QĐND - Chiến thắng Đăk Tô-Tân Cảnh cuối tháng 4-1972 trong Chiến dịch Bắc Tây Nguyên của ta khiến kẻ địch khiếp sợ. Góp công vào chiến thắng đó có kíp xe tăng 377. Lần đầu tiên trên chiến trường Tây Nguyên, bộ đội xe tăng đã xuất hiện và làm nên kỳ tích. Xe tăng 377 lập kỷ lục về hiệu suất chiến đấu cao: 1 xe tăng diệt 7 xe tăng địch trong một trận đánh. Kíp xe tăng thuộc Trung đội Tăng 3, Đại đội 7, Tiểu đoàn Tăng 297, Mặt trận Tây Nguyên (nay thuộc Tiểu đoàn 3, Trung đoàn Xe tăng 273, Quân đoàn 3). Kíp xe tăng do Trung đội trưởng Nguyễn Nhân Triển chỉ huy gồm Hạ sĩ, pháo thủ Hoàng Văn Ái, Nguyễn Đắc Lương và Hạ sĩ, lái xe Cao Trần Vịnh được bộ đội ta gọi tên đầy tự hào là “Kíp xe tăng bất tử”.

Kíp xe tăng tiêu biểu cho ý chí quyết chiến, quyết thắng của quân ta, đã được tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân ngày 9-1-2009. Chiếc xe tăng T54 377 giờ đây đã là một hiện vật vô cùng thiêng liêng, quý giá. Tuy nhiên, điều mà ít người được chứng kiến là cảnh tượng bi hùng của chiếc xe tăng sau trận đánh ngày 24-4-1972. Họa sĩ Lê Đức Tuấn, khi ấy là họa sĩ của Báo Tây Nguyên, đã ký họa lại cảnh tượng đó. Chiếc xe tăng 377 bị bắn cháy vẫn anh dũng nghếch nòng, giữa bầy tăng địch đã bị chính nó tiêu diệt. Giữa cảnh hùng vĩ của núi rừng Tây Nguyên, chiếc xe tăng 377 hiên ngang được đặc tả giữa tranh. Xung quanh là 4-5 chiếc xe tăng địch nằm “chết”, chiếc bị cháy, chiếc bị bật nắp, chiếc cong nòng, móp, thủng…

Bức ký họa về chiếc xe tăng 377 của họa sĩ Lê Đức Tuấn.

Họa sĩ Lê Đức Tuấn kể lại, bức ký họa được vẽ tháng 7-1972. Khi đó, ông đi công tác cùng nhà báo Lê Hy, phóng viên TTXVN, đến sân bay Phượng Hoàng gần đó. Sau khi được giới thiệu, hai ông nhanh chóng tìm đến địa điểm nơi đã xảy ra trận chiến lịch sử này. Nhìn cảnh tượng như vừa trải qua trận quần thảo không cân sức giữa những chiếc xe tăng của ta và địch, hai ông đều cảm thấy choáng ngợp trước cảnh tượng trước mắt dù trước đó đã được nghe kể về chiến công của kíp xe tăng 377. Thời gian lưu lại bên chiếc xe tăng ít, không có máy ảnh, nhưng ông đã tranh thủ ký họa chiếc xe tăng huyền thoại.

Thời đó, Mặt trận Tây Nguyên có ít phóng viên ảnh. Chiến trận ác liệt khắp chiến trường, họ di chuyển phân tán ở những mũi khác nên không ai chụp lại được quang cảnh chiếc xe tăng nằm giữa bầy chiến bại. Sau này, nhiều người đến vẽ, chụp ảnh chiếc xe tăng huyền thoại nhưng quang cảnh không còn được đầy đủ như vậy nữa. Bức ký họa sau đó được họa sĩ Lê Đức Tuấn nâng niu và giữ gìn cẩn thận cho đến ngày nay. Hướng tới kỷ niệm 40 mùa xuân “đất nước trọn niềm vui”, xin giới thiệu với bạn đọc bức ký họa đặc biệt này.

HUY AN