Đoàn xe của Chủ tịch nước chỉ gồm hai chiếc. Anh em chúng tôi đi tháp tùng Bác trên chiếc xe Com-măng-ca chạy phía sau (khi đó tôi là phóng viên Báo Nhân Dân). Sau khi ngược đê sông Hồng đến một xã thuộc ngoại thành thăm và chúc Tết nông dân, đoàn trở lại nội thành. Đến đầu phố Phạm Ngũ Lão, Bác cùng cả đoàn dừng lại vào thăm một đơn vị bộ đội bảo vệ Thủ đô.
Do được báo trước, anh em bộ đội quân phục chỉnh tề, tập trung giữa sân hoan hô, đón Bác. Đồng chí Hà Kế Tấn, Tư lệnh kiêm Chính ủy Đại đoàn Bảo vệ Trung ương và Hà Nội đón Bác ngay trước cổng doanh trại. Đồng chí mời Bác vào căn nhà chính, trước hiên đặt sẵn chiếc bàn gỗ và đề nghị Bác nói chuyện với cán bộ, chiến sĩ.
Tuy nhiên, Bác không dừng lại, mà đi thẳng vào bên trong khu doanh trại, thăm các phòng ngủ, xuống nhà bếp, vào nhà ăn kiểm tra bữa ăn Tết của bộ đội. Đến đâu, Bác cũng dừng lại hỏi chuyện cán bộ, chiến sĩ.
Vòng quanh một lượt doanh trại, Bác mới trở lại bên chiếc bàn gỗ, nói chuyện với cán bộ, chiến sĩ. Bác ân cần:
- Nhân dịp năm mới, Bác thay mặt Trung ương và Chính phủ đến thăm và chúc Tết các chú. Năm vừa qua, trong công việc bảo vệ trị an, trật tự Thủ đô và học tập, rèn luyện, các chú đều có thành tích khá. Năm nay, các chú cần cố gắng hơn nữa. Một là, đoàn kết nội bộ, đoàn kết giữa cán bộ và chiến sĩ, đoàn kết giữa quân và dân. Hai là, luôn luôn cảnh giác, luôn giữ gìn chí khí chiến đấu, tác phong quân đội cách mạng; cần, kiệm... Nhân tiện, Bác hỏi các chú đã tham gia phong trào tiết kiệm chưa?
Bộ đội đồng thanh trả lời:
- Có ạ!
- Tốt (Bác cười). Nhưng phải dẻo dai, bền bỉ, chứ không chỉ tiết kiệm có một lần!
Bác tiếp lời:
- Ba là, các chú phải cố gắng học tập chính trị, kỹ thuật. Bốn là, tùy khả năng của mình mà giúp đỡ nhân dân trong mọi việc. Các chú có đồng ý với Bác không?
- Có ạ. Có ạ!-bộ đội đồng thanh trả lời.
- Chúc các chú vui vẻ, mạnh khỏe, làm tròn nhiệm vụ mà Đảng, Chính phủ giao và những lời Bác vừa căn dặn!
Sáng hôm đó Bác không nói dài, bởi ngay sau đó Người đi tiếp vào tỉnh Hà Đông thăm Trại trẻ Kim Đồng; hơn nữa, hai hôm trước, ngày 29 tháng Chạp năm Bính Thân, Bác đã có cuộc gặp và nói chuyện khá lâu với đại biểu các đơn vị, thương binh và quân nhân phục viên; có cả đại biểu văn công quân đội đến chúc mừng Bác nhân dịp sắp đến Tết Đinh Dậu.
Tôi vẫn nhớ như in, hôm đó, mọi người ngồi kín hội trường, không khí đầm ấm như trong đại gia đình. Bác mở đầu thân mật:
- Bây giờ Bác hỏi các cô, các chú sinh hoạt hiện nay so với hồi kháng chiến như thế nào? Có hơn không?
Nhiều tiếng trả lời:
- Thưa Bác, hơn nhiều ạ!
- Thế thì tốt lắm. Nước ta hòa bình mới được hơn hai năm, lại bị chiến tranh tàn phá mười mấy năm, hiện nay nước ta còn tạm thời bị chia làm hai miền, vậy vì sao sinh hoạt đã cải thiện hơn trước? Đó là do cố gắng của đồng bào, của các cô, các chú, đồng thời cũng nhờ có sự giúp đỡ của các nước anh em…”.
Về đường lối đấu tranh thống nhất nước nhà, Bác hỏi:
- Các cô, các chú miền Nam thắc mắc bao giờ thì thống nhất đất nước, có phải không?
- Vâng ạ! Vâng ạ!
Một chị văn công đứng dậy nói:
- Thưa Bác, cháu nhớ nhà lắm ạ!
Bác bảo:
- Thế thì đây cũng là nhà rồi! Các cô, các chú phải thấy rằng, học ở đâu, làm việc ở đâu thì nhà ở đó. Nhớ miền Nam không phải chỉ có ngồi mà nhớ cái núi, dòng sông, cây dừa, rồi hỏi: “Bao giờ thì thống nhất”, hoặc “Trường kỳ bao nhiêu?”. Chúng ta cố gắng khắc phục khó khăn bao nhiêu thì “trường kỳ” rút ngắn đi chừng ấy!
Bác vừa dứt lời, cả hội trường rộn vang những tràng pháo tay.
Vậy là đã tròn 60 năm kể từ lần tôi có may mắn được tháp tùng Bác đi chúc Tết nhân dân, bộ đội. Cứ mỗi dịp Tết đến, Xuân về, tôi càng thêm nhớ Bác, càng thấm thía những lời Bác căn dặn và luôn nỗ lực học tập, làm theo Bác.
Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Phạm Văn Đồng thăm đơn vị công binh diễn tập bắc cầu phao qua sông Hồng (đêm 5-2-1966)
PHAN QUANG