QĐND - Trở lại Đoàn Kinh tế - quốc phòng 327, Quân khu 3 (gọi tắt là Đoàn 327), tôi thấy tinh thần "Vì nhân dân quên mình" của cán bộ, chiến sĩ nơi đây vẫn luôn đầy đặn, tỏa sáng. Sự đổi mới của vùng đất biên cương này có phần đóng góp không nhỏ của những người lính Đoàn 327.

“5 tham gia” vì biên cương đổi mới.

 

Đoàn 327 triển khai thực hiện đồng thời hai khu KT-QP là Bình Liêu - Quảng Hà - Móng Cái và Bắc Hải Sơn. Theo Đại tá Phạm Văn Hiểu, Phó chính ủy Đoàn 327, vùng dự án do đoàn quản lý có diện tích tự nhiên gần 65 nghìn héc-ta, trải dọc 118,8 cây số đường biên giới trên bộ và 13,2km đường biên giới trên biển tiếp giáp với Trung Quốc, thuộc địa bàn 10 xã của hai huyện: Bình Liêu, Hải Hà và thành phố Móng Cái. Hầu hết các xã đều nằm trong diện 135. Từ những đặc điểm đó, Đoàn 327 xác định việc thực hiện phong trào thi đua “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới” là một trong những nhiệm vụ quan trọng. Hơn 14 năm đứng chân ở vùng đất này, Đoàn 327 đã dốc lòng, dốc sức cùng nhân dân xây dựng phên giậu biên cương vững chắc, đổi mới. Có những công việc bộ đội đã làm, đang làm cho dân tương ứng hay trùng khớp với các tiêu chí xây dựng nông thôn mới.

 

Cán bộ và trí thức trẻ tình nguyện Lâm trường 155 hướng dẫn người dân kỹ thuật trồng cây thông. Ảnh: Hữu Nguyễn.

 

Đảng ủy, Chỉ huy Đoàn 327 đã xác định 5 nội dung phối hợp với địa phương tham gia xây dựng nông thôn mới. Có thể gọi đó là chương trình “5 tham gia”, gồm: Tham gia tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực xây dựng nông thôn mới; Tham gia xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội nông thôn; Tham gia phát triển kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn; Tham gia phát triển văn hóa, xã hội, môi trường; Tham gia xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, xây dựng đơn vị, địa bàn an toàn. Bám sát 5 nội dung trên, Đoàn 327 đã có những việc làm thiết thực phối hợp với địa phương tham gia xây dựng nông thôn mới.

 

Với đồng bào dân tộc thiểu số, muốn bà con làm phải biết nói để họ tin theo. Về Đoàn 327, tôi thực sự cảm phục với cách tuyên truyền bằng “sóng ngắn”, tức là bộ đội trực tiếp đến với dân, nói cho dân hiểu, làm cho dân tin. Những tổ, đội công tác, lực lượng trí thức trẻ tình nguyện xuống các thôn, bản, vừa giúp dân sản xuất, tổ chức đời sống, vừa bám sát các già làng, trưởng bản để tuyên truyền vận động mọi người hăng hái xây dựng nông thôn mới.

 

Nhờ sự phối hợp chặt chẽ của quân và dân, bộ mặt làng bản ngày thêm đổi mới. Đường biên, cột mốc vững vàng, “ấm áp” hơn nhờ những thôn, bản mới được lập nên từ chương trình vận động di dân ra vùng dự án với tổng số gần 1.700 hộ, gần 4000 nhân khẩu ở 16 cụm dân cư và 1 xã mới. Nhờ tách hộ, dãn dân mà ra đời thêm xã Bắc Sơn và 4 bản mới là: Bắc Cương, Phạt Chỉ, Tân Đức, Trình Tường. Trong mỗi mét vuông đất sản xuất và sinh sống của nhân dân thấm biết bao mồ hôi bộ đội. Những người lính KT-QP đã không quản nắng mưa, nguy hiểm rà phá vật liệu nổ giấu mặt trong lòng đất hoang, dưới cỏ dại, giải phóng gần 1.970ha đất đưa vào sản xuất, khai hoang, cải tạo 11.000ha đất khác. Đơn vị còn tổ chức thi công đường giao thông liên bản, xây dựng 44 công trình thủy lợi nội vùng, 9 trường học, 12 nhà văn hóa cộng đồng, 5 trạm bơm, 16 trạm biến áp, 3 trạm điện thoại, 3 trạm thu phát truyền hình, 193 giếng nước sinh hoạt… và kéo hơn 117km đường điện cao thế về các xã, bản. Nhiều công trình, con đường mới gắn liền với cái tên "Bộ đội Đoàn 327".

