Đúng mùa khai giảng năm nay, đại dịch Covid-19 hoành hành phức tạp nhất  ở nhiều địa phương. Bởi thế ngày khai giảng hôm nay và cả năm học này là đặc  biệt nhất từ trước đến nay. Tiếng trống trường quen thuộc không thể đồng vang ở các nhà trường trong phạm vi toàn quốc. Có trường tận dụng thời gian bình an đã khai giảng trước; các nhà trường ở nơi cam go dịch bệnh phải lùi ngày khai giảng về sau. Trường học nào ở vùng xanh an toàn thì tổ chức khai giảng đúng ngày hôm nay (5-9), nhưng cũng không được tưng bừng, náo nức như xưa. Ở nhiều địa phương, ngày khai trường nhưng học sinh không được tựu trường. Không biết qua trực tuyến, các em có nhìn được hình bóng và nghe thấy âm thanh quen thuộc của trống trường? Nếu không, các em và trống trường buồn lắm, cây bàng, cây phượng cũng buồn theo!

 Học sinh Hà Nội chào cờ trong lễ khai giảng trực tuyến sáng 5-9. Ảnh: Mai Hoa 

Đấy mới là ngày khai giảng, còn cả một năm học, các em học sinh, thầy cô giáo phải đối mặt với biết bao gian khó, thiệt thòi, khi mà dịch bệnh còn hoành hành, diễn biến phức tạp, khó lường. Thấu hiểu điều đó, lãnh đạo Đảng, Nhà nước vừa chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo phòng chống dịch quyết liệt, vừa quan tâm sâu sắc đến tổ chức ngày khai giảng và cả năm học của học sinh, sinh viên.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng cấp ủy, chính quyền các cấp, các nhà trường, cơ sở giáo dục đã rất chủ động chuẩn bị cho năm học mới: Tham mưu, đề xuất điều chỉnh, thay đổi một số chính sách, quy định liên quan đến giáo dục - đào tạo cho phù hợp với việc dạy và học thời dịch bệnh; tiếp tục tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng dạy và học trực tuyến, giảng dạy theo sách giáo khoa mới; đôn đốc, kiểm tra việc chỉnh trang, khử khuẩn ở các trường học mà trước đó được dùng làm nơi cách ly; ngay cả việc phải khai thông luồng xanh cho sách giáo khoa? Việc này, ngành bưu điện đã tự nguyện đồng hành, nhiều nhân viên bưu tá nhanh chóng thành Shipper sách giáo khoa. Nhiều địa phương ngành y tế đã ưu tiên cho ngành giáo dục lấy mẫu xét nghiệm Covid và tiêm vaccine cho tất cả giáo viên trước ngày khai giảng.

“Vì tương lai con em chúng ta”, nhiều địa phương đã có những quyết định, việc làm kịp thời. Thanh Hóa quyết định tiếp nhận hàng trăm em học sinh “sơ tán” từ các vùng dịch về vào học ngay (đầu tiên chỉ cần thực hiện quy định về xét nghiệm, cách ly. Còn thủ tục, giấy tờ em nào còn thiếu, hoặc chưa có sẽ hoàn chỉnh sau). Nhiều tỉnh, thành phố đã quyết định miễn giảm học phí phù hợp ở các đối tượng học sinh. Một số địa phương của tỉnh Nam Định tiếp tục vận động các mạnh thường quân tặng các em học sinh nghèo thiết bị phục vụ học trực tuyến. Hiện nay, nhiều cơ sở giáo dục của TP Hồ Chí Minh cũng đang tích cực vận động, kết nối để có thêm những ATM mới - “ATM máy tính - iPad - điện thoại”… Còn nhiều tấm lòng, việc làm quý dành cho các em.

 Học sinh Hà Nội chào cờ trong lễ khai giảng trực tuyến sáng 5-9. Ảnh: Thu Vân

Tuy nhiên, trên bình diện tổng thể, còn khá nhiều việc nhìn thấy mà chạnh buồn, chưa yên tâm. Có trường học, có nhiều học sinh đến ngày khai giảng rồi mà vẫn chưa có sách giáo khoa? Nhiều cửa hàng, hiệu sách vẫn im ỉm cửa đóng then cài, vì đâu đó còn hiểu chưa đúng về “mặt hàng thiết yếu”. Chuẩn bị cho năm học mới, sách giáo khoa - phải là mặt hàng thiết yếu - tại sao không? Nhiều học sinh vẫn mắc kẹt ở nơi khác không thể về dự lễ khai giảng và học tập cùng bạn bè dưới mái trường của mình. Thương cảm hơn là nhiều học sinh còn là F0, còn ở những nơi phong tỏa, cách ly.

Học trực tuyến, nhiều nơi đã quen từ năm học trước. Điều cốt lõi của học trực tuyến lúc này vẫn là thiết bị đầu cuối, biết bao học sinh ở vùng sâu, vùng xa, học sinh con nhà nghèo thì lấy đâu được ngay máy tính, iPad, điện thoại? Thưa hộ hoàn cảnh, nỗi lòng các em là mong muốn những tấm lòng vàng hướng vào việc này. Các Quỹ khuyến học, khuyến tài, các Quỹ Xã hội học tập... cũng nên ưu tiên số một, giải ngân sâu hơn, mạnh tay hơn để mua thiết bị học trực tuyến tặng học sinh nghèo, học sinh vùng sâu, vùng xa.

Chống dịch là việc cấp bách, quyết liệt; giáo dục - đào tạo là việc cho tương lai. Năm học này, ngành giáo dục cũng phải đồng thời thực hiện tốt hai mục tiêu kép: dạy - học bảo đảm chương trình, chất lượng và chống dịch an toàn, hiệu quả. Trước hết phải bảo đảm an toàn tuyệt đối cho ngày khai giảng, phải xây dựng mỗi nhà trường, mỗi cơ sở giáo dục là một pháo đài bất khả kháng, mỗi thầy cô giáo, mỗi em học sinh là một chiến sĩ xung kích trên mặt trận phòng, chống đại dịch Covid-19. Bộ Giáo dục và Đào tạo và toàn ngành giáo dục tiếp tục nghiên cứu, tìm ra những giải pháp ưu việt nhất trong dạy và học “thời chiến”. Học sinh (từ 12 đến 18 tuổi) và thầy cô giáo cũng cần được ưu tiên tiêm vaccine phòng dịch. Các cấp ủy, chính quyền, những tấm lòng vàng dành cho các em học sinh sự quan tâm nhiều hơn nữa, đó là sự quan tâm cho sự nghiệp trồng người, cho tương lai. Có như vậy, việc dạy, việc học mới không bị đứt gãy, các em mới không tụt lại phía sau.

PHƯƠNG THẢO