Bài 3: Xử lý nghiêm những kẻ dùng mạng xã hội gieo “rác” bẩn

Rà soát, xử lý nhiều tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin vi phạm trên môi trường mạng

Chia sẻ với phóng viên Báo QĐND Điện tử, ông Nguyễn Văn Minh, Chánh thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông, năm 2020, sở đã phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ Bộ Công an (A03, A05), Công an thành phố Hà Nội (Phòng PA03, 05) rà soát, xử lý 55 tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin vi phạm trên môi trường mạng với tổng số tiền 807 triệu đồng. Các hành vi chủ yếu: Cung cấp thông tin sai sự thật; thu thập, sử dụng thông tin của cá nhân mà không được sự đồng ý; giả mạo trang thông tin điện tử của tổ chức, cá nhân khác…

Ngày 27-3-2020, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) cho biết, đã mời làm việc với Q (trú tại quận Thanh Xuân, Hà Nội) là “KOL” nổi tiếng trên mạng xã hội Facebook để làm rõ về hành vi đăng thông tin vi phạm pháp luật. Theo thông tin, từ tháng 2-2020 đến nay Facebook Q đã đăng tải gần 300 bài viết liên quan đến tình hình dịch Covid-19 tại nhiều địa phương trên cả nước.

Với sự phát triển của các nền tảng mạng xã hội trên Internet, nhiều các nhân thiếu ý thức đã tung nhiều thông tin giả gây nhiễu loạn xã hội và khiến người dân hoang mang. Ảnh minh họa /tuyengiao.vn

Qua đấu tranh, Q khai nhận đã thu thập thông tin nóng về tình hình dịch Covid-19 từ nhiều nguồn chưa được kiểm chứng, sau đó chỉnh sửa lồng ghép quan điểm cá nhân tạo thành tin thất thiệt, một số bài viết kèm theo hình ảnh văn bản của cơ quan chức năng khi chưa được công bố chính thức về thông tin người nhiễm Covid-19 hoặc cần đưa vào diện cách ly, làm ảnh hưởng đến công tác chủ động phòng chống dịch bệnh tại một số địa phương, khiến người dân hoang mang, phải sơ tán, chuyển chỗ ở, tích trữ lương thực, gây  mất an ninh trật tự.

Q đã buộc phải gỡ bỏ 216 bài viết với nội dung thông tin chưa được kiểm chứng và bài viết có chứa bình luận với nội dung xuyên tạc, đưa tin thất thiệt về tình hình dịch bệnh Covid-19 tại Việt Nam.

Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) đang khẩn trương củng cố tài liệu để xử lý nghiêm hành vi vi phạm của Q và những người có liên quan; đồng thời tiếp tục phối hợp công an các đơn vị, địa phương và cơ quan chức năng để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật các trường hợp đăng tải tin giả, tin sai sự thật trên mạng xã hội.

Gần đây nhất là là vụ gymer tại TP Hồ Chí Minh đã có những phát ngôn trên mạng xã hội (MXH) khi nói về gia đình một nghệ sĩ vừa qua đời. Vụ việc này khiến nhiều người bức xúc. Sáng 14-12, một số người đã kéo đến phòng gym của D.N trên đường số 6, phường Bình Trị Đông B, quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh để “nói chuyện”.

Sau đó, gymer D.N đã đăng clip gửi lời xin lỗi đến vợ và người thân của cố nghệ sĩ. “Tôi biết mình sai và chỉ muốn khép lại mâu thuẫn, khép lại mọi chuyện xảy ra vừa qua”, ông D. nói. Tuy nhiên những ngày sau đó, phòng gym này liên tục bị người lạ quấy nhiễu như: ném mắm tôm, ném đá, gọi điện để quấy rối... Nạn nhân phải trình báo công an để có can thiệp, xử lý. 

Hồi tháng 7-2020, các nghệ sĩ Ngô Thanh Vân, Cát Phượng... bị phạt mỗi người 10 triệu đồng vì đăng tin giả về Covid-19 như "có 2 người Trung Quốc chết ở Bệnh viện Chợ Rẫy", "vẫn còn chuyến bay từ Vũ Hán về Việt Nam" và "dịch bệnh đã tràn về nhiều quận ở TP Hồ Chí Minh ". 

Đến tháng 10-2020, ca sĩ Phương Thanh gây xôn xao khi phát ngôn sốc về "lòng tham" liên quan đến người dân Quảng Ngãi. Nữ ca sĩ bị Sở Thông tin - Truyền thông Quảng Ngãi mời làm việc và phải viết tâm thư xin lỗi người dân Quảng Ngãi vì gây tiếng xấu cho họ.

Vụ việc gần đây nhất, Công an quận Liên Chiểu (thành phố Đà Nẵng) thông tin đơn vị đã ra quyết định xử phạt hành chính đối với 2 trường hợp đăng tải kết quả xét nghiệm Covid-19 không đúng sự thật, gây hoang mang dư luận.

