Elearning - Bước đột phá kiến tạo tương lai

Năm 2008 - Cơ duyên ban đầu

Tôi có duyên, gặp gỡ Viettel vào cuối năm 2008, theo chương trình hợp tác đào tạo “Tin học văn phòng”. Lúc đó, tôi đang công tác ở Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội, có kinh nghiệm đào tạo cho sinh viên và một số cơ quan, đơn vị theo Đề án 112 của Chính phủ. Trong suy nghĩ của tôi, Viettel khi đó là nhà mạng viễn thông đang tạo ra “cơn sốt” dịch vụ, có lẽ việc ứng dụng công nghệ thông tin hoành tráng, hiện đại. Thế nhưng, trong những cuộc trò chuyện với anh Nguyễn Duy Tuấn, Giám đốc Trung tâm Đào tạo Viettel khi đó (nay là Học viện Viettel), tôi được biết anh chị em vẫn còn hạn chế và sẽ cần đào tạo từ cơ bản, thao tác “di chuyển con chuột”. Điều này khiến tôi khá bất ngờ!?

Elearning Viettel đoạt giải Nhất tại Festival Sáng tạo trẻ toàn quốc năm 2010.

Nhưng bất ngờ ấy nhanh chóng chuyển thành ấn tượng sâu sắc khi tôi trực tiếp tham gia đào tạo. Ngày đầu đến Trung tâm Đào tạo Viettel ở An Khánh (Hoài Đức), con đường còn dang dở, bụi đất, ổ gà, vũng nước. Không có phòng máy tập trung, mỗi người ngồi ngay tại bàn làm việc của mình, vừa học, vừa thực hành. Đó là, thách thức không nhỏ cho giảng viên, khi phải di chuyển liên tục để tác nghiệp. Sau buổi đào tạo, tôi nói vui: “Học như này, mỗi người 1 nơi thì khác gì đào tạo từ xa”. Giám đốc Nguyễn Duy Tuấn, cũng trả lời đầy ẩn ý: “Sẽ có và phải có, thậm chí là chuẩn hóa theo chuẩn quốc tế Thầy nhé”. Khóa học diễn ra từ 18 giờ đến 21 giờ hằng ngày, vài buổi thì hoàn thành. Thấy cán bộ, nhân viên quá bận rộn trong giờ hành chính, phải học ngoài giờ, đã để lại ấn tượng cho tôi về tinh thần làm việc rất quyết liệt của Viettel.

Năm 2010 - Đồng hành cùng Elearning

Vào tháng 12-2009, tôi tham gia ứng tuyển vị trí kỹ sư tin học của Học viện Viettel. Nhóm phỏng vấn có anh Bùi Nam Giang (sau này là Trưởng phòng Ứng dụng Công nghệ Thông tin), cùng trao đổi, gợi ý nếu “có duyên” sẽ mời về làm hệ thống đào tạo trực tuyến. Không ngờ rằng chỉ ít lâu sau, điều đó đã thành hiện thực. Đến tháng 3-2010, tôi chính thức gia nhập ngôi nhà chung, về Khoa Kỹ thuật, cùng với 11 cán bộ, nhân viên trúng tuyển cùng đợt này.

Chân ướt, chân ráo, lại được tham dự buổi định hướng hoạt động đào tạo của 2 Phó tổng giám đốc Tập đoàn là Đại tá Nguyễn Mạnh Hùng và Đại tá Tống Viết Trung. (Hai anh sau này đều đã lên Thiếu tướng, anh Hùng sau là Chủ tịch, Tổng giám đốc Tập đoàn, nay là Bộ trưởng Bộ KH&CN). Lần đầu tiên tôi được nghe tới cụm từ “Triết lý đào tạo”, khi các anh yêu cầu Học viện phải nghiên cứu triết lý đào tạo để dẫn dắt hoạt động lâu dài.

Ngay sau đó, Học viện được phê duyệt triết lý: “Dạy người và dạy nghề”. Mô hình tổ chức thay đổi, tôi được điều chuyển về Phòng Ứng dụng Công nghệ thông tin, ở nhóm Elearning (đào tạo, học tập trên online) và bắt đầu một chặng đường mới. Công việc là xây dựng các bài giảng điện tử, lúc này, trên Elearning vừa tổ chức thành công khóa học đầu tiên về “Đào tạo dịch vụ viễn thông 3G”, để triển khai kinh doanh. Giải pháp đã chứng minh hiệu quả của đào tạo online, đáp ứng cho Tập đoàn khai trương 3G trên toàn quốc. Tôi được hòa mình vào sứ mệnh kiến tạo tri thức của Viettel. Đây cũng là bước ngoặt của Học viện, phải đào tạo hàng nghìn nhân sự về 3G, nếu mà đào tạo tập trung là điều không thể đáp ứng tiến độ. Chúng tôi tiếp cận, kế thừa, cải tiến phát triển hệ thống; nhu cầu cấp thiết phải xây dựng “Kho học liệu trực tuyến”, để mọi người có thể học mọi lúc, mọi nơi.

