Khát vọng “đô thị thông minh”

Nỗ lực xây dựng “văn minh đô thị”

Từ năm 2008, TP Hồ Chí Minh đã phát động thực hiện năm “văn minh đô thị” với những nội dung thiết thực như: Chấp hành pháp luật về trật tự an toàn giao thông; ý thức giữ gìn vệ sinh chung, chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường; xây dựng ý thức giao tiếp-ứng xử văn minh ở nơi công cộng… Chủ trương này đã nhận được sự đồng tình cao của người dân thành phố và du khách gần xa. Từ đó, những buổi lao động công ích làm sạch kênh rạch, đường phố; phong trào giữ gìn an ninh, trật tự đô thị; nhiệt tình hướng dẫn du khách và đặc biệt là việc chỉnh trang đô thị được các cấp, các ngành và nhân dân thực hiện mạnh mẽ.

Hiện nay, TP Hồ Chí Minh có sự đổi thay lớn về trật tự an ninh, an toàn xã hội; có thêm nhiều tòa nhà cao tầng, nhiều khu chế xuất, khu công nghiệp hiện đại và nhiều con đường mang tầm cỡ khu vực. Những tòa nhà: Kumho Asiana, Vincom, Bitexco, Financial Tower…; những đại lộ: Nguyễn Văn Linh, Võ Văn Kiệt, Phạm Văn Đồng, hầm chui qua sông Sài Gòn, những cây cầu vượt hiện đại, cùng nhiều khu đô thị lớn ở quận 7, Thủ Thiêm (quận 2) và ở các huyện: Củ Chi, Bình Chánh, Hóc Môn, Nhà Bè... đã làm bộ mặt của Thành phố mang tên Bác rực sáng và tráng lệ.

Sự đổi thay kể trên là rất đáng ghi nhận, nhưng với tiềm năng và thế mạnh của mình, chúng ta vẫn chờ đợi “bước chân thần tốc” trong quy hoạch kiến trúc, trong ý thức của người dân ở TP Hồ Chí Minh để đô thị này thực sự văn minh, hiện đại. Trên thực tế, sự phát triển cao ốc quá “nóng” ở các quận trung tâm, tốc độ đô thị hóa quá nhanh ở các huyện ngoại thành đã phá vỡ quy hoạch chung và làm ảnh hưởng lớn đến cảnh quan đô thị. Theo PGS, TS Nguyễn Trọng Hòa, Viện Nghiên cứu và Phát triển thành phố, thì lộ trình cho phát triển đô thị trước hết cần tuân thủ triệt để Quyết định số 24/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TP Hồ Chí Minh đến năm 2025.

Rõ ràng, việc xây dựng “văn minh đô thị” ở TP Hồ Chí Minh là phải khắc phục được nạn ngập úng và ùn tắc giao thông; ô nhiễm môi trường; xây dựng không theo quy hoạch; nạn trộm cướp; nhũng nhiễu, gây phiền hà cho khách và nhân dân... Không những vậy, “văn minh đô thị” phải đi đôi với hiện đại hóa đô thị, với những quy hoạch chuẩn, có tầm nhìn chiến lược, bảo tồn được di sản văn hóa truyền thống và phát triển đô thị hiện đại.

“Đô thị thông minh” trong tương lai gần

Đầu tháng 9-2016, trong phiên họp đầu tiên của Ban điều hành Đề án “Đô thị thông minh”, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thành Phong đã khẳng định quyết tâm cao độ của lãnh đạo và nhân dân thành phố trong nhiệm vụ xây dựng “đô thị thông minh” từ nay đến năm 2025. Phần chính của Đề cương Đề án HCMC Smart City (2017-2020, tầm nhìn 2025) là phần Khung đô thị thông minh, với các vấn đề tổng quát trên mọi lĩnh vực.

Theo đề án trên, ngoài việc xây dựng chính quyền điện tử theo đặc thù của TP Hồ Chí Minh, thì vấn đề giao thông phải là lĩnh vực ưu tiên số 1. Trên thực tế, giao thông ở thành phố đông dân nhất nước ta hiện nay khá nan giải khi nạn ngập úng, kẹt xe có chiều hướng gia tăng. Vì vậy, chiến lược phát triển giao thông bền vững, hiệu quả giao thông cao nhất với chi phí xã hội thấp nhất, hài hòa với môi trường đô thị đang là điều mà thành phố cần phải tiến hành ngay. Một vấn đề cần giải quyết sớm là quy hoạch đô thị có tốt mới phát triển hệ thống giao thông hiệu quả. Ai cũng hiểu, TP Hồ Chí Minh cũng như Hà Nội và một số đô thị lớn của nước ta, là nơi “hội tụ” của người dân. Từ nhu cầu học tập, làm việc, đến khám, chữa bệnh, cư trú... khiến rất nhiều người “đổ xô” về đô thị, làm cho đường sá, mật độ dân cư ngày càng trở nên quá tải. Điều này đặt ra yêu cầu cho lãnh đạo và các cơ quan chức năng phải tính đến chuyện xây dựng các thành phố vệ tinh và liên kết chặt chẽ giữa các đô thị với nhau.

Hiện nay, TP Hồ Chí Minh đang thực hiện chủ trương xây dựng các khu chế xuất, khu công nghiệp, nhà ở xã hội, hay các khu hành chính ra vùng ngoại thành như các quận: 2, 4, 7, 9, Tân Phú, Bình Tân, Thủ Đức và các huyện: Nhà Bè, Hóc Môn, Bình Chánh, Củ Chi... Đây là sự phát triển và hình thành tổng thể kiến trúc thành phố trên cơ sở phân bố và phát triển các khu vực theo mô hình phù hợp, mỗi khu vực phải có bản sắc riêng, phù hợp với điều kiện kinh tế, tự nhiên, đặc điểm xã hội, truyền thống văn hóa, lịch sử. Thành phố cũng phối hợp với các tỉnh: Đồng Nai, Bình Dương, Tây Ninh, Long An, Bà Rịa-Vũng Tàu và các vùng lân cận để xây dựng, kết nối các đô thị vệ tinh. Chẳng hạn như: Phối hợp với tỉnh Đồng Nai để kết nối thành phố với Khu đô thị Nhơn Trạch; phối hợp với tỉnh Long An để kết nối với khu vực Bến Lức, Đức Hòa; phối hợp với tỉnh Bình Dương để kết nối với thành phố mới Bình Dương, Bến Cát... Từ sự kết nối này sẽ xây dựng hệ thống giao thông đường bộ, đường thủy, đường sắt trên cao, thậm chí là đường giao thông trong lòng đất để có “văn minh đô thị”, tiến tới hoàn chỉnh xây dựng “đô thị thông minh”. Trong 5 năm tới, TP Hồ Chí Minh sẽ xây dựng 5 tuyến đường trên cao để giảm ùn tắc giao thông và kết nối các quận, huyện với nhau, đồng thời triển khai nhiều tuyến đường khác để kết nối giao thông với các khu vực miền Tây Nam Bộ, Tây Nguyên và Nam Trung Bộ.

Xây dựng “văn minh đô thị”, tạo động lực để xây dựng “đô thị thông minh” là hướng đi đúng đắn của TP Hồ Chí Minh. Với sức vươn mạnh mẽ, với tiềm năng dồi dào và với quyết tâm cao độ của mình, tin rằng thành phố sẽ đạt được các mục tiêu đề ra, xứng đáng với tên gọi “TP Hồ Chí Minh rực rỡ tên vàng”.

Bài và ảnh: LÊ PHI HÙNG