Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2022 diễn ra từ ngày 17 đến 21-12 tại Hà Nội vừa qua đã quy tụ các nhà khoa học hàng đầu thế giới. Bên cạnh những câu chuyện phi thường về những phát minh, sáng chế làm thay đổi cuộc sống con người trên toàn cầu, công chúng cũng được nghe nhiều chia sẻ thú vị, truyền cảm hứng từ những cá nhân kiệt xuất trong khoa học. 

Tại sao họ thành công dù xuất phát điểm cũng đầy trắc trở và do dự trước những lựa chọn tương lai? Tại sao họ tạo ra những điều kỳ diệu cho cộng đồng, xã hội và cả nhân loại?

Các Chủ nhân Giải thưởng VinFuture 2022 và đại diện Quỹ VinFuture đã đúc rút trải nghiệm cuộc đời và gửi đến cho thế hệ tương lai một từ khóa mang thông điệp cá nhân của họ.

leftcenterrightdel
GS Emmanuelle chia sẻ từ khóa Tầm nhìn, sự kiên định vào niềm tin của bản thân.

Forgiveness - Sự tha thứ

Sự tha thứ là từ khóa đến từ Giáo sư Pamela C. Ronald (ĐH California, Davis, Hoa Kỳ) - Chủ nhân Giải đặc biệt dành cho nhà khoa học nữ vì công trình nghiên cứu đột phá trong việc phân lập gene Sub1A tạo ra giống lúa chịu ngập úng dài hạn. 

Bà Pamela có một tuổi thơ khó khăn khi cha là một người tị nạn trong chiến tranh. Từ nhỏ, bà đã được cha mình truyền dạy cho tình yêu và sự trân quý đối với thức ăn, cây cỏ, thiên nhiên và hòa bình. Sự tha thứ với bà giúp mỗi người tự nhận ra sai lầm bản thân, chấp nhận và tha thứ, từ đó sống hài hòa hơn với bản thân và thế giới.

Riêng với người làm khoa học, bà đưa ra lời khuyên, biết tha thứ cho chính mình sau mỗi sai lầm cũng là cách để đến gần hơn với chân lý. “Tôi biết rằng các bạn đều là những người rất ham khám phá, bền bỉ và chăm chỉ. Nhưng không phải lúc nào mọi thứ cũng đi theo hướng mà ta mong đợi. Vì thế, mỗi khi mắc sai lầm, hãy tha thứ, rộng lượng với bản thân để có thể bước tiếp”, bà Pamela chia sẻ.

leftcenterrightdel
Sir David Payne, Chủ nhân Giải thưởng chia sẻ từ khóa - sự mãnh liệt, vô cùng tập trung để quyết tâm chiến thắng những thách thức trong khoa học.

Circulation - Sự tuần hoàn

Đây là từ khóa gửi tới tương lai của giáo sư Thalappil Pradeep (Viện Công nghệ Madras, Ấn Độ) - chủ nhân Giải thưởng dành cho nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển. Ông được vinh danh bởi nghiên cứu thành công hệ thống lọc nước chi phí thấp để loại bỏ asen khỏi nước ngầm, mang nước sạch đến cho hàng triệu người dân vùng Nam Á.

Sự tuần hoàn mang ý nghĩa nhân quả của việc cho đi và nhận lại. Khi ta cống hiến cho cộng đồng những điều giá trị, cộng đồng cũng mang lại cho ta ý nghĩa cuộc đời. Với giáo sư Thalappil Pradeep, đó là điều lãng mạn nhất trong cuộc sống.

“Người yếu thế xứng đáng được hưởng lợi ích từ những giải pháp vĩ đại”, giáo sư Thalappil Pradeep nhắn nhủ.

Giáo sư Pradeep sinh trưởng tại một vùng quê nghèo ở Ấn Độ. Ông từng có ý định trở thành một nhà thơ nhưng cuối cùng lại theo đuổi môn Hóa học khi nhận ra lĩnh vực này rất gần với thi ca với những phản ứng, màu sắc, mùi vị và rất lãng mạn.

leftcenterrightdel
Thấu cảm là ý nghĩa, là vẻ đẹp của khoa học, chúng ta cần học cách quan tâm, tôn trọng và thấu hiểu lẫn nhau khi muốn giải quyết những khó khăn, Tiến sĩ Lê Mai Lan - Phó chủ tịch Quỹ VinFuture, Chủ tịch Trường ĐH VinUni chia sẻ.