Với Elearning có 2 yêu cầu đặt ra, một là hệ thống phải tốt, đủ tải, đủ hiệu năng, triển khai diện rộng; hai là nội dung đa dạng và phải rất hay thì mới thay đổi phương thức đào tạo cũ. Về nội dung, nhóm làm bài giảng có 3 người, dù rất nỗ lực cũng chỉ sản xuất được 1-2 bài/tháng. Và sản xuất ra đến đâu, khai thác ngay đến đó. Anh Bùi Nam Giang, người trực tiếp phát triển hệ thống, chia sẻ :“Elearning là giao tiếp giữa người và máy, nội dung là quan trọng nhất. Nó được kỳ vọng sẽ giải quyết bài toán cấp bách mang kiến thức đến mọi cán bộ, nhân viên, mọi lúc mọi nơi; và tạo ra một phương thức học tập chủ động, hiệu quả”. Vấn đề là phải có cả “công nghệ” và “tri thức” để trang bị cho người Viettel trên toàn cầu, ở nhiều ngành nghề. Đây cũng chính là nhiệm vụ chính trị của Học viện Viettel.

Năm 2012, Đại tá Nguyễn Mạnh Tùng từ Phó phòng Kế hoạch Tập đoàn về đảm nhận “Thuyền trưởng”, Giám đốc Học viện, đã nhiều lần nhấn mạnh: “Viettel phải phát triển nhanh và bền vững, và để làm được điều đó chúng ta cần phải thay đổi cách đào tạo. Đào tạo truyền thống tốt, nhưng tốn kém về thời gian, nguồn lực, không thể đáp ứng được tốc độ phát triển nhanh của Tập đoàn và tập trung hàng nghìn người một lúc. Quan trọng nhất lúc này là việc xây dựng kho tri thức đồ sộ”. Từ bài giảng kỹ thuật mở rộng sang các lĩnh vực khác như an toàn lao động, lịch sử, văn hóa Viettel, nhận thức chính trị, tin học văn phòng, quản trị kinh doanh, tài chính, test tiếng Anh, test IQ, ngôn ngữ tiếng Việt... Đó thật sự là một công việc đầy thử thách, nhưng cũng vô cùng ý nghĩa. Học viện khi đó hình thành Phòng Tài liệu để tổng hợp, biên tập, phát triển tri thức từ các CQĐV Viettel.

Tác giả Thạc sĩ, kỹ sư Trần Phúc Anh đào tạo phát triển kỹ năng số.

Khi đó, việc thi, kiểm tra được chuyển từ thi “trên giấy”, sang thi “trên Elearning”, online; luôn đảm bảo nhanh chóng, chính xác, công bằng, “học thật, thi thật”, tiết kiệm thời gian, chi phí. Học viện đã xây dựng ngân hàng bộ câu hỏi trắc nghiệm với hàng triệu câu hỏi; cho phép đảo thứ tự câu hỏi, đảo đáp án. Chứng kiến và đồng hành cùng sự phát triển của Elearning, tôi cảm nhận rõ sự quan tâm đặc biệt của Ban Lãnh đạo Tập đoàn đối với hoạt động đào tạo. Hệ thống Elearning luôn được đầu tư xứng tầm, đáp ứng quy mô ngay từ ban đầu và phát triển sau này.

Elearning-EKP, khi mới đầu tư là của hãng Net Dimensions, đứng thứ 4 thế giới về giải pháp, toàn Tập đoàn chỉ có 1.000 license active để học tập, năng lực thi đồng thời là 300 user. Các sếp yêu cầu dùng thử nghiệm trong 1 năm rồi đánh giá. Nhờ khóa đào tạo 3G, đã chứng minh hiệu quả đào tạo trực tuyến, nên khi báo cáo, đã được Tập đoàn đồng ý làm ngay mở rộng hệ thống. Từ năm 2011, hệ thống được đầu tư tăng lên 6.000 license hoạt động, 2.000 user đồng thời. Con số này, bây giờ có thể là bình thường, nhưng thời điểm đó, là con số to “khủng lồ”. Vì một hệ thống thường chạy 200 user đồng thời đã là to, còn hệ thống Viettel đã lớn gấp 10 lần lên 2.000 user. Cứ như vậy, Elearing được đổi mới, nâng cấp thường xuyên, đáp ứng học online của cán bộ, nhân viên trên toàn cầu khi thi nâng lương, nâng bậc và kiểm tra trắc nghiệm khi học viên học tập tập trung tại Học viện.

