QĐND - Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng là người cởi mở và thẳng thắn với báo giới. Hiếm khi thấy ông né tránh các câu hỏi, kể cả về những vấn đề nhạy cảm. “Chủ quyền quốc gia thì phải giữ đến cùng, nhưng nếu xảy ra điều gì đáng tiếc đối với nền hòa bình của đất nước thì chúng ta sẽ phải mất hàng chục năm mới quay trở lại được chính ngày hôm nay”, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh nói trong cuộc trả lời phỏng vấn của phóng viên Báo Quân đội nhân dân.

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh trả lời phỏng vấn. Ảnh: TRỌNG HẢI.

Đội quân hòa bình

Phóng viên (PV): Kể từ khi được giao nhiệm vụ phụ trách công tác đối ngoại quốc phòng vào năm 2009, Thượng tướng có lẽ là vị tướng đi ra thế giới nhiều nhất. Nhìn lại, Thượng tướng đánh giá ra sao về hình ảnh Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam?

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh: Chúng ta đều đã thấy rõ hình ảnh của QĐND Việt Nam trong các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Đó là một đội quân dũng cảm, thiện chiến, thông minh, bách chiến, bách thắng. Từ sau khi giải phóng miền Nam, thế giới còn biết thêm một phẩm chất đặc biệt của Quân đội ta. Bằng lời nói và hành động, chúng ta đã chứng tỏ QĐND Việt Nam là một đội quân hòa bình, thậm chí kể cả khi phát động chiến tranh cũng là vì hòa bình, ví dụ như việc giúp bạn Cam-pu-chia xóa nạn diệt chủng. Bên cạnh đó, QĐND Việt Nam cũng là một đội quân thân thiện. Khi Việt Nam bắt đầu mở cửa, quân đội nhiều nước khá dè dặt khi tiếp xúc với chúng ta. Tuy nhiên, trải qua thời gian, họ thấy QĐND Việt Nam rất thân thiện bởi chúng ta minh bạch, không che giấu bất cứ điều gì. Thế giới cũng chứng kiến những đóng góp tích cực của chúng ta cho hòa bình, ổn định ở khu vực và thế giới như việc chủ động định hình và tham gia các cơ chế hợp tác đa phương, tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.

Người nước ngoài hay hỏi tôi: QĐND Việt Nam không đông, ngân sách quốc phòng bình quân không nhiều, nhưng tại sao các ông lại mạnh cả trong thời chiến lẫn thời bình? Tôi trả lời: Không phải QĐND Việt Nam mạnh mà là rất mạnh. Quân đội Việt Nam không lớn, nhưng trong chiến tranh chúng tôi dựa vào dân để đánh giặc, hay nói đúng hơn là toàn dân đánh giặc. Còn thời bình, chúng tôi dựa vào dân để xây dựng quân đội và kiến tạo hòa bình, hay nói đúng hơn là toàn dân cùng xây dựng quân đội và kiến tạo hòa bình.

PV: Mục tiêu quan trọng nhất của đối ngoại quốc phòng là góp phần bảo vệ Tổ quốc từ xa. Trong năm 2014, an ninh quốc gia của Việt Nam có lúc bị đe dọa nghiêm trọng. Thượng tướng đánh giá như thế nào về hoạt động đối ngoại quốc phòng trong năm qua?

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh: Năm vừa qua, có thời điểm hai giá trị thiêng liêng của dân tộc là chủ quyền lãnh thổ và hòa bình đã bị uy hiếp cùng một lúc. Vấn đề đặt ra là chúng ta phải bảo vệ đồng thời cả hai giá trị đó, Đảng và Nhà nước ta đã giải quyết được vấn đề này và đó là thành quả lớn nhất trong năm 2014 với phần đóng góp của quân đội. Chủ quyền quốc gia thì phải giữ đến cùng, nhưng nếu xảy ra điều gì đáng tiếc đối với nền hòa bình của đất nước thì chúng ta sẽ phải mất hàng chục năm mới quay trở lại được chính ngày hôm nay.

