Những việc làm tình nghĩa, thể hiện trách nhiệm, tấm lòng, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của anh và đồng đội được cấp ủy, chính quyền, nhân dân địa phương ghi nhận, đánh giá cao.

Người “có duyên” với các tập thể, cá nhân anh hùng

Đi bộ đội, rồi vào học tại Trường Sĩ quan Công binh, tiếp đó 12 năm công tác tại Lữ đoàn Công binh 270, Quân khu 5, trưởng thành từ Trung đội trưởng đến Chính trị viên phó tiểu đoàn, tuổi trẻ của Nguyễn Văn Hạnh gắn liền với các công trình phòng thủ trên địa bàn miền Trung.

Năm 2012, sau khi tốt nghiệp khóa đào tạo cán bộ chính trị tại Học viện Chính trị, anh Hạnh được bổ nhiệm Chính trị viên phó kiêm Chủ nhiệm chính trị Ban CHQS huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam, khi đồng chí chính trị viên đang đi học. Công việc mới trong lĩnh vực quân sự địa phương thời gian đầu khiến anh khá vất vả, nhưng anh vẫn dành thời gian buổi tối đọc những cuốn sách về truyền thống quê hương mà trong những năm công tác ở đơn vị chủ lực anh ít có dịp tiếp xúc. Vốn ham hiểu biết lịch sử từ thời đi học phổ thông, nay càng đọc anh càng mê say, kính phục những tấm gương chiến đấu anh dũng trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Ví như, Đại đội 1 bộ đội địa phương huyện Đại Lộc đã chiến đấu dũng cảm, ngoan cường, lập nhiều chiến công, trong đó, năm 1966 trong trận Hà Vi, đại đội đã diệt hai đại đội thủy quân lục chiến Mỹ và làm thiệt hại một đại đội khác, được lãnh đạo Khu 5 phát động học tập. Thành tích lẫy lừng, nhưng đơn vị giải tán đã lâu, cán bộ, chiến sĩ mỗi người một nơi, nên không ai làm hồ sơ đề nghị Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho đơn vị.

Trung tá Nguyễn Văn Hạnh (thứ hai, từ trái sang) nhận Bằng khen của UBND tỉnh Quảng Nam tặng Ban CHQS thị xã Điện Bàn trong thực hiện Đề án 1237. 

Được Huyện ủy ủng hộ về ý tưởng, anh Hạnh miệt mài tìm hiểu tư liệu, gặp gỡ các nhân chứng, các cựu chiến binh… để “chấp bút” báo cáo thành tích cho đơn vị. Anh tìm tòi tất cả những gì liên quan đến Đại đội 1. Rất may, trong cuốn “Anh hùng LLVT nhân dân thời đại Hồ Chí Minh”, dấu ấn của Đại đội 1 được ghi khá rõ nét. Mừng như bắt được "vàng", anh tham mưu cho lãnh đạo huyện tổ chức hội thảo về chiến công, thành tích của Đại đội 1, rồi tiếp tục hoàn chỉnh bản thảo, gửi cho từng nhân chứng bổ sung, góp ý. Cũng nhờ vậy, chiến thắng Hà Vi được làm sáng tỏ thêm, khẳng định giá trị lịch sử. Ngày 2-4-2016, tại xã Đại Hồng đã diễn ra Lễ kỷ niệm 50 năm chiến thắng Hà Vi và đón nhận danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho Đại đội 1 trong niềm vui, tự hào của các thế hệ. Nhiều cựu chiến binh đã ôm lấy Nguyễn Văn Hạnh và nói: “Nhờ cậu mà chúng tớ mới có ngày hội ngộ đông đủ thế này!”. Cùng với hoàn chỉnh hồ sơ của Đại đội 1, anh tiếp tục tìm kiếm tư liệu, chỉnh sửa chi tiết hồ sơ đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùngLLVT nhân dân cho Đội công tác quận lỵ Đại Lộc (F1) do Đảng ủy thị trấn Ái Nghĩa đề nghị và sau đó, đội cũng đã được đón nhận danh hiệu vinh dự này.

