Thế giới chọn tiếng Anh làm ngôn ngữ quốc tế
Đáp ứng xu thế chung đó, trong Kế hoạch triển khai giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025 của Đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020” (gọi tắt là Đề án 2020) của Bộ GD-ĐT đã khẳng định sẽ tiếp tục củng cố, nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ theo chương trình 7 năm hiện hành (từ lớp 6 đến hết lớp 12) và triển khai thực hiện chương trình tiếng Anh mới của giáo dục phổ thông, đến năm học 2020-2021. Theo đó, 100% học sinh lớp 3 Tiểu học, 70% học sinh 6 THCS và 60% học sinh lớp 10 THPT được học chương trình mới (10 năm). Đến năm 2025, phổ cập tiếng Anh trong trường phổ thông các cấp.
Đến năm 2020, 60% học sinh trường trung cấp, 100% sinh viên trường CĐ và tới năm 2025, 90% học sinh trường trung cấp đạt trình độ bậc 3 theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc Việt Nam và có thể sử dụng tiếng Anh trong quá trình làm việc.
Tuy nhiên, theo lộ trình Đề án 2020, Bộ GD-ĐT cũng sẽ thí điểm xây dựng chương trình giáo dục phổ thông môn tiếng Nga, tiếng Trung từ lớp 3 đến lớp 12 vào năm học tới như ngoại ngữ 1. Như vậy, Bộ sẽ xây dựng chương trình giáo dục phổ thông môn tiếng Nga, tiếng Trung Quốc (10 năm, từ lớp 3 - lớp 12) theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam. Do đó Đề án đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều, trong đó không ít ý kiến phản đối bởi cho rằng tiếng Anh còn chưa làm tốt thì đừng nói đến ngoại ngữ khác, hoặc không phải ngẫu nhiên cả thế giới chọn tiếng Anh làm ngôn ngữ quốc tế, do đó việc dạy tiếng Nga, tiếng Trung Quốc là đi ngược lại xu thế.
Bên cạnh đó, cũng có ý kiến băn khoăn rằng, học ngôn ngữ nào cũng tốt, nhưng quan trọng là nội dung, hình thức tổ chức đào tạo thế nào cho phù hợp và hiệu quả. Do đó, cần phải có sự nghiên cứu, chuẩn bị thật kỹ lưỡng, không thể đem trẻ ra “thí điểm” việc dạy ngoại ngữ.
Học sinh được quyền lựa chọn
"Theo Quy định của Chương trình giáo dục phổ thông ban hành năm 2006, “ngoại ngữ thứ nhất” là ngoại ngữ bắt buộc, học sinh được lựa chọn một trong bốn ngoại ngữ: Tiếng Anh, tiếng Nga, tiếng Pháp, tiếng Trung Quốc làm ngoại ngữ thứ nhất”, Bộ GD-ĐT lý giải như vậy trước những băn khoăn về kế hoạch thí điểm chương trình giảng dạy tiếng Nga và tiếng Trung Quốc hệ 10 năm của ngoại ngữ thứ nhất.
Bộ cũng cho biết thêm, năm 2011, Bộ GD-ĐT đã ban hành quyết định về việc tiếng Nhật được bổ sung dạy và học trong trường phổ thông như ngoại ngữ thứ nhất hoặc ngoại ngữ thứ hai tùy theo nhu cầu và lựa chọn của các địa phương và trường học. Như vậy “Ngoại ngữ thứ hai” là ngoại ngữ tự chọn, không bắt buộc. Tùy theo nhu cầu của người học và điều kiện dạy học, các trường phổ thông có thể bố trí dạy học đáp ứng nhu cầu của học sinh.
Căn cứ vào ngoại ngữ thứ nhất, học sinh có thể chọn một trong năm ngoại ngữ nói trên là ngoại ngữ thứ hai. Ví dụ, học sinh đã học tiếng Anh là ngoại ngữ thứ nhất thì có thể chọn học tiếng Nga, tiếng Pháp, tiếng Nhật hoặc tiếng Trung Quốc như ngoại ngữ thứ hai. Gần đây, tiếng Đức và tiếng Hàn được Bộ GD-ĐT cho phép dạy học thí điểm như ngoại ngữ thứ hai ở các địa phương, trường học có nhu cầu và có đủ điều kiện dạy - học.
Còn về chất lượng của việc dạy và học ngoại ngữ khác, Bộ GD-ĐT đã có kế hoạch triển khai giai đoạn 2016-2020, trong đó có hoạt động xây dựng chương trình môn học tiếng Nga, tiếng Trung Quốc theo chương trình mới - hệ 10 năm như đã xây dựng đối với tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Nhật. Việc xây dựng chương trình này nhằm đảm bảo người học khi hoàn thành chương trình tiểu học, THCS và THPT đạt được các chuẩn đầu ra quy định theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam đã được ban hành.
Như vậy, ngoài chương trình đào tạo môn ngoại ngữ bắt buộc (ngoại ngữ 1), học sinh có thể tự chọn học thêm một ngoại ngữ khác (ngoại ngữ 2). Việc bố trí dạy môn ngoại ngữ 2 chỉ thực hiện từ lớp 6 đến lớp 12 với trình độ đạt tương đương bậc 2 theo Khung năng lực ngoại ngữ sau khi tốt nghiệp THPT.
Bài, ảnh: KHÁNH HÀ