Ký Hiệp định Pa-ri, Mỹ buộc phải rút khỏi Việt Nam

QĐND - Bị thất bại nặng nề trên chiến trường hai miền Nam-Bắc, nhất là thất bại trong cuộc tập kích đường không chiến lược cuối năm 1972, đế quốc Mỹ đã bị nhân dân Mỹ và nhân dân thế giới cực lực lên án. Ngày 30-12-1972, Ních-xơn lại buộc phải tuyên bố ngừng bắn phá, ném bom từ vĩ tuyến 20 trở ra, bắt đầu từ 7 giờ ngày 30-12-1972, để có thể tiếp tục trở lại nói chuyện ở Hội nghị Pa-ri.

Cuộc gặp của đồng chí Lê Đức Thọ với Kít-xinh-giơ được nối lại từ ngày 8-1-1973. Đứng trên thế mạnh, ta kiên quyết đấu tranh giữ vững nội dung cơ bản của bản dự thảo đã trình hội nghị trước đó. Lần này, Kít-xinh-giơ phải hạ giọng. Mỹ đã phải thừa nhận một sự thật dù cay đắng đối với họ là ở miền Nam Việt Nam có hai vùng kiểm soát, hai chính quyền, hai quân đội và ba lực lượng chính trị. Ngày 12 và 13-1-1973, bản dự thảo hiệp định đã được thỏa thuận cơ bản. Ngày 15-1-1973, chính phủ Mỹ phải tuyên bố “ngừng mọi hoạt động quân sự tiến công bao gồm ném bom, bắn trọng pháo và thả mìn” ở miền Bắc Việt Nam.

Ngày 27-1-1973, hiệp định được ký chính thức giữa các bộ trưởng ngoại giao của các bên tham gia Hội nghị Pa-ri. Hiệp định bắt đầu có hiệu lực từ 7 giờ ngày 28-1-1973. Nội dung của hiệp định đạt đủ bốn yêu cầu cơ bản là:

- Mỹ phải tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam

- Mỹ phải rút hết quân Mỹ và chư hầu, phá hủy các căn cứ quân sự của Mỹ, cam kết sẽ không tiếp tục dính líu quân sự hoặc can thiệp vào công việc nội bộ của miền Nam Việt Nam, để cho nhân dân miền Nam Việt Nam tự quyết định tương lai chính trị của mình.

- Đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn phải công nhận Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam là một bên của “hai bên miền Nam Việt Nam”, phải công nhận trên thực tế miền Nam Việt Nam có hai chính quyền, hai quân đội, hai vùng kiểm soát.

- Mỹ phải bồi thường chiến tranh.

Điều mà Mỹ thất vọng nhất, đó là họ phải thừa nhận “quân đội miền Bắc” không rút khỏi miền Nam, thừa nhận địa vị hợp pháp của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Hiệp định Pa-ri là kết quả của cuộc đàm phán kéo dài nhất của thế kỷ XX với 4 năm 9 tháng, trong đó có 202 phiên họp công khai, 24 cuộc tiếp xúc riêng.

Ngày 29-3-1973, Bộ chỉ huy quân viễn chinh Mỹ tổ chức cuốn cờ, sau đó Uây-en, Tổng tư lệnh quân đội Mỹ ở Việt Nam đến nhập với 2.501 lính Mỹ cuối cùng, lặng lẽ ra sân bay Tân Sơn Nhất để về nước. Các đơn vị lính Mỹ ra đi dưới sự kiểm soát của sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam trong Ban Liên hiệp Quân sự bốn bên. Cùng ngày, những binh lính cuối cùng trong đội quân chư hầu của Mỹ cũng phải cuốn gói khỏi Việt Nam.

 Thắng lợi của Hội nghị Pa-ri là thắng lợi từ sự hy sinh gian khổ của đồng bào, chiến sĩ cả nước trên chiến trường, nên nó mang ý nghĩa rất vẻ vang, sâu sắc và rộng lớn. Thắng lợi của hội nghị đã mở ra cho cách mạng miền Nam những thời cơ mới, đồng thời tạo ra sự thuận lợi lớn cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội trên miền Bắc.