Chỉ 8 tháng sau, ngày 20-3-1951, Bác Hồ đã đến thăm Liên phân đội 312 làm nhiệm vụ tại cầu Nà Cù, xã Cẩm Giàng (Bạch Thông, Bắc Kạn), Người đã tặng 4 câu thơ mà sau này trở thành phương châm sống và hành động của TNXP, các thế hệ trẻ của đất nước: “Không có việc gì khó/ Chỉ sợ lòng không bền/ Đào núi và lấp biển/ Quyết chí ắt làm nên”. 

Xung phong trên mặt trận chống quân thù

TS Nguyễn Cao Vãng, Ủy viên Đoàn chủ tịch, Hội Cựu TNXP Việt Nam cho biết: “Theo lời Bác, TNXP Việt Nam đã luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, xây dựng chủ nghĩa xã hội, chống Mỹ, cứu nước, khắc phục hậu quả chiến tranh-xây dựng kinh tế sau năm 1975, tham gia bảo vệ biên giới phía Bắc, phía Nam, làm nhiệm vụ quốc tế giúp bạn Lào và Campuchia”.

leftcenterrightdel
Đoàn đại biểu cựu thanh niên xung phong và đoàn viên, thanh niên tiêu biểu dâng hương tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ Đường 20 Quyết thắng và hang Tám Cô thuộc xã Tân Trạch (Bố Trạch, Quảng Bình). Ảnh: NGUYỄN HẠNH

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, những trang vàng lịch sử của TNXP còn ghi rõ: Hơn 50.000 TNXP làm nhiệm vụ ở Điện Biên Phủ, 16.000 TNXP Đội 34 và Đội 40 làm các nhiệm vụ mở đường, vận chuyển hậu cần, cáng tải thương binh, tử sĩ, tháo gỡ bom, mìn. Khi chiến sự ác liệt diễn ra, hơn 8.000 TNXP đã chuyển sang quân đội, trực tiếp cầm súng đánh đuổi quân thù. Trong trận Đắk Pơ (Gia Lai), TNXP cùng với Trung đoàn 96 bộ đội Liên khu 5 đã chiến đấu dũng cảm, chiến thắng vẻ vang có ý nghĩa tạo bước ngoặt cho chiến trường Tây Nguyên năm 1954.

Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, thực hiện lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng, hưởng ứng các phong trào: “Ba sẵn sàng”, “Năm xung phong”, 250.000 TNXP ở miền Bắc và miền Nam hăng hái làm nhiệm vụ mở các tuyến đường chiến lược, bảo đảm giao thông, vận chuyển vũ khí, đạn dược, lương thực, cáng tải thương binh, tử sĩ, tháo gỡ bom, mìn, phục vụ và tham gia chiến đấu cùng các đơn vị quân đội trên các chiến trường, với tinh thần “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược!”.

Trên tuyến đường Trường Sơn lịch sử, có hơn 46.000 TNXP tham gia mở đường (bằng 1/3 các lực lượng) để lại những “địa chỉ đỏ” như: Truông Bồn, Ngã ba Đồng Lộc, hang Tám Cô, Đường 10, Đường 20 Quyết thắng... Ở miền Nam, TNXP cũng lập nên những chiến công lớn, như: Quảng Đà, Đường 1C, Phước Long-Sông Bé, Núi Thành, điển hình là Tiểu đoàn nữ TNXP Bà Thao (Khu 5). Trong 10 năm (1965-1975), TNXP đã mở 2.165km đường; chốt giữ, bảo đảm giao thông 2.526 trọng điểm; tham gia phục vụ 16 chiến dịch lớn, với 641 trận đánh cấp trung đoàn trở lên; vận chuyển 20.153 tấn vũ khí, lương thực; cáng tải chăm sóc 9.063 thương binh; diệt và bắt sống 1.119 tên địch; bắn cháy, phá hủy 10 xe tăng; phá gỡ hơn 100.000 quả bom các loại.

Tiếp đó, có 200.000 TNXP tham gia làm nhiệm vụ khắc phục hậu quả chiến tranh ở các tỉnh phía Nam, 51.000 TNXP tham gia bảo vệ biên giới phía Bắc, phía Nam, giúp bạn Lào và Campuchia. Qua các thời kỳ kháng chiến, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đã có hơn 666.000 TNXP làm nhiệm vụ, trong đó 6.733 người hy sinh (6.458 được công nhận liệt sĩ), 40.409 người bị thương (36.111 được xác nhận thương binh), hơn 17.000 người và con đẻ bị nhiễm chất độc da cam.