Quan hệ quốc phòng  Việt Nam - Hoa Kỳ phát triển đúng nhịp độ

PV: Năm 2015 đánh dấu kỷ niệm 20 năm Việt Nam và Hoa Kỳ bình thường hóa quan hệ. Thượng tướng đánh giá thế nào về quan hệ giữa hai nước thời gian qua, trong đó có lĩnh vực quốc phòng?

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh: Có thể thấy, 20 năm qua, quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ phát triển với tốc độ vừa phải, đúng nhịp độ cần phải có, làm hài lòng cả hai bên. Mối quan hệ này đã thực sự mang lại lợi ích cho hai nước, đồng thời đóng góp cho hòa bình, ổn định ở khu vực, điều đó đã được cả thế giới công nhận. Chúng ta đã loại trừ được những khía cạnh tiêu cực, tận dụng khía cạnh tích cực trong quan hệ với Hoa Kỳ để phát triển và củng cố hòa bình cho đất nước. Chúng ta cũng tự tin rằng, Việt Nam chân thành, tôn trọng lợi ích của đối tác nên không đem lại nhân tố tiêu cực cho Hoa Kỳ.

Quan hệ quốc phòng nằm trong bối cảnh chung như vậy, song tiến chậm hơn. Hợp tác quốc phòng là bước đi cuối cùng khi cần tăng cường lòng tin và Quân đội ta đã đáp ứng được yêu cầu đó của Đảng và Nhà nước. Thực tế, rất nhiều người chú ý tới quan hệ quốc phòng Việt Nam-Hoa Kỳ. Người ta quan tâm xem Việt Nam quan hệ quốc phòng với Hoa Kỳ để làm gì, hợp tác những nội dung nào. Năm 2011, Việt Nam và Hoa Kỳ ký Bản ghi nhớ hợp tác quốc phòng song phương với 5 nội dung ưu tiên hợp tác đã được công bố rộng rãi. Sau khi Bản ghi nhớ được ký, hai bên hợp tác trong khuôn khổ này và đã đạt được nhiều kết quả thực chất.

Trong hợp tác quốc phòng với Hoa Kỳ, Việt Nam hài lòng nhất về lĩnh vực khắc phục hậu quả chiến tranh như xử lý chất độc da cam/đi-ô-xin, rà phá bom, mìn, trao trả kỷ vật chiến tranh, tìm kiếm quân nhân mất tích (MIA)… Thời gian tới, tôi nghĩ hai bên cần làm sâu sắc hơn các mối quan hệ đang có và mở rộng, tìm kiếm các lĩnh vực hợp tác khác, song phát triển với nhịp độ như hiện nay là phù hợp.

PV: Việt Nam và Hoa Kỳ đã bình thường hóa quan hệ và mang lại lợi ích thực sự cho hai bên. Thế còn với kiều bào, trong đó có những người từng phục vụ chế độ Việt Nam Cộng hòa, thì ứng xử của chúng ta ra sao, thưa Thượng tướng?

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh: Trước tiên, tôi phải nhấn mạnh là mọi chính sách của Đảng và Nhà nước không hề phân biệt đối tượng kiều bào. Người Việt Nam ở nước ngoài là kiều bào và tuyệt đại đa số kiều bào là những người yêu nước, dù có xuất xứ như thế nào. Chính sách kiều bào bình đẳng với mọi người. Thời gian qua, khi chúng ta mở rộng hợp tác quốc tế, trong đó có việc tăng cường quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ, và quan tâm đến truyền thông thì kiều bào đã hiểu đất nước hơn. Đó là một quê hương nhân ái, liên tục phát triển và ngày càng dân chủ. Kiều bào cũng thấy rõ hơn bản chất cuộc chiến tranh trước đây mà có người từng tham gia một cách vô nghĩa ở phía bên kia.