Mặc dù Đại đội 1 đã có 6 cán bộ, chiến sĩ được tuyên dương Anh hùng LLVT nhân dân, nhưng Nguyễn Văn Hạnh vẫn thấy còn nhiều người từng lập nhiều thành tích, chiến đấu dũng cảm, xứng đáng cần được tiếp tục đề nghị Đảng, Nhà nước tôn vinh, ghi nhận. Có người viết bản thành tích chiến đấu sơ sài trên một mặt giấy gửi Ban CHQS huyện, nhưng cũng có người đã hy sinh, không có ai đứng ra làm hồ sơ. Anh Hạnh bắt tay làm lại từ đầu với từng trường hợp, dành nhiều thời gian gặp gỡ, xác minh, tìm tư liệu, nhân chứng. Đó là trường hợp của các liệt sĩ Đinh Nhứt, Nguyễn Mới, đều là Đại đội phó Đại đội 1 bộ đội địa phương huyện Đại Lộc. Cả hai liệt sĩ sau này cũng đã được tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân, nâng số Anh hùng của Đại đội 1 lên 8 người.

Trường hợp của bà Lê Thị Ngoạt, phụ nữ xã Đại Cường, huyện Đại Lộc, anh Hạnh cũng dày công đi tìm tài liệu, nhân chứng, không chỉ từ người dân mà còn trong cuốn “Những người con ưu tú của miền Trung-Tây Nguyên”, qua đó thêm khẳng định hành động dũng cảm của bà-nhất quyết dang tay, ngăn không cho xe tăng Mỹ càn vào ruộng lúa, cứu bộ đội đang ẩn nấp. Bà cũng đã được truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân. Cũng nhờ chịu khó tìm tòi, nghiên cứu, anh đã phát hiện, làm rõ tấm gương quả cảm của ông Võ Đức Niên, với hành động mổ bụng đưa ruột ra ngoài để phản đối chế độ hà khắc của nhà tù Côn Đảo, được ghi vắn tắt trong một cuốn sách về nhà tù Côn Đảo. Sau đó, ông Niên cũng đã được Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân năm 2014. Trường hợp ông Trương Văn Mười, nguyên Xã đội trưởng xã Lộc Xuân, nhờ những tài liệu anh sưu tầm, báo cáo…, nên cũng đã được tôn vinh xứng đáng.

Chỉ trong hai năm 2012-2013, anh Hạnh đã trực tiếp gặp gỡ nhân chứng, sưu tầm tư liệu, viết và hoàn chỉnh báo cáo thành tích, để cấp có thẩm quyền đề nghị phong tặng, truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho 2 tập thể và 9 cá nhân, đồng thời tham gia chỉnh sửa, thẩm tra và bổ sung tư liệu gần 30 bộ hồ sơ khác từ cơ sở gửi lên. Kết quả, trong hai năm, huyện Đại Lộc đã có thêm 2 tập thể và 12 cá nhân được phong và truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

Khi được hỏi, hằng ngày anh phải giải quyết rất nhiều công việc, nhất là khi đồng chí chính trị viên Ban CHQS huyện đi học, thời gian đâu để anh có thể “giúp” được nhiều tập thể, cá nhân có thành tích như vậy, anh Hạnh cho biết: “Ban ngày làm việc cơ quan, tối về lại thức khuya, dậy sớm để đọc, viết, đánh máy…; có đêm tôi chỉ ngủ chừng 2-3 tiếng; nhiều hôm vào thứ bảy, chủ nhật cũng tranh thủ ở lại làm việc này. Vợ biết tôi bận rộn và đam mê, nên động viên, giúp tôi toàn tâm cho việc nghĩa. Hầu hết các cuốn sách lịch sử, truyền thống quê hương đang lưu trữ trong tủ sách của huyện, tôi đều đã đọc nhằm thu thập và chọn lọc thông tin cần thiết. Có thể đọc cả một cuốn sách dày, chỉ lấy một vài dòng, nhưng đó là tư liệu quý. Kiến thức quân sự, chính trị được học cũng giúp tôi nhiều trong công việc này. Càng làm nhiều, tôi càng đúc kết thêm kinh nghiệm, đồng thời được sự phối hợp, giúp đỡ nhiều từ các thầy giáo dạy môn Lịch sử ở địa phương, các cán bộ Ban Thi đua-Khen thưởng huyện, đặc biệt là sự ủng hộ, tạo điều kiện của các đồng chí lãnh đạo địa phương”.