 

Có lên vùng biên mới thấy hết tình cảm của Bộ đội Cụ Hồ đối với dân như thế nào. “Các anh về mái ấm nhà vui” - tình cảm quân dân có trong những năm tháng chiến tranh như thơ Hoàng Trung Thông đã viết vẫn vẹn nguyên. Cán bộ, chiến sĩ Đoàn 327 thực sự là con em và cũng là người bạn thân thiết của người dân biên giới ở Quảng Ninh. Lâm trường 42, Lâm trường 103 lựa chọn những đồng chí có trình độ văn hóa cao phối hợp với Trường THCS Bắc Sơn mở 3 lớp xóa mù chữ vào buổi tối cho 30 người dân tại thôn Thán Phún và Lục Phủ. Những thầy giáo mang quân phục đã đem con chữ về cho bà con vùng núi do đói nghèo, lạc hậu chưa được một ngày đến trường. Dạy chữ cho người lớn chẳng dễ chút nào, trong đầu họ bấy lâu nay chỉ có rừng núi, suối khe, nương bản, nay đưa những ký tự trừu tượng vào, nếu không kiên trì thì không thể làm được.

 

Tình trạng trẻ em bỏ học ở miền núi đâu phải hiếm. Cán bộ, chiến sĩ Đoàn 327 lại thay nhau đến thôn, bản vận động các cháu trở lại lớp. Tổng cộng gần 150 cháu đã trở lại cắp sách đến trường nhờ sự vận động của bộ đội. Có những câu chuyện thật ấm áp tình người. Dù đang khó khăn thiếu thốn, Đoàn 327 vẫn trích quỹ vốn mua 50 chiếc chăn bông, 224 bộ quần áo chống rét cho các cháu ở Trường Mầm non Quảng Đức (huyện Hải Hà), xã Bắc Sơn và Hải Sơn (thành phố Móng Cái). Đoàn còn nhận đỡ đầu và cung cấp lương thực, đồ dùng học tập cho 8 học sinh nghèo; trích quỹ vốn mua sắm trang thiết bị y tế với số tiền 2,6 tỷ đồng cấp cho 5 bệnh xá quân dân y. Các Lâm trường: 155, 156, 103, 42 đã mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng cho 221 lượt y tá thôn, bản; khám, chữa bệnh, phát thuốc cho gần 4000 lượt người dân. Nhờ thế mà tình hình chính trị, an ninh trật tự địa bàn đơn vị đứng chân luôn ổn định; phên giậu biên cương được giữ vững, tình quân dân ngày càng thêm gắn bó.

 

Giảm nghèo từ những mô hình điểm         

Đó là cách mà nhiều lâm trường thuộc Đoàn 327 thực hiện. Trong chuyến thâm nhập thực tế này, tôi đã đến Lâm trường 155 và 156 để "thực mục sở thị" những mô hình kinh tế điểm mà bộ đội ta đã dày công xây dựng trong mấy năm qua.

Từ bản Cò Hón, nơi đứng chân của Sở chỉ huy Lâm trường 155, chúng tôi bắt đầu cuộc hành trình. Con đường nhựa mới làm uốn lượn quanh co dọc đường biên thuộc các xã: Đồng Văn, Đồng Thắng huyện Bình Liêu.

Lâm trường 155 đã thực hiện tốt các dự án KT-QP với việc xây dựng các công trình điện-đường-trường-trạm, kênh mương nội đồng, nhà di dãn dân, trụ sở UBND xã, mở nhiều lớp dạy nghề, phổ biến, chuyển giao khoa học công nghệ ứng dụng vào sản xuất, bồi dưỡng kiến thức cho y tá thôn, bản; giúp dân khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn… Từ năm 2012 đến nay, Lâm trường 155 đã hoàn thiện và bàn giao nhà cho 28 hộ thuộc 2 xã: Đồng Văn, Đồng Tâm ra bám đường biên cột mốc; chủ động tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng kế hoạch quy hoạch ổn định dân cư, ổn định sản xuất, ổn định đời sống gắn với nhiệm vụ QP-AN. Thượng tá Phạm Ngọc Hùng, Giám đốc Lâm trường 155, nói: “Đơn vị và địa phương đã xác định rõ mục tiêu hàng đầu là dãn dân ra khu vực biên giới khai hoang, phục hóa, phát huy thế mạnh đồi rừng, phát triển kinh tế hộ gia đình, góp phần tích cực vào việc xóa đói giảm nghèo, tạo lực lượng tại chỗ giữ đất, giữ rừng, giữ biên cương của Tổ quốc”.

