Chuyển đổi số ở vùng quê nghèo

Để công nghệ “thấm” vào từng củ khoai, cây lúa

Vi Hương (huyện Bạch Thông) là xã vùng cao, nằm ở phía bắc của tỉnh Bắc Kạn. Trong những năm qua, đời sống kinh tế-xã hội của xã có nhiều thay đổi. Tuy nhiên, tỷ lệ hộ nghèo còn cao. Hiện nay, trên địa bàn xã chỉ có Hợp tác xã Thiên An đang hoạt động trong lĩnh vực chế biến nông, lâm sản với các sản phẩm chủ yếu như: Chuối sấy khô, măng khô và thảo dược tắm gia truyền của người Dao. Sản phẩm của hợp tác xã đã có mặt ở một số tỉnh, thành phố trong nước nhưng doanh thu hằng năm chỉ đạt từ 800 triệu đồng đến 1,1 tỷ đồng. Dù có nhiều tiềm năng trong việc phát triển các loại nông sản, đặc biệt là thảo dược chăm sóc sức khỏe, song vì nhiều lý do mà hiện xã Vi Hương vẫn sản xuất nhỏ lẻ, đầu ra cho sản phẩm còn hạn chế.

Bà Lý Thị Quyên, Giám đốc Hợp tác xã Thiên An cho biết: “Các thành viên của hợp tác xã đều là người dân tộc Dao. Ngoài giám đốc là tôi thì các thành viên trong hợp tác xã chưa được tiếp cận nhiều với máy tính, cũng chưa biết cách bán hàng, quảng cáo qua mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử. Hợp tác xã cũng có website nhưng lâu không dùng do không biết cách đăng bài và quản lý nên đã bị khóa”. 

Trước thực tế đó, Cục Tin học hóa (Bộ TT&TT) phối hợp với Công ty Cổ phần Hạ tầng viễn thông CMC (Tập đoàn Công nghệ CMC), Sở TT&TT tỉnh Bắc Kạn, UBND huyện Bạch Thông, UBND xã Vi Hương tiến hành chương trình chuyển đổi số nông nghiệp cho các sản phẩm đặc trưng của địa phương. Ông Nguyễn Huy Dũng, Cục trưởng Cục Tin học hóa nhấn mạnh, chuyển đổi số là thực hiện sứ mệnh để công nghệ lan tỏa về từng thôn, bản, “thấm” vào từng củ khoai, cây lúa, giúp nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân mọi miền của Tổ quốc. 

Theo kế hoạch, đến ngày 15-9-2020, Sở TT&TT tỉnh Bắc Kạn sẽ phối hợp với huyện Bạch Thông và các doanh nghiệp viễn thông hỗ trợ xã Vi Hương tối ưu hóa hệ thống thông tin tại UBND xã; xây dựng và chuẩn hóa cơ sở dữ liệu, nền tảng công nghệ để kết nối thương mại điện tử cho các sản phẩm đặc trưng; hỗ trợ kết nối trạm y tế xã với các bệnh viện Trung ương; hỗ trợ các thiết bị tại điểm bưu điện văn hóa xã giúp người dân truy cập internet, sử dụng máy tính, hỗ trợ wifi và internet miễn phí...

Vị trí địa lý không quyết định sự thành, bại của chuyển đổi số

Cùng với xã Vi Hương, Cục Tin học hóa tiến hành thí điểm chuyển đổi số tại các xã nghèo, có sản phẩm đặc trưng trên địa bàn các tỉnh: Bình Định, Hà Giang, Lai Châu, Quảng Trị, Thái Bình và Tuyên Quang.

Một trong những nội dung thí điểm là hỗ trợ xây dựng chương trình, dự án chuyển đổi số cho xã. Trong đó xác định mục tiêu, nội dung, giải pháp, các bước thực hiện chuyển đổi số, xác định công nghệ, nền tảng số được sử dụng; đồng thời, hỗ trợ trang thiết bị, công cụ phục vụ chuyển đổi số cho xã dựa trên định hướng phát triển sản phẩm, dịch vụ lựa chọn. Mỗi xã sẽ lựa chọn tối thiểu một sản phẩm, dịch vụ chủ lực, đặc trưng của địa phương để thực hiện chuyển đổi số. Song song với đó, Bộ TT&TT cũng phối hợp với các tổ chức, doanh nghiệp nâng cao nhận thức, hướng dẫn kỹ năng cho người dân trong việc ứng dụng công nghệ số; quảng bá, giới thiệu trên các phương tiện thông tin đại chúng, hỗ trợ bán hàng thông qua nền tảng giao dịch trực tuyến.

Nhận định về cơ hội chuyển đổi số tại các địa phương, Cục trưởng Cục Tin học hóa Nguyễn Huy Dũng cho rằng: "Sự tiện lợi trong không gian số là không phụ thuộc vào vị trí địa lý mà phụ thuộc vào việc chúng ta đưa ra quyết định triển khai chuyển đổi số nhanh hay chậm. Chuyển đổi số càng nhanh thì thuận lợi càng lớn vì chúng ta đi nhanh, đi trước; đi sau, cơ hội sẽ giảm đi”.

Trong công cuộc chuyển đổi số, vai trò của các chuyên gia công nghệ, doanh nghiệp công nghệ số rất quan trọng. Các chuyên gia công nghệ thông tin (CNTT) cần cố gắng dẫn dắt sự phát triển CNTT của tỉnh, thành phố theo tầm nhìn. Khi có tầm nhìn thì đoàn kết, vượt qua khó khăn, kiên định để xây dựng Chính phủ điện tử, chuyển đổi số đạt hiệu quả. Ông Dũng nhấn mạnh, các chuyên gia CNTT đừng giới hạn trách nhiệm công việc của mình mà cần nghĩ sứ mệnh của mình rộng hơn, đó là mang CNTT vào mọi ngõ ngách của cuộc sống. Các chuyên gia trong thời gian tới cần đau đáu việc làm thế nào để ứng dụng CNTT giúp phát triển kinh tế-xã hội của địa phương. 

Hiện nay, nước ta có khoảng 43.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp CNTT và khoảng 17.000 doanh nghiệp kinh doanh, phân phối sản phẩm, giải pháp trong lĩnh vực này. Đây là thuận lợi để các địa phương trên mọi miền Tổ quốc nhanh chóng tiến hành chuyển đổi số nhờ ứng dụng các nền tảng Make in Vietnam. Tuy nhiên, Phó vụ trưởng Vụ CNTT (Bộ TT&TT) Nguyễn Thiện Nghĩa cũng chỉ ra rằng, tại khu vực miền Tây Nam Bộ, miền Trung hay vùng núi phía Bắc, việc tiếp cận các giải pháp số của người dân còn rất thiếu. Người dân được nghe trên báo, đài rất nhiều về các giải pháp công nghệ phục vụ đời sống nhưng ít nhà cung cấp mang sản phẩm đến cho họ. Do đó, các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam cần quan tâm hơn đến việc tiếp cận các khu vực này, sáng tạo các nền tảng Việt Nam giải quyết những vấn đề nhức nhối của người dân địa phương bởi không ai hiểu người Việt Nam, hiểu nhu cầu người Việt Nam bằng chính người Việt Nam.

TRÀ MY