Đồng chí Phan Xuân Quang, Bí thư Huyện ủy Đại Lộc khẳng định: “Chúng tôi rất cảm ơn đồng chí Hạnh, dù thời gian công tác ở huyện không dài, nhưng đã có nhiều đóng góp cho địa phương, đặc biệt là sự tâm huyết, tận tụy, tấm lòng tri ân thế hệ cha anh. Anh đã dành thời gian đọc tư liệu, tiếp xúc nhân chứng rồi chấp bút, tham mưu cho Huyện ủy nhiều nội dung thiết thực về tôn vinh các tập thể, cá nhân có công với nước. Vất vả, kiên trì, phải đầu tư nhiều công sức, nhưng đồng chí Hạnh làm việc rất cần mẫn, vô tư, không đòi hỏi bất cứ quyền lợi gì. Một đảng viên, cán bộ quân đội như anh thật đáng quý!”.

Nỗ lực cao nhất đi tìm hài cốt liệt sĩ

Không chỉ tâm huyết với việc hoàn chỉnh hồ sơ đề nghị tôn vinh công trạng của các thế hệ cha anh, Trung tá Nguyễn Văn Hạnh, trên cương vị Chính trị viên Ban CHQS thị xã Điện Bàn, luôn tích cực tham gia công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ; xác minh, giải quyết chế độ, chính sách cho các đối tượng, góp phần để Ban CHQS thị xã được UBND tỉnh, Bộ CHQS tỉnh khen thưởng trong sơ kết 3 năm thực hiện Đề án 1237 về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và thực hiện Quyết định 62 của Thủ tướng Chính phủ về chế độ, chính sách đối với đối tượng trực tiếp tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế sau ngày 30-4-1975 đã phục viên, xuất ngũ, thôi việc.

Anh Phạm Xuân Thảo ở phường Điện Nam Bắc, thị xã Điện Bàn đến giờ vẫn cảm kích Ban CHQS thị xã, đặc biệt là Chính trị viên Nguyễn Văn Hạnh đã giúp đỡ gia đình tìm kiếm và quy tập được hài cốt liệt sĩ Phạm Nghiện, nguyên Phó bí thư Huyện ủy Điện Bàn, hy sinh năm 1957. Tiếp đó, trong vòng ba tháng, hai đợt nhân dân phát hiện hài cốt liệt sĩ ở xã Điện Thọ, Chính trị viên Nguyễn Văn Hạnh đi về cơ sở như con thoi, gặp gỡ nhân chứng xác minh chính xác số lượng hài cốt và phiên hiệu đơn vị của liệt sĩ; tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức an táng các hài cốt tại nghĩa trang chu đáo...

Kiên trì, quyết tâm đi tìm hài cốt liệt sĩ, đôi lúc Chính trị viên Nguyễn Văn Hạnh cũng chịu nhiều áp lực. Ví như năm 2015, nắm nguồn tin chắc chắn từ các cựu chiến binh và người dân xã Điện Phước, được trên tạo điều kiện giúp đỡ, anh lên kế hoạch khai quật khu mộ liệt sĩ. Hơn 20 cán bộ, chiến sĩ dân quân đào, tìm kiếm suốt 2 ngày liên tục trên diện tích 1 sào đất, khi tưởng chừng thất vọng thì cuối cùng đã tìm được hài cốt. Hay ở xã Điện Phong, mộ liệt sĩ được xác định ở trong bụi chuối, sát bờ sông, nước xâm xấp, việc đào, bốc vô cùng khó khăn, nhưng nhờ quyết tâm, các anh đã tìm thấy 3 hài cốt  liệt sĩ… Về công tác tại Ban CHQS thị xã hơn 2 năm, đồng chí Nguyễn Văn Hạnh đã góp phần tích cực để thị xã đẩy nhanh tốc độ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Năm 2015, thị xã Điện Bàn cất bốc được 27 mộ; từ đầu năm 2016 đến nay cất bốc được 21 mộ, trong đó nhiều mộ có tên, trở thành một trong những địa phương dẫn đầu trong thực hiện Đề án 1237 của tỉnh Quảng Nam và Quân khu 5.

 Cha là bộ đội tập kết ra Bắc, truyền thống gia đình và quê hương luôn là động lực để Trung tá Nguyễn Văn Hạnh hết lòng, hết sức phục vụ quân đội, phục vụ nhân dân. Năng nổ, trách nhiệm, ở đâu, trên cương vị nào anh cũng ghi dấu ấn với địa phương, để lại tình cảm tốt đẹp trong lòng đồng đội và nhân dân.

Bài và ảnh: HỒNG VÂN