Mỗi ngôi trường cần một “vùng an toàn”

“Việc học quan trọng nhưng cảm xúc cũng cần được nhận diện và chăm sóc không kém”, cô Đặng Thị Thu Hương, cán bộ phụ trách tư vấn học đường Trường THCS Ngọc Lâm (Long Biên, Hà Nội) chia sẻ.

Hiện nay, nhận thức xã hội về vấn đề này còn hạn chế, nhiều phụ huynh vẫn giữ quan điểm rằng “trẻ con thì có gì mà căng thẳng” hoặc lo lắng việc con đến phòng tư vấn sẽ bị “dán nhãn” là học sinh có vấn đề. Điều này vô tình khiến trẻ khó tiếp cận với một nguồn hỗ trợ chuyên nghiệp, tin cậy. ThS Nguyễn Thanh Ngà, chuyên viên tâm lý Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hoàn Kiếm, Hà Nội) nhận định, đây là một quan niệm đã lỗi thời, thậm chí nguy hiểm trong xã hội hiện đại. “Trẻ em ngày nay chịu áp lực lớn hơn nhiều so với trước, từ áp lực học tập, quan hệ bạn bè đến biến cố gia đình, ảnh hưởng của mạng xã hội... Các em không dễ chia sẻ với người lớn và nếu không được hỗ trợ đúng lúc, các vấn đề nhỏ có thể dần trở nên nghiêm trọng. Do đó, phòng tư vấn tâm lý học đường chính là nơi giúp học sinh được trình bày những suy tư, trăn trở; được lắng nghe, được chia sẻ để tháo gỡ và ổn định cảm xúc một cách kịp thời. Vì vậy, phòng tư vấn tâm lý học đường có vai trò quan trọng trong chăm sóc sức khỏe tinh thần cho học sinh", ThS Nguyễn Thanh Ngà nhấn mạnh.

Học sinh Trường Tiểu học Nam Trung Yên (Cầu Giấy, Hà Nội) tham gia hoạt động tư vấn tâm lý theo nhóm. Ảnh do nhà trường cung cấp 

Thực tế tại nhiều trường học cho thấy, mô hình phòng tư vấn tâm lý học đường đang dần khẳng định vai trò tích cực. Tại Trường THCS Ngọc Lâm, công tác tư vấn đã được triển khai từ nhiều năm, nhưng chỉ từ năm học 2022-2023, nhà trường mới thực hiện một cách bài bản và hệ thống. Sau một năm, phòng tư vấn đã tiếp nhận hơn 160 lượt hỗ trợ, kịp thời tháo gỡ vướng mắc tâm lý cho gần 200 học sinh, giáo viên và phụ huynh. “Những xích mích nhỏ cũng có thể khiến trẻ cảm thấy tổn thương. Nếu không được định hướng, những cảm xúc ấy có thể dẫn tới suy nghĩ sai lệch về bản thân hoặc người khác. Khi đó, nhà trường cần cùng học sinh trò chuyện, phân tích tình huống, từ đó giúp các em hiểu cách cư xử đúng mực và học được sự tha thứ, chia sẻ”, cô Đặng Thị Thu Hương nhận định.

Chăm sóc tinh thần ngay từ bậc tiểu học

Không chỉ học sinh THCS, trẻ em ở bậc tiểu học cũng cần được tiếp cận với sự chăm sóc tinh thần phù hợp. Cô Trịnh Thị Chung Thủy, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Nam Trung Yên (Cầu Giấy, Hà Nội) bày tỏ: “Nhiều phụ huynh vẫn nghĩ trẻ lớp 1, lớp 2 “còn bé, chưa biết lo nghĩ gì”, nhưng thực tế cho thấy đây là giai đoạn phát triển rất quan trọng về mặt cảm xúc, hành vi và nhận thức của trẻ. Các em bắt đầu bước ra khỏi vòng tay gia đình để làm quen với sự thay đổi về môi trường, phương pháp học, mối quan hệ bạn bè, thầy cô... Tất cả những yếu tố ấy đều có thể ảnh hưởng đến tâm lý của các em”.

Để hỗ trợ học sinh hiệu quả, Trường Tiểu học Nam Trung Yên đã thành lập phòng tư vấn tâm lý với giáo viên chuyên trách, đồng thời lan tỏa hoạt động này đến toàn thể cán bộ, giáo viên trong nhà trường. Khi có điều gì khúc mắc, học sinh có thể tìm đến bất kỳ ai, từ nhân viên y tế, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn cho đến các thầy cô trong Ban giám hiệu. Ngoài tiếp nhận thông tin qua thư tay, email và tư vấn trực tiếp, nhà trường còn tổ chức sinh hoạt chuyên đề, trò chuyện nhóm, giáo dục kỹ năng sống, kết hợp tư vấn cho phụ huynh nhằm thấu hiểu và đồng hành với trẻ trong việc phát triển cảm xúc và hành vi tích cực.

Từ góc nhìn chuyên gia, TS Nguyễn Tùng Lâm, Phó chủ tịch Hội Khoa học tâm lý giáo dục Việt Nam cho rằng: “Giáo dục học sinh phải dựa trên cơ sở khoa học, trong đó tâm lý học đường đóng vai trò then chốt. Do đó, cần có đội ngũ được đào tạo bài bản, làm việc chuyên trách để hỗ trợ học sinh một cách đúng đắn”.

Hiện, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có quy định về mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và xếp lương đối với viên chức tư vấn học sinh trong các cơ sở giáo dục phổ thông và trường chuyên biệt công lập. TS Nguyễn Tùng Lâm bày tỏ: “Đây là cơ sở quan trọng để các trường có thể tuyển dụng nhân sự đúng chuyên ngành tâm lý, từ đó xây dựng hệ thống hỗ trợ tinh thần học sinh một cách bài bản và chuyên nghiệp hơn”. Đồng tình với quan điểm trên, cô Trịnh Thị Chung Thủy cho rằng, cần có những hoạt động đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn định kỳ, tạo cơ hội chia sẻ kinh nghiệm giữa các nhà trường và tăng cường hợp tác với chuyên gia tâm lý từ các tổ chức bên ngoài. Chỉ khi đó, tâm lý học đường mới thực sự phát huy vai trò trong sự nghiệp giáo dục toàn diện...

VÂN HÀ

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Giáo dục Khoa học xem các tin, bài liên quan.