Nói đi đôi với làm, Lâm trường đã hỗ trợ giống, vốn, hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc cây thanh long ruột đỏ, cây mít Thái, ba kích tím, nuôi lợn rừng, lợn nái sinh sản, ngan Pháp, gà ri, gà Đông Cảo… cho bà con các xã: Đồng Văn, Hoành Mô, Vô Ngại. Gia đình anh Lương Văn Say ở xã Đồng Văn có mô hình VACR được đơn vị đầu tư giống, vốn, nhân công đạt hiệu quả kinh tế cao với khu vườn rộng 5ha trồng vải, nhãn, xoài; ao cá, chuồng trại nuôi hơn 20 con lợn rừng, 100 con dê; hằng năm thu lãi gần 100 triệu đồng.

Chúng tôi đến trang trại của anh Hoàng Văn Nghiệp, dân tộc Tày. Chủ nhà đi vắng, chỉ có cô giúp việc ở nhà. Là chỗ gần gũi với gia đình, Giám đốc Phạm Ngọc Hùng dẫn chúng tôi đi tham quan cơ ngơi của gia chủ. Ngỗng, ngan, gà, vịt lúc nhúc đầy sân, đầy vườn. Chuồng lợn được xây cơ bản, rộng rãi; lợn nái, lợn thịt có tới gần trăm con. Được biết, vợ chồng anh Nghiệp có 3 con đang học các lớp: 12, lớp 10 và lớp 4.

Phạt Chỉ là bản mới của xã Đồng Văn, cạnh đó là một nhà mẫu giáo khang trang, đạt chuẩn quốc gia. Cả bản chỉ có 8 cháu đang ở độ tuổi mẫu giáo mà được học, được chơi trong cơ ngơi rộng rãi thoáng đãng này, không phải ở đâu cũng có. Tất cả đều do Lâm trường 155 trích từ quỹ vốn xây dựng nên.

Gần doanh trại Đội 3, Lâm trường 155, tại vườn thông giống của đơn vị, mấy chục người dân đang chăm chú nghe Thiếu tá QNCN Tô Văn Sinh hướng dẫn cách trồng. Hàng trăm héc-ta rừng đầu nguồn được phủ xanh bắt đầu từ những vườn ươm và công việc hướng dẫn tỉ mỉ của những người lính lâm trường. Anh Tằng Văn Lầu, 46 tuổi, Bí thư Chi bộ bản Phạt Chỉ, nói với tôi: “Không có bộ đội Lâm trường 155 thì không có bản Phạt Chỉ đâu. Dân mình đỡ nghèo, đỡ khổ là nhờ bộ đội đó. Bộ đội lâm trường thương dân lắm. Mình được bộ đội giúp đỡ rất nhiều…”.

Lâm trường 156 là một trong những điểm sáng của Đoàn 327 trong công tác dân vận. Đơn vị triển khai thực hiện dự án KT-QP ở 2 xã dọc 38,2km đường biên, gồm 33 thôn bản, chủ yếu là đồng bào dân tộc Tày, Dao, Sán Chỉ… đặc biệt khó khăn. Thượng tá Hoàng Văn Hiển, Chính trị viên lâm trường, cho biết: Lâm trường 156 quản lý 1.500ha rừng thông, huấn luyện, SSCĐ bảo vệ biên giới. Các công trình điện-đường-trường-trạm, nước sạch, nhà văn hóa được xây dựng đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng. Qua các bản: Bắc Cương, Trình Tường… chúng tôi thấy nhiều ngôi nhà tường xây, lợp ngói, lợp tôn hoặc mái bằng. Trước đây, nhiều gia đình phải sống chật chội trong những căn nhà tạm bợ, lúp xúp, nay thôn, bản có nhiều nhà kiên cố, đồng ruộng có kênh mương; đường làng ở Long Sông - Nà Pò của xã Hoành Mô đêm đêm đã có điện thắp sáng, cán bộ xã dùng máy vi tính… Người dân nơi đây không quên tấm lòng của bộ đội Lâm trường 156.

 

Ghi chép của NGUYỄN HỮU QUÝ