Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng, nông nghiệp đã giúp Việt Nam thoát nghèo, công nghiệp giúp Việt Nam trở thành nước thu nhập trung bình. Để bước sang giai đoạn phát triển mới, trở thành nước có thu nhập cao, Việt Nam phải dựa vào khoa học và công nghệ. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: “Chưa có quốc gia nào vượt qua bẫy thu nhập trung bình mà không chuyển sang tăng trưởng dựa vào khoa học công nghệ”.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ I. 

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, khoa học công nghệ của Việt Nam đi cùng với đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, hình thành cách tiếp cận độc đáo: Khoa học công nghệ cung cấp tri thức; đổi mới sáng tạo chuyển hóa tri thức vào cuộc sống; còn chuyển đổi số khuếch đại tri thức.

Về thể chế, Việt Nam đã hình thành môi trường chính sách thông thoáng, hiện đại, tiệm cận quốc tế, với nhiều cơ chế mang tính đột phá. Đặc biệt, Nghị quyết 57 được ví như “tuyên ngôn về chuyển giai đoạn phát triển dựa vào khoa học công nghệ”. Để cụ thể hóa nghị quyết này, 10 luật trong lĩnh vực khoa học công nghệ sẽ được ban hành trong năm nay.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, trong 5 năm qua, Việt Nam đã đạt được những kết quả bước đầu, tạo nền tảng vững chắc để 5 năm tới chuyển hóa thành tăng trưởng kinh tế thực chất. Nhà nước sẽ dành 3-4% ngân sách, tương đương 3-4 tỷ USD/năm, kích hoạt tổng chi toàn xã hội khoảng 10-15 tỷ USD, hướng tới mục tiêu khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đóng góp ít nhất 5% tăng trưởng GDP.

Trong đó, khoa học công nghệ đóng góp 1%, đổi mới sáng tạo đóng góp 2-3%, chuyển đổi số đóng góp 1-2%. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ đánh giá hiệu quả sử dụng ngân sách và lấy kết quả đó làm căn cứ phân bổ ngân sách cho các bộ, ngành, địa phương, tổ chức và doanh nghiệp.

Khoa học công nghệ Việt Nam sẽ tập trung làm chủ 11 nhóm công nghệ chiến lược, hình thành các ngành công nghiệp chiến lược quốc gia. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: “Ngày nay, không làm chủ công nghệ đồng nghĩa với việc không thể giữ vững chủ quyền quốc gia”.

Cùng với đó, đổi mới sáng tạo sẽ tập trung vào doanh nghiệp và người dân, xây dựng quốc gia khởi nghiệp sáng tạo, đưa đổi mới sáng tạo trở thành lối sống, phong cách sống; khuyến khích khám phá, khoan dung với thất bại. Chuyển đổi số sẽ hướng tới xây dựng quốc gia số toàn diện, với chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, lấy công dân số làm trung tâm.

Về định hướng chiến lược, Bộ trưởng nêu hàng loạt chuyển dịch trọng tâm trong nhiệm kỳ tới: Từ quản lý sang tạo động lực; từ phân bổ nguồn lực sang huy động nguồn lực; từ kiểm soát hành chính sang sáng tạo, dẫn dắt và tạo thị trường; từ “kiểm tra hóa đơn” sang “đánh giá kết quả nghiên cứu”; từ đầu vào sang đầu ra. Nghiên cứu cơ bản sẽ tập trung tại các đại học, còn nghiên cứu công nghệ gắn với doanh nghiệp, hướng tới các công nghệ lõi và công nghệ chiến lược, chuyển từ chuyển đổi số sang chuyển đổi AI.

Bộ trưởng đưa ra ba đề xuất lớn: Nhà nước cần chính sách mạnh hỗ trợ đầu ra sản phẩm chiến lược, thông qua mua sắm công và quỹ khoa học công nghệ; cấp phiếu hỗ trợ đổi mới công nghệ cho doanh nghiệp, giúp họ thuê nghiên cứu hoặc mua, thử nghiệm công nghệ mới trong nước; thống nhất một nền tảng số dùng chung toàn quốc, thay vì mỗi địa phương một phần mềm riêng lẻ.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: “5 năm tới là 5 năm phải chuyển hóa tiềm năng thành tăng trưởng trên 10%, thành tự chủ chiến lược. Bộ ba khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực trung tâm của phát triển, là then chốt để nâng cao năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế”.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định, đây không chỉ là công việc của một ngành, mà là sự nghiệp của toàn dân tộc: “Một người đổi mới thì có một ý tưởng. Một trăm triệu người đổi mới thì có cả một tương lai”.

CHIẾN THẮNG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Giáo dục Khoa học xem các tin, bài liên quan.