Trung tá Phùng Văn Hùng, Đội trưởng Đội An ninh, Công an quận Liên Chiểu (thành phố Đà Nẵng) cho biết, hai trường hợp bị xử phạt là N.T.T.M (sinh năm 1996, điều dưỡng Trung tâm y tế quận Liên Chiểu) và Đ.N.T.T (sinh năm 1996, trú phường Nại Hiên Đông, quận Sơn Trà).

N.T.T.M bị phạt 7,5 triệu đồng về hành vi “giả mạo tổ chức và phát tán thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức” và Đ.N.T.T bị phạt 12,5 triệu đồng về hành vi “đưa thông tin sai sự thật."

Trung tá Phùng Văn Hùng cho biết qua điều tra, nữ điều dưỡng Khoa Nhi của Trung tâm Y tế quận Liên Chiểu, tên là N.K.A, chuẩn bị tham gia lớp học chuyên khoa 1 nên xét nghiệm Covid-19. Chiều 2-12, N.K.A nhận kết quả xét nghiệm âm tính. Tuy nhiên, để trêu đùa một đồng nghiệp cùng cơ quan tên D, N.K.A đã dùng máy tính bàn in dòng chữ “dương tính” đè lên chữ “âm tính."

Sau đó, N.K.A nói N.T.T.M chụp ảnh gửi qua Zalo cho chị D. Tuy nhiên, N.T.T.M gửi nhầm hình ảnh vào nhóm kín của khoa Nhi gồm 16 thành viên.

Khoảng 15 phút sau, N.K.A phát hiện hình ảnh trên nhóm nên yêu cầu N.T.T.M gỡ xuống và đính chính kết quả xét nghiệm không đúng mà chỉ là đùa giỡn, đồng thời yêu cầu mọi người trong nhóm không đưa tin ra ngoài, tuy nhiên hình ảnh đã bị phát tán lên mạng xã hội.

Với trường hợp của Đ.N.T.T, khi thấy bản sao trích kết quả xét nghiệm dương tính trên mạng xã hội, Đ.N.T.T đã tải về, đăng lên Facebook của mình. Sau 45 phút thì Đ.N.T.T gỡ bài khi biết thông tin không đúng. Giám đốc Trung tâm Y tế quận Liên Chiểu Lê Văn Sỹ cho biết đơn vị đã kiểm điểm nhân viên vi phạm tại khoa.

Để ngăn chặn nạn tin giả trên các nền tảng mạng xã hội, cơ quan chức năng TP Hà Nội đã áp dụng nhiều biện pháp từ tuyên truyền tới xử lý hành chính để răn đe những cá nhân kém ý thức. Ảnh: tuyengiao.vn

Ngăn chặn, chống phá các thế lực trên không gian mạng

Theo ông Nguyễn Văn Minh khó khăn nhất hiện nay là xử lý đối với các cá nhân, hội nhóm trên mạng xã hội Facebook. Thông tin được đăng trên tài khoản ảo, không có thông tin cá nhân, không xác định được nơi chốn do đối tượng cố tình ẩn giấu hoặc khai báo thông tin giả mạo. Một số ít trường hợp có thông tin giới thiệu chủ tài khoản mạng xã hội, phải tiến hành xác minh trực tiếp tại địa chỉ, sau đó mời đến làm việc làm rõ hành vi vi phạm.

Mạng xã hội Facebook là nền tảng xuyên biên giới, chưa có văn phòng đại diện tại Việt Nam, đầu mối liên hệ duy nhất là Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin Truyền thông) nên gặp rất nhiều khó khăn để xác định thông tin của chủ thể. Ngoài ra, có một số tài khoản mạng xã hội sử dụng thông tin chính danh, có đầy đủ thông tin để xác định danh tính, tuy nhiên, Sở TT&TT không đủ tài liệu, căn cứ để xác định thông tin các tài khoản này đăng tải là sai sự thật. Điều này dẫn đến các nội dung thông tin do số tài khoản này đăng tải có dấu hiệu sai sự thật, thậm chí vu khống, xúc phạm tổ chức, cá nhân nhưng chưa thể xử lý.

Một số tài khoản có thông tin đầy đủ, công khai trên tài khoản Facebook cá nhân của mình, nhưng khi bị mời lên làm việc thì không đến làm việc tại trụ sở cơ quan chức năng, hoặc lên làm việc nhưng cố tình đối phó như không nhận tài khoản Facebook là của mình, không trả lời bất cứ câu hỏi nào của cơ quan chức năng dẫn đến không đủ cơ sở để xác định chủ thể, hành vi sai phạm và xử lý theo quy định.

Hiện nay, TP Hà Nội đang ráo riết xây dựng Quyết định ban hành “Quy trình xử lý đối với các số điện thoại nhắn tin rác, thực hiện cuộc gọi rác” và “Quy trình xử lý đối với các số điện thoại liên hệ trong các biển quảng cáo, rao vặt sai quy định” trên địa bàn thành phố, nhằm ngăn chặn, chống phá của các thế lực trên không gian mạng và trả lại mĩ quan cho thành phố.