Từ năm 2019: Elearning trong kỷ nguyên số AI

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số, từ năm 2019 đánh dấu sự phát triển vượt bậc của Elearning. Học viện không chỉ dừng lại ở việc áp dụng công nghệ, mà còn chủ động kiến tạo, biến công nghệ thành một biểu tượng của sự đổi mới. Hệ thống Elearning cũ được thay bằng LMS và đẩy mạnh ứng dụng các công nghệ hiện đại. Từ sáng kiến xây dựng “Tổ chức học tập” của Giám đốc Học viện TS Bùi Quang Tuyến, “Thuyền trưởng” tiếp tục dẫn dắt cho ra đời giải pháp học tập “One day One Leson” (mỗi ngày một bài học) và đến tháng 8-2021 có phiên bản nâng cấp By Day Learning - BDL (học tập hằng ngày), mang đến một cuộc “cách mạng đột phá trong học tập” của người Viettel.

Với triết lý “Đào tạo kịp thời, học tập suốt đời”, BDL tập trung vào các bài học nhỏ (microlearning) nhỏ hơn hoặc bằng 10 phút, được thiết kế trực quan, sinh động bằng nhiều hình thức video clip, phim hoạt hình, MC ảo, cho phép học tập, mọi lúc, mọi nơi qua thiết bị di động. Điều đặc biệt ấn tượng là sự linh hoạt của BDL, cho phép người Viettel học ngay cả khi đang di chuyển, hay tranh thủ những khoảng thời gian ngắn ngủi. Duy trì học tập hằng ngày, BDL không chỉ là một khẩu hiệu, mà đã trở thành thói quen của hơn 65.000 tài khoản tham gia học. Sự tiện lợi, hiệu quả của BDL trong việc cập nhật kiến thức nhanh chóng, phù hợp với nhịp độ công việc bận rộn của người đi làm tại Viettel.

Học viện Viettel chủ động đào tạo năng lực số, kiến tạo tương lai cán bộ, nhân viên, “đại sứ số” cho các cơ quan, đơn vị Viettel năm 2025.

Đặc biệt, vai trò của AI trong Elearning ngày càng nổi bật. Những trợ lý ảo “AI Assistant” của Học viện đã giúp tối ưu đến 70% công việc phân tích nội dung, xây dựng kịch bản, và tự động hóa rất nhiều công đoạn. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả mà còn giúp những người làm công tác đào tạo, giải phóng khỏi các công việc thủ công, tập trung hơn vào sáng tạo nội dung chất lượng cao. Từ việc phải thuê hoặc tự làm và mất nhiều thời gian cả ngày, vài ngày, giờ đây nhờ AI, đã rút xuống chỉ còn vài giờ.

Học viện Viettel đã chuyển dịch từ “đi mua nội dung” sang “xây dựng phát triển nội dung và đi chuyển giao công nghệ”, tạo một dấu ấn đột phá. Đến năm 2023, 70% nội dung BDL do Học viện và các CQĐV Viettel xây dựng, tiết kiệm hàng chục tỷ đồng cho Tập đoàn. Học viện đã làm chủ toàn trình từ việc lên ý tưởng, thiết kế đến trực tiếp sản xuất các bài giảng số. Tự hào khi mình không chỉ là người học, mà còn là một thành viên “kiến tạo tri thức” trong Tập đoàn. Những bước chuyển mình như vậy của Elearning đã góp phần không nhỏ để Học viện đoạt giải thưởng quốc tế LearningElite Award của Tổ chức Chief Learning Officer (Mỹ). Giải thưởng này đã chứng minh những nỗ lực, chuyển dịch không ngừng nghỉ của Học viện Viettel đã được thế giới công nhận.

Từ ngày đến với Elearning, rồi những cải tiến liên tục, đến phát triển By Day Learing, chúng tôi thấy mình đã “Trưởng thành qua thách thức”-Như văn hóa Viettel. Elearning đã hiện thực hóa nhiều triết lý đào tạo: “Dạy người, dạy nghề”, “Không có tự đào tạo, thì không có đào tạo”; “Hội tụ tinh hoa, lan tỏa tri thức”; “Đào tạo kịp thời, học tập suốt đời”. Hành trình 20 năm Viettel Academy là những câu chuyện về khát vọng, về niềm tin, về hành động kiên cường phát triển công nghệ, tri thức. Tin tưởng Học viện Công nghệ Viettel tương lai sẽ tiếp tục là “Ngọn hải đăng” để dẫn dắt cho sự phát triển nguồn nhân lực công nghệ chất lượng cao, góp phần vào sự lớn mạnh của Tập đoàn và kiến tạo một xã hội số phồn vinh.

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Giáo dục Khoa học xem các tin, bài liên quan.