Lực lượng TNXP Việt Nam vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng: Huân chương Thành đồng Tổ quốc hạng Nhất, Huân chương Độc lập hạng Nhất, Huân chương Hồ Chí Minh, danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân, Ban Chấp hành Trung ương Đảng tặng bức trướng mang dòng chữ: “Thanh niên xung phong chiến đấu dũng cảm, lao động sáng tạo, lập công xuất sắc”... 42 tập thể và 40 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân, 28.000 cán bộ, chiến sĩ được tặng thưởng huân chương, huy chương kháng chiến.

leftcenterrightdel
Đồng chí Lê Ngọc Hoàn (thứ 4, từ trái sang), nguyên Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải kể lại ký ức làm đường Trường Sơn huyền thoại. Ảnh: NGUYỄN HẠNH

Ngời sáng phẩm chất TNXP giữa thời bình

Đồng chí Vũ Trọng Kim, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Trung ương Hội Cựu TNXP Việt Nam cho biết: “Để phát huy truyền thống anh hùng cách mạng của lực lượng TNXP Việt Nam, Đảng và Nhà nước đã chỉ đạo thành lập Hội Cựu TNXP Việt Nam và giao nhiệm vụ tập hợp cựu TNXP cả nước tiếp tục phát huy tinh thần TNXP tham gia trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ khi thành lập (năm 2004), Hội Cựu TNXP Việt Nam luôn phấn đấu xây dựng tổ chức hội phát triển vững mạnh toàn diện. Đến nay, cả nước đã có 60/63 hội cấp tỉnh, thành phố; 623 hội cấp quận, huyện; 7.446 hội cấp xã, phường với hơn 420.000 hội viên cựu TNXP. Hội đã làm tốt các nhiệm vụ, tham gia tích cực các hoạt động xã hội”.

Phát huy vai trò “nhân chứng lịch sử”, Hội Cựu TNXP đề xuất với Đảng, Nhà nước, phối hợp với các cơ quan chức năng, các cấp chính quyền địa phương quan tâm giải quyết các chế độ, chính sách đối với TNXP, đã có 220.000 người hưởng các chế độ trợ cấp, 200.000 người được cấp thẻ bảo hiểm y tế, 42.000 trường hợp hưởng mai táng phí, 1.800 liệt sĩ, 24.000 thương binh, 5.560 người hưởng chế độ nhiễm chất độc da cam, 8.700 TNXP cô đơn hưởng trợ cấp hằng tháng...

Các cấp hội và cựu TNXP cả nước tích cực hưởng ứng, thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Trung ương hội đã biên soạn và sưu tập được nhiều tài liệu về lời dạy, phong cách làm việc của Bác Hồ với đồng bào, chiến sĩ, trong đó có những tư liệu, hình ảnh quý về Bác Hồ với TNXP để hướng dẫn các cấp hội và cựu TNXP cả nước học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Qua đó, góp phần thấm nhuần sâu sắc lời dạy, hình ảnh của Bác với cựu TNXP trong sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước.

Tổ chức các hoạt động trong cựu TNXP với tinh thần “Tuổi trẻ xông pha, tuổi già gương mẫu”, để tích cực tham gia trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cựu TNXP trong cả nước tuy tuổi đã cao nhưng vẫn nêu cao ý thức trách nhiệm giáo dục con cháu và làm nòng cốt tham gia các phong trào xã hội như: “Xây dựng nông thôn mới”, “Tích cực tham gia công tác chính trị-xã hội ở địa phương”; “Cựu TNXP và gia đình tích cực tham gia bảo vệ biên giới, biển, đảo”; “Phong trào bảo vệ môi trường sống”; “Phong trào an ninh trật tự-an toàn giao thông”...

Các cấp hội đã vận động nhà tài trợ để giúp đỡ cựu TNXP nghèo có hoàn cảnh khó khăn, kết quả đạt được 711 tỷ đồng, trong đó tặng 4.227 nhà tình nghĩa trị giá hơn 215 tỷ đồng, 7.949 sổ tiết kiệm trị giá hơn 27 tỷ đồng, hơn 328.000 phần quà trị giá 180 tỷ đồng, 2.043 con bò, dê giống trị giá 41 tỷ đồng, nuôi dưỡng thường xuyên 308 cựu TNXP... Việc làm này của hội và cựu TNXP cả nước có ý nghĩa thiết thực trong cựu TNXP. Bên cạnh đó, theo đồng chí Vũ Trọng Kim, thời gian qua, các cấp hội cựu TNXP đã đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục truyền thống cách mạng, truyền thống TNXP cho thế hệ trẻ để nêu cao ý thức trách nhiệm trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Hội Cựu TNXP Việt Nam đã phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Dân vận Trung ương, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, Hội đồng Lý luận Trung ương, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh... tổ chức hội thảo khoa học và phát hành sách “Tư tưởng Hồ Chí Minh về trường học lớn TNXP Việt Nam", "TNXP 60 năm làm theo lời thơ Bác Hồ dạy”, “Huyền thoại TNXP Việt Nam”... Hội Cựu TNXP ở một số địa phương đã in được các sách về những tấm gương đơn vị, cá nhân TNXP trong kháng chiến, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc... Các sản phẩm về tinh thần trên có ý nghĩa rất thiết thực về tuyên truyền trong xã hội và giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.

Nhìn lại 70 năm qua, từ ngày thành lập, các thế hệ TNXP Việt Nam và cựu TNXP ngày nay đã luôn luôn thấm nhuần lời dạy sâu sắc của Bác Hồ kính yêu, phát huy truyền thống anh hùng cách mạng, truyền thống vẻ vang của TNXP trong các thời kỳ kháng chiến và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc ngày nay.

THÀNH AN