Ấn tượng đầu tiên khi đặt chân tới thị trấn Trường Sa về hình ảnh “làng” là lối đi vào các dãy nhà ở của cụm chiến đấu. Các cụm “dân cư” được nối với nhau bằng những con đường bê tông vững chắc len lỏi giữa hai hàng cây xanh tỏa bóng. Và điều đặc biệt hơn hẳn các làng quê trong đất liền là mỗi con đường nhỏ trên các đảo đều được đặt tên, như: Đường Thanh Niên cụm 1, đường Chi đoàn cụm 2, đường Bàng Vuông, đường Cây Tra…
Niềm vui của các chiến sĩ trên đường Cây Tra ở đảo Trường Sa Lớn.
Cán bộ, chiến sĩ trên huyện đảo Trường Sa có thói quen, vào mỗi bình minh, nghe tiếng gà cất lên: “Ò… ó… o...” là tất cả cán bộ, chiến sĩ cùng thức dậy và ngóng về hướng Tây. Nơi ấy là đất liền, là quê hương yêu dấu. Tiếng gà chính là âm thanh của làng giúp quân dân trên đảo thấy rạo rực như đang ở quê nhà.
Hình ảnh “làng quê Việt” và sức sống yên bình ở Trường Sa còn được bắt gặp trong hiện tượng thiên nhiên kỳ thú. Dẫu cách xa đất liền hàng trăm hải lý, nhưng trên đảo vẫn thấp thoáng cánh cò, cánh vạc chao nghiêng và tiếng chim sáo, chim sẻ líu lo ca hát. Tại huyện đảo Trường Sa, ngôn ngữ “làng” luôn được thể hiện qua những câu nói “mô, tê, răng, rứa”, hoặc kiểu phát âm “sờ nặng, xờ nhẹ”, hay là “e nờ thấp, e lờ cao”... của cán bộ, chiến sĩ. Tuy mỗi người mỗi quê, mỗi phong tục, tập quán khác nhau nhưng đều chung một điểm. Đó là lối sống chan hòa, đoàn kết, yêu thương nhau như anh em ruột thịt.
Trước không gian muôn trùng sóng nước, chúng tôi cảm thấy mình trở nên thư thái hơn, cảm nhận sâu sắc về vẻ đẹp thuần khiết của người Việt. Nơi hải đảo xa xôi, cùng với nhịp sống tươi trẻ, lạc quan, yêu đời của người chiến sĩ và đồng bào là không gian tĩnh lặng của những ngôi chùa linh thiêng. Nét đẹp tinh xảo, cổ kính, thuần Việt ấy làm vong linh những người đã khuất thanh thản và tiếp thêm niềm tin, nghị lực tinh thần cho những người đang sống. Thế nên, bất cứ ai đặt chân tới những ngôi chùa trên các đảo: Trường Sa Lớn, Song Tử Tây, Sinh Tồn đều có chung một cảm giác bình yên, thánh thiện và ấm áp như ở đất liền. Từ trong sâu thẳm mỗi người dân Việt Nam yêu nước, thì những ngôi chùa linh thiêng, tĩnh lặng giữa trùng khơi là bằng chứng giá trị về bản sắc văn hóa làng quê, góp phần khẳng định chủ quyền quốc gia dân tộc.
“Làng” còn được thể hiện rõ nét qua những lớp học ven chân sóng. Hình ảnh những ánh mắt to, tròn, đen láy chăm chú nghe thầy giáo, cô giáo giảng bài; tiếng trẻ ê, a đánh vần; hết giờ học lũ trẻ lại tụm năm, tụm ba chơi ô ăn quan, cờ gánh, hoặc chơi trò trốn tìm... khiến đảo nhỏ trở nên sinh động, ấm nồng hơn...
Tự bao giờ, hình ảnh “làng quê Việt” bình dị trên huyện đảo Trường Sa đã góp phần hình thành và đắp xây nên một “mảnh hồn quê đất liền” thu nhỏ giữa trùng khơi. Hình ảnh ấy đã, đang đồng hành với quân dân huyện đảo Trường Sa, giúp chiến sĩ, đồng bào nơi đây càng thêm gắn bó, tin yêu và vững vàng giữ đảo.
Bài và ảnh: LÂM ANH