Chia sẻ với phóng viên Báo QĐND Điện tử, Giám đốc Sở TT&TT Hà Nội Nguyễn Thanh Liêm khẳng định: Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội đã tổ chức ký thỏa thuận hợp tác hàng năm với Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử; Trung tâm Tần số, vô tuyến điện Khu vực 1; Trung tâm Internet Việt Nam trong việc phối hợp phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm trong lĩnh vực thông tin và truyền thông.

Từ năm 2017 đến nay, Sở Thông tin và Truyền thông đã thẩm định, đề nghị Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử - Bộ Thông tin và Truyền thông xử lý gỡ bỏ 20 tài khoản Facebook, gỡ bỏ 2.678 video clip trên Youtube có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Riêng trong năm 2020 đã thực hiện gỡ bỏ 728 video clip có nội dung “Đăng tải thông tin xuyên tạc, vu khống, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và thành phố Hà Nội.

“Trong thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục phối hợp cơ quan chức năng, tăng cường chủ động rà soát rà soát, phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật; thực hiện tiếp nhận, xử lý các phản ánh về thông tin sai phạm trên mạng từ cộng đồng thông qua nhiều phương thức như tiếp nhận trực tiếp, tiếp nhận thông tin phản ánh qua mail, điện thoại…; tăng cường năng lực cho lực lượng thanh tra ngành Thông tin và Truyền thông và các lực lượng tham gia phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm trên mạng internet”, ông Nguyễn Thanh Liêm cho hay.

Về xử phạt vi phạm hành chính, đối với doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông, dịch vụ internet, mức phạt có thể lên tới 170 triệu đồng nếu không thực hiện các biện pháp ngăn chặn tin nhắn quảng cáo, cuộc gọi quảng cáo đến danh sách không quảng cáo; không ngăn chặn, thu hồi địa chỉ điện tử được dùng để phát tán tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền…

TP Hà Nội đang có nhiều biện pháp hiệu quả để đối phó với nạn tin giả gây hoang mang dư luật, đặc biệt là trong giới trẻ. Ảnh: TUẤN SƠN.

Có thể thấy, vấn nạn tin nhắn rác không phải chỉ có ở Việt Nam mà hầu như có ở tất cả các mạng điện thoại di động trên thế giới. Để ngăn chặn tình trạng này, Chính phủ và Bộ TT&TT đã vào cuộc một cách quyết liệt, triển khai nhiều giải pháp mạnh mẽ, đẩy mạnh công tác quản lý, thanh tra các hoạt động này. Một trong những giải pháp được cử tri đánh giá cao và kỳ vọng sẽ ngăn chặn được vấn nạn này là việc ban hành Nghị định số 91 quy định về chống tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác. Tuy nhiên, để Nghị định phát huy được hiệu quả cần sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ, ban ngành liên quan. Bên cạnh đó, các thuê bao khi sử dụng dịch vụ mạng cũng cần trang bị các kiến thức cần thiết để tự phòng tránh.

Ngay sau khi ban hành Nghị định, Bộ trưởng Bộ TT&TT đã ký ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị định số 91/2020/NĐ-CP ngày 14-8-2020 của Chính phủ về chống tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác. Theo đó, việc triển khai công tác tuyên truyền Nghị định, xây dựng hệ thống kỹ thuật đã được tích cực thực hiện. Cụ thể, sau 01 tháng ban hành Nghị định đã ghi nhận kết quả rất khả quan khi tỷ lệ phản ánh tin nhắn rác tháng 11-2020 giảm so 47% với tháng 10-2020.

Cùng với sự vào cuộc của lực lượng chức năng, mỗi người dân cần có ý thức chọn lọc thông tin để tránh rơi vào bẫy của những kẻ cố tình tung tin giả. Ảnh minh họa / VnExpress.

Giám sát, phân tích và dự đoán xu hướng thông tin trên Không gian mạng liên quan đến Đại hội Đảng, các sự kiện lớn của đất nước...; chủ động sử dụng biện pháp kỹ thuật chặn 1.714 website/blog xấu độc trên không gian mạng với hàng chục ngàn bài viết; xử lý 712 bài viết, đề cập (post) xấu độc có lượng theo dõi, chia sẻ lớn trên mạng xã hội Facebook; xử lý 827 video clip Youtube có nội dung xấu độc.

Triển khai nhiều giải pháp quyết liệt nhằm đấu tranh với các doanh nghiệp nước ngoài, cung cấp dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam (chủ yếu là đối với Facebook và Google). Facebook, Google đã phải thiết lập cơ chế xử lý riêng dành cho Chính phủ Việt Nam để ngăn chặn, gỡ bỏ các thông tin vi phạm quy định pháp luật Việt Nam.

(Còn nữa)

Bài 4: “Quét” sạch rác – kinh nghiệm và giải pháp

NHÓM PHÓNG VIÊN BÁO QĐND ĐIỆN TỬ