Vision - Tầm nhìn

Đây là từ khóa của tiến sĩ Emmanuel Desurvire - 1 trong 5 chủ nhân Giải thưởng chính, tác giả công trình nghiên cứu bộ khuếch đại sợi quang pha tạp Erbium (EFDA) cùng với giáo sư Sir David Neil Payne giúp dẫn truyền Internet tốc độ cao trên phạm vi toàn thế giới.

“Tầm nhìn là khi bạn tin rằng điều mình nghĩ là đúng, dù có thế nào. Đó là sự kiên định vào niềm tin của bản thân”, tiến sĩ Emmanuel Desurvire lý giải.

Tiến sĩ Emmanuel từng học lái máy bay để trở thành phi công. Làm việc với chiếc máy bay khiến ông nhận ra những chân lý ngược chiều đám đông. Người ta nói một vật thể nặng hơn không khí sẽ không thể bay được, nhưng chiếc máy bay là minh chứng ngược lại. “Vì thế, khi bạn nói một điều mà mọi người đều bảo không đúng, hoặc bạn là một thiên tài hoặc bạn là một tên ngốc. Trong khoa học, bạn cần là cả hai”, tiến sĩ Emmanuel nói.

leftcenterrightdel
Khi bạn còn trẻ hãy liều lĩnh, vì bạn có rất nhiều thời gian để sửa chữa những sai lầm, tiến sĩ Vinton Gray Cerf khẳng định.

Sự mãnh liệt - Intensity

Đây là từ khóa của giáo sư Sir David Neil Payne - 1 trong 5 chủ nhân Giải thưởng chính VinFuture 2022.

Giáo sư Payne sinh ra ở Zamibia - một quốc gia Trung Phi. 18 tuổi, ông sang Anh học Đại học và phải đi làm thêm vào các kỳ nghỉ để trang trải cho cuộc sống. Tại bất kỳ đâu, vị giáo sư đều thể hiện tinh thần học hỏi từ tất cả mọi người. Với ông, mọi người xung quanh đều “thông minh hơn tôi” và có nhiều điều để ông học hỏi.

Tinh thần mãnh liệt ấy ông mang theo khi đi làm khoa học và tạo ra những sáng chế đột phá góp phần thay đổi cuộc sống con người. “Nói đến sự mãnh liệt là khi bạn vô cùng tập trung để quyết tâm chiến thắng và đánh bại những thách thức trong khoa học”.

Liều lĩnh - Risk

Đây là từ khóa của tiến sĩ Vinton Gray Cerf - 1 trong 5 chủ nhân Giải thưởng chính, người đã phát minh ra giao thức điều khiển truyền dẫn và giao thức Internet (TCP/IP) - cơ sở cho Internet ngày nay.

“Khi bạn còn trẻ hãy liều lĩnh, vì bạn có rất nhiều thời gian để sửa chữa những sai lầm”, tiến sĩ Vinton Gray Cerf khẳng định.

Tiến sĩ Vinton từng được gia đình đầu tư cho học cello từ nhỏ để trở thành một nghệ sĩ cello. Năm 15 tuổi, ông đến California để theo học lớp master class với danh cầm vĩ đại Pablo Casals. Tuy nhiên, cũng tại đây, ông tiếp xúc với chiếc máy tính đầu tiên và quyết định chuyển hướng, đi học ngành khoa học máy tính. Đó là một sự liều lĩnh đầy đúng đắn.

Ở tuổi 79, tiến sĩ Vinton có ý định quay lại với chiếc đàn cello và dí dỏm rằng ông có thể sẽ rèn luyện để chơi được trong một dàn nhạc giao hưởng. 

Empathy - Sự thấu cảm

Đây là từ khóa của Tiến sĩ Lê Mai Lan - Phó chủ tịch Quỹ VinFuture, Chủ tịch Trường ĐH VinUni. Bà Lê Mai Lan chia sẻ: “Tôi chọn từ thấu cảm. Bởi lẽ tôi tin rằng chúng ta cần học cách quan tâm, tôn trọng và thấu hiểu lẫn nhau khi chúng ta muốn giải quyết những vấn đề, những khó khăn của con người. Thấu cảm  là ý nghĩa, là vẻ đẹp của khoa học.”

Giải thưởng VinFuture là giải thưởng khoa học đầu tiên trên thế giới tôn vinh các nghiên cứu, phát minh khoa học phụng sự cuộc sống. Đây cũng là sự kiện mang tính hội tụ, gắn kết các nhà khoa học ở mọi lĩnh vực trên toàn cầu để cùng hợp tác và tìm ra những giải pháp vì lợi ích của con người.

NGỌC QUỲNH