Hiện giờ, đông đảo kiều bào hồ hởi, tự tin về nước. Tôi không thấy ai mặc cảm mà tất cả đều tự hào là người Việt Nam. Còn số ít lực lượng phản động, chống phá thì thời nào cũng có. Những người không hiểu biết hoặc bị “giật dây” này đương nhiên sẽ bị pháp luật xử lý thích đáng, song hơn cả, thực tế cuộc sống sẽ khiến họ thấy rõ sai lầm.    

Không câu nệ về tuổi tác

PV: Thượng tướng từng chia sẻ rất thích lắng nghe các bạn trẻ trò chuyện. Là một trong những lãnh đạo chủ chốt của QĐND Việt Nam, Thượng tướng có còn thời gian để thực hiện sở thích này?

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh: Dù công việc bận rộn hơn trước nhưng những khi có thể tôi luôn dành thời gian ngồi trò chuyện với các bạn trẻ. Qua những câu chuyện của họ, tôi thấy thanh niên hiện nay hiểu biết rộng hơn so với thế hệ trước và những gì tôi hình dung. Việc thanh niên ít quan tâm đến tình hình chính trị và xã hội của đất nước là hiện tượng có thật bởi công việc hằng ngày, nhu cầu giao lưu, giải trí cuốn họ đi. Tuy nhiên, những dịp trọng đại như những ngày lễ kỷ niệm lớn hay khi đất nước gặp khó khăn thì sự quan tâm, tinh thần trách nhiệm của các bạn trẻ lại rất mạnh mẽ với cách tiếp cận hoàn toàn khác ngày thường.

Tôi cũng nghĩ, thế hệ đi trước không nên dạy mà chỉ nên khuyên thanh niên nên làm gì, cần phải làm gì; nên gợi vấn đề để thanh niên suy nghĩ, thực hiện vì không ai có thể làm thay họ được. Một khi hiểu ra, thanh niên sẽ có những cách làm không thể ngờ mà lại hiệu quả vô cùng.

PV: Thượng tướng nghĩ sao về việc sử dụng con người của Quân đội ta nói riêng và đất nước ta nói chung hiện nay?

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh: Theo tôi, trong việc sử dụng con người, chúng ta không nên câu nệ về tuổi tác. Đừng coi ai là quá trẻ và cũng đừng coi ai là đã già rồi. Vấn đề là con người ấy có đủ phẩm chất chính trị, năng lực cùng quyết tâm và giải pháp để hoàn thành tốt công việc được giao hay không.

Hiện nay, chúng ta rất tự hào khi đội ngũ chỉ huy, sĩ quan, chiến sĩ của Quân đội ta có bản lĩnh vững vàng và đủ năng lực để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Tuy nhiên, cá nhân tôi nghĩ, cán bộ, chiến sĩ cần nâng cao hơn kiến thức chung về xã hội. Những kiến thức này không dạy trong nhà trường mà muốn có thì phải liên tục tự học và đặc biệt là tự đọc. Trung bình một năm mỗi sĩ quan đọc mấy cuốn sách, hằng ngày đọc mấy tờ báo? Tôi nghĩ nếu thực hiện thống kê thì con số chưa được cao như mong muốn. Không thể nói rằng anh là bộ đội nên chỉ biết đánh giặc. Nếu không biết những tiến bộ khoa học kỹ thuật, không biết văn hóa-nghệ thuật, không nắm những biến động kinh tế-xã hội thì làm sao anh đánh giặc giỏi được.

PV: Là người luôn quan tâm tới lĩnh vực thông tin, tuyên truyền, trong năm mới, Thượng tướng có kỳ vọng gì đối với Báo Quân đội nhân dân?

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh: Báo Quân đội nhân dân là tờ báo của quân đội để phục vụ nhân dân. Kỳ vọng duy nhất của tôi là hằng sáng, đông đảo người dân tìm mua và đọc Báo Quân đội nhân dân.

PV: Trân trọng cảm ơn Thượng tướng!

BẢO TRUNG (thực hiện)