QĐND - Từ ngày 18 đến 23-8-1945, nhân dân Thừa Thiên-Huế dưới sự lãnh đạo của Đảng đã khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi. Cùng với Hà Nội, Sài Gòn, khởi nghĩa ở Thừa Thiên-Huế đã góp phần vào thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Chiều 30-8-1945, tại cửa Ngọ Môn, đại diện Chính phủ cách mạng lâm thời đã nhận sự thoái vị của Bảo Đại-vị vua cuối cùng của chế độ phong kiến Việt Nam.

Để chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa giành thắng lợi, Tỉnh ủy Thừa Thiên-Huế đã rất coi trọng việc tổ chức chuẩn bị về lực lượng, trang bị và huấn luyện vũ trang bảo vệ các cuộc khởi nghĩa ở địa phương. Đầu năm 1945, Đội Tự vệ Tổng ủy Diêm Trường (Phú Lộc) đã hình thành, có 3 tiểu đội để bảo vệ căn cứ cách mạng của tỉnh. Đội Cứu quốc các huyện: Phong Điền, Quảng Điền, thành phố Huế cũng dần hình thành, lớn mạnh. Tỉnh ủy Thừa Thiên-Huế với danh nghĩa Việt Minh đã tổ chức nhiều lớp huấn luyện chính trị, quân sự cấp tốc cho cán bộ tại cồn Rau Câu, các thuyền bảo vệ của nhân dân cũng được tổ chức các lớp học, đồng thời vận động quần chúng nhân dân ủng hộ mua và cướp vũ khí của Nhật trang bị cho các đội tự vệ.

Nhân dân tuần hành tham gia khởi nghĩa giành chính quyền. Ảnh tư liệu.

Ngày 23-5-1945, Hội nghị cán bộ toàn tỉnh đã họp tại đầm Cầu Hai, hội nghị thống nhất một số nhiệm vụ chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa, bầu Ủy ban Việt Minh tỉnh. Sau hội nghị quan trọng này, Thường vụ Tỉnh ủy họp ở nội thành Huế đã thành lập Ủy ban Dân tộc Giải phóng, Ủy ban Khởi nghĩa tỉnh, huyện và duyệt kế hoạch khởi nghĩa.

Trong những ngày tiền khởi nghĩa, phong trào luyện tập quân sự, rèn dao kiếm, quyên góp tiền, gạo nuôi dưỡng tự vệ... diễn ra sôi nổi khắp các huyện, thành phố. Đội Tự vệ Tổng ủy Diêm Trường, Đội Tự vệ Quảng Điền được tổ chức chặt chẽ, chống các hành động ngang ngược của lính Nhật đối với nhân dân ta. Tỉnh ủy Thừa Thiên-Huế cũng đã cử đồng chí Nguyễn Đình Sản, Tổng đội trưởng Tự vệ Tổng ủy Diêm Trường đi dự tập huấn quân sự tại Chiến khu Ngọc Trạo (Thanh Hóa). Đồng chí Nguyễn Chí Thanh tham dự Quốc dân Đại hội tại Tân Trào (Tuyên Quang)...

Với sự bảo vệ của các đội tự vệ, lực lượng vũ trang địa phương, ngày 23-8 tại Sân vận động Huế, hàng vạn nhân dân Thừa Thiên-Huế đã tập trung thành hàng ngũ chỉnh tề dưới rừng cờ đỏ sao vàng, Ủy ban Khởi nghĩa tiến vào lễ đài giữa tiếng hoan hô vang dội. Đồng chí Tố Hữu đọc diễn văn nêu rõ tầm vóc, ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa và tuyên bố từ nay chính quyền thuộc về tay nhân dân.

XUÂN VŨ (Theo Thừa Thiên-Huế kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược)