Thực trạng đáng lo

Lâu nay, câu chuyện về nhà vệ sinh trường học luôn là mối quan tâm, lo lắng của nhiều trường và phụ huynh học sinh. Để giải quyết vấn đề này, tháng 8-2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã có công văn yêu cầu sở GD&ĐT các địa phương chỉ đạo thu thập thông tin về nhà vệ sinh của các cơ sở giáo dục làm căn cứ cho việc đầu tư cải tạo, xây dựng nhà vệ sinh và cung cấp nước sạch trong trường học. Kết quả khảo sát cho thấy, tính đến tháng 8-2018, cả nước có 90.451 nhà vệ sinh ở các cấp học phổ thông. Tuy nhiên, số nhà vệ sinh đang sử dụng tốt chỉ chiếm khoảng 67,3%. Nhiều nhà vệ sinh không đáp ứng nhu cầu sử dụng, không bảo đảm vệ sinh, nhất là ở những vùng sâu, vùng xa thì chủ yếu là xây dựng tạm bợ, thiếu nguồn nước hoặc không có nước. Tỷ lệ các trường có công trình nước sạch chỉ chiếm khoảng 85%.

Hiện nay, trên địa bàn TP Hà Nội có 2.149 trường phổ thông công lập, trong đó có 1.669 trường có hệ thống nhà vệ sinh cơ bản bảo đảm theo tiêu chuẩn, đạt tỷ lệ 78%. Theo ghi nhận của phóng viên, những trường trong nội thành, những trường vừa được xây mới thì nhà vệ sinh sạch sẽ; còn nhiều trường ở ngoại thành, trường xây lâu năm thường có nhà vệ sinh chật chội, xuống cấp... Thực tế cho thấy, có nhiều nguyên nhân dẫn tới việc nhà vệ sinh chưa đạt chuẩn, thiếu và xuống cấp, nhưng nguyên nhân chính vẫn là vấn đề kinh phí. 

Mô hình "nhà vệ sinh thân thiện" của Trường Tiểu học Dịch Vọng B.

Điểm sáng từ mô hình “nhà vệ sinh thân thiện”       

Để xây dựng môi trường học đường văn minh, sạch sẽ, hiện nay, căn cứ vào tình hình địa phương, nhiều trường học ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Bình Phước, Tuyên Quang… đã chú trọng nâng cấp, cải tạo nhà vệ sinh bằng việc kêu gọi xã hội hóa. Từ đó, nhiều mô hình "nhà vệ sinh thân thiện", "nhà vệ sinh thông minh"… được hình thành và nhận được sự ủng hộ của học sinh, phụ huynh và giáo viên.

Chúng tôi có mặt tại Trường Tiểu học Dịch Vọng B (Cầu Giấy, Hà Nội). Theo quan sát, nhà vệ sinh được thiết kế theo không gian mở, thoáng đãng, không có mùi hôi. Mỗi nhà vệ sinh nam, nữ có từ 3-4 bồn vệ sinh. Tại chậu rửa tay, giấy, xà phòng, máy sấy khô được trang bị đầy đủ. Ngay trên đó là nội dung hướng dẫn 6 bước trong quy trình rửa tay thường quy. Những chậu cây xanh, những bức tranh 3D vẽ theo chủ đề bảo vệ môi trường… được trang trí trên tường nhà vệ sinh tạo sự gần gũi, thân thiện với học sinh. Đặc biệt nhất là tiếng nhạc du dương, nhẹ nhàng được phát ra từ hệ thống nhạc tự động. Em Lê Hồng Ngọc, học sinh lớp 5B nói: “Nhà vệ sinh sạch giúp cho sức khỏe chúng em được bảo đảm hơn mỗi khi tới trường”.

Được triển khai từ đầu học kỳ II, năm học 2018-2019, mô hình “nhà vệ sinh thân thiện” của Trường Tiểu học Dịch Vọng B nhằm hưởng ứng phát động của ngành giáo dục và Thành đoàn Hà Nội về việc chỉnh trang, nâng cấp công trình “nhà vệ sinh thân thiện” tại các trường trên địa bàn TP Hà Nội năm 2019. Cô giáo Đỗ Thị Mai, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Từ lâu, nhà vệ sinh luôn được nhà trường quan tâm giữ gìn khô ráo, sạch sẽ. Năm học này, trường bổ sung thêm nhiều cây xanh, tranh vẽ 3D, hệ thống nhạc… bằng nguồn kinh phí của trường. Không gian thân thiện này nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của phụ huynh. Qua đó, tạo môi trường học tập xanh, sạch, đẹp cho học sinh”.

Theo anh Nguyễn Đức Tiến, Phó bí thư Thành đoàn Hà Nội, hiện nay, Hà Nội đã có 45 trường học phổ thông thực hiện xây dựng “nhà vệ sinh thân thiện”. Hầu hết kinh phí đều từ nguồn xã hội hóa. Theo kế hoạch, từ nay đến hết năm 2019 sẽ có 200 công trình được triển khai trên 30 quận, huyện, thị xã của thành phố. “Sau khi các công trình này được đưa vào sử dụng, hàng quý, Thành đoàn Hà Nội, các cơ sở đoàn trực thuộc sẽ tổ chức các đoàn kiểm tra hiện trạng duy trì, sử dụng công trình thanh niên; có báo cáo gửi Thành ủy, UBND thành phố và các sở, ngành, đơn vị liên quan. Bên cạnh đó, để nhà vệ sinh không còn là nỗi lo của học sinh, rất cần sự chung tay của các cấp chính quyền, các nhà trường, đồng thời ý thức giữ gìn vệ sinh chung của học sinh”, anh Nguyễn Đức Tiến nói.

Bài và ảnh: NGUYỄN HOÀI