QĐND - Trận quyết chiến chiến lược là trận đánh lớn, giành thắng lợi quyết định chiến tranh. Vì vậy các bên tham chiến đều phát huy nỗ lực cao nhất nhằm tạo ra sức mạnh đánh thắng đối phương. Để chuẩn bị cho chiến dịch quyết chiến mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh, ta đã phát huy sức mạnh toàn dân, chuẩn bị toàn diện, tạo ra sức mạnh đánh thắng kẻ thù, giành thắng lợi quyết định cuộc kháng chiến.

Sau gần một tháng Tổng tiến công và nổi dậy, quân và dân ta đã tiêu diệt và làm tan rã toàn bộ quân địch ở Vùng 1 và Vùng 2 chiến thuật; giải phóng hoàn toàn miền Trung và Tây Nguyên, cùng nhiều địa bàn quan trọng ở Đồng bằng Nam Bộ. Hậu phương chiến lược được mở rộng vào tận Nam Trung Bộ, tạo ra thế bao vây, cài xen và áp sát quân địch ở xung quanh thành phố Sài Gòn. Đây là thời cơ thuận lợi để ta tiến hành chiến dịch quyết chiến. Với tư duy sáng tạo và quyết đoán, ngày 1-4, Bộ Chính trị quyết định mở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy giải phóng Sài Gòn trong thời gian sớm nhất, tốt nhất là trong tháng 4. Quyết định sáng suốt và kịp thời của Bộ Chính trị đã tạo thuận lợi để quân và dân ta hợp sức chung lòng chuẩn bị cho trận quyết chiến. Bị mất quá nửa lực lượng, gồm nhiều đơn vị thiện chiến và phương tiện chiến tranh hiện đại, thế trận bị thu hẹp và bị phá vỡ từng mảng lớn, quân ngụy vẫn chủ quan và mắc sai lầm rất nghiêm trọng trong đánh giá về ta. Chúng cho rằng, ta còn phải lo củng cố và giữ vùng giải phóng, phải mất 1-2 tháng chuẩn bị thì Việt Cộng mới tập trung được lực lượng để tiến công vào thành phố Sài Gòn. Với bản chất ngoan cố và hiếu chiến, chúng dốc sức lập ra phòng tuyến nhằm ngăn chặn, đánh bại các cuộc tiến công của ta từ xa, bảo vệ Sài Gòn.

Thanh niên cả nước náo nức hành quân ra chiến trường đánh giặc (ảnh chụp tháng 11-1971 tại Lộc Ninh).  Ảnh tư liệu

Sự chủ động và sáng tạo của ta, cộng với thất bại và sai lầm nghiêm trọng trong thời điểm có tính quyết định của địch càng tạo ra thời cơ thuận lợi để ta chuẩn bị cho trận quyết chiến. Với phương châm "Thần tốc, táo bạo và chắc thắng", quân và dân cả nước khẩn trương chuẩn bị cho trận chiến quyết định. Ở hậu phương chiến lược, Bộ Chính trị quyết định thành lập Hội đồng chi viện cho chiến trường, do Thủ tướng Phạm Văn Đồng làm Chủ tịch. Hàng chục nghìn xe vận tải của Đoàn 559, các tổng cục, quân khu, quân đoàn, quân chủng và binh chủng, cùng 32 tàu, 130 toa xe lửa, hàng trăm lần chiếc máy bay được huy động để vận chuyển lực lượng và phương tiện tác chiến vào chiến trường.

Trên chiến trường miền Nam, Trung ương Cục cũng động viên lực lượng và phương tiện chuẩn bị cho trận quyết chiến. Hàng vạn thanh niên xung phong và dân công được huy động, gần 2000km đường được mở phục vụ cho chiến dịch, 4000 xe, 700 thuyền và ca nô, 2000 xe đạp thồ, 15 bệnh viện dã chiến, hàng chục đội điều trị được thành lập phục vụ bộ đội và dân công. Trong vùng giải phóng, chính quyền các cấp cùng công an, dân quân và tự vệ giữ vững an ninh, động viên nhân dân sản xuất, tích cực chi viện sức người và sức của cho cuộc đọ sức cuối cùng. Hàng nghìn phương tiện vận tải của tư nhân tham gia vận chuyển bộ đội và hàng hóa ra mặt trận. Nhiều người trước đây bị địch ép buộc cầm súng, nay trở về đã tình nguyện tham gia phục vụ chiến đấu cùng bộ đội đánh địch. Các đoàn xe chở quân và đạn dược từ các hướng tiến vào tập kết xung quanh thành phố Sài Gòn. Bộ đội với tinh thần và quyết tâm chiến đấu rất cao, đồng loạt tiến vào triển khai đánh địch. Quân ủy Miền chỉ đạo các đơn vị đẩy mạnh tác chiến, phát động quần chúng nổi dậy đấu tranh giành chính quyền, giải phóng nhiều địa bàn quan trọng. Quân đoàn 4 phối hợp với lực lượng vũ trang và nhân dân địa phương, tiến công giải phóng Xuân Lộc mở cửa hướng Đông tiến vào Sài Gòn. Trên hướng Đường số 1, quân ta phá tung tuyến phòng thủ cuối cùng của địch, giải phóng thành phố Phan Rang và Phan Thiết, tiến vào giải phóng thị xã Hàm Tân, Long Khánh. Ngày 8-4, Bộ tư lệnh Chiến dịch Hồ Chí Minh được thành lập, quyết tâm, kế hoạch và phương án tác chiến được xây dựng. Để thực hiện thành công cách đánh chiến dịch, Bộ tư lệnh quyết định đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, lãnh đạo tư tưởng, xây dựng ý chí và quyết tâm chiến đấu cho bộ đội, cùng công tác dân vận và địch vận... Lực lượng chính trị bí mật luồn sâu vào nội thành, xây dựng các cơ sở quần chúng, tuyên truyền, vận động nhân dân sẵn sàng nổi dậy đấu tranh giành quyền làm chủ, vận động binh sĩ từ bỏ hàng ngũ địch, quay về với nhân dân.

Có nghệ thuật phát huy sức mạnh toàn dân nên ta đã chuẩn bị toàn diện cho trận quyết chiến. Từ 5 hướng, hàng chục vạn quân cơ động vào tiến công địch. Lực lượng quân báo, trinh sát, đặc công và biệt động tích cực nắm địch và địa hình, bám sát mục tiêu bảo đảm cho bộ đội tác chiến. Các loại vũ khí và khí tài, lương thực và thực phẩm, cùng xăng, dầu và thuốc men được chất đầy trên các đoàn xe, hành tiến sẵn sàng bổ sung cho bộ đội trong quá trình đánh địch. Đông đảo quần chúng nhân dân sẵn sàng nổi dậy đấu tranh giành chính quyền, phối hợp và tạo thuận lợi cho bộ đội chiến đấu. Đây là những yếu tố vô cùng quan trọng, làm nhân lên sức mạnh để quân và dân ta đánh thắng kẻ thù, giành thắng lợi trọn vẹn chiến dịch quyết định.                

Thiếu tướng, PGS, TS Bùi Thanh Sơn