Chẳng biết tự bao giờ, hai hàng xà cừ trước cổng Sư đoàn 3 (Quân khu 1) đã trở thành “thiên sứ” mùa thu của lớp lớp cán bộ, chiến sĩ và người dân nơi đây. Nhìn chiếc lá đang cựa mình sang thu, lòng tôi bâng khuâng nhớ về mùa thu của một thời đã qua.
Những năm học cấp 2, tôi phải đi từ giữa làng, qua ba cái cầu, rồi đến đường liên xã, hai bên đường là những rặng cây xà cừ cổ thụ mới đến trường. Chẳng giống những loài cây khác trút lá hàng loạt, để lại thân cành trông khô khốc, xà cừ chỉ thay phiên nhau trút lá nên cây lúc nào cũng xanh. Tôi tự làm cho mình một cái xiên bằng nan hoa xe đạp, buộc dây cước dài một đầu để mang đến trường. Tới trường, tôi cẩn thận giấu cái xiên một chỗ trước khi vào lớp. Đợi lúc tan học, trên đường từ trường về, tôi lấy xiên thoăn thoắt chọc những chiếc lá xà cừ khô, hết đoạn đường có hàng cây, tôi đã có một xiên dài lá xà cừ khô giòn, hí hửng mang về nhà cho mẹ nấu cơm. Nồi cơm, nồi canh như ngon hơn, ngọt hơn bởi lá xà cừ nhuộm nắng vàng ươm bén lửa đỏ trong bếp quê bình dị.
Cứ thế, thời gian lặng lẽ trôi đi, những cây xà cừ cổ thụ vẫn đứng sừng sững với những tán lá dày đặc xanh mướt. Dù không còn xiên những chiếc lá xà cừ khô, nhưng tôi chẳng quên nói lời tạ từ với phiến lá vàng vừa rơi xuống đất. Năm cuối cấp, tôi sắm cho mình một cuốn sổ lưu bút thật đẹp và ép vài lá xà cừ bên những dòng lưu bút viết bằng màu mực tím. Lũ bạn thân nhìn tôi cười tủm tỉm, có đứa bảo: “Tuổi học trò gắn liền với màu hoa phượng thắm, màu hoa của những cuộc chia ly rực rỡ, hồn nhiên, tinh nghịch..., chứ không phải lá xà cừ đâu nhé!”. Tôi không nửa lời giải thích với lũ bạn và vẫn yêu thích lá xà cừ bởi trái tim tôi có lý lẽ riêng của nó.
Rời ghế nhà trường, tạm chia tay gia đình, bạn bè, người thân, tôi khoác ba lô vào bộ đội. Có nhiều lúc, trên những chặng đường hành quân qua các bản làng, phố thị, tôi bắt gặp những cây xà cừ xanh tươi vẫy chào tôi như vẫy chào một người bạn thân thiết.
HOÀNG HANH