Khẳng định vai trò kiến tạo với loạt chính sách trọng điểm

Theo Chánh Văn phòng Bộ KH&CN Hà Minh Hiệp, trong quý III-2025, Bộ KH&CN đã tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành 8 nghị định, 4 nghị quyết và 6 quyết định quan trọng.

Đáng chú ý có Nghị quyết số 04/2025/NQ-CP về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai các dự án, nhiệm vụ ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng ngân sách nhà nước; Nghị định số 194/2025/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật Giao dịch điện tử về cơ sở dữ liệu quốc gia, kết nối, chia sẻ dữ liệu; Quyết định số 1562/QĐ-TTg về bảo đảm liên thông, đồng bộ, bí mật nhà nước trong hoạt động chuyển đổi số hệ thống chính trị; Quyết định số 1565/QĐ-TTg về nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến toàn trình; Quyết định số 32/2025/QĐ-TTg về Mạng bưu chính phục vụ cơ quan Đảng, Nhà nước.

Bộ cũng ban hành 13 thông tư, nổi bật là Thông tư 10/2025/TT-BKHCN quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp xã về các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ KH&CN. Thông tư nêu rõ quy định mở rộng phạm vi quản lý sang công nghệ số, kinh tế số, xã hội số, chính quyền số; phân cấp, phân quyền rõ ràng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, hỗ trợ khởi nghiệp và hệ sinh thái sáng tạo.

Về kết quả cụ thể, tính đến tháng 9-2025, Bộ KH&CN đã rà soát, điều chỉnh phương thức khoán kinh phí cho 98 nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia; tỷ trọng xuất khẩu hàng hóa công nghệ cao trong quý II đạt 48,36%. Lũy kế đến tháng 8-2025, cả nước có 6 khu công nghệ cao được thành lập. Số lượng kết quả nhiệm vụ khoa học và công nghệ được đăng ký, giao nộp trong quý III đạt 160 nhiệm vụ.

Trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, tổng giá trị hợp đồng chuyển giao công nghệ đăng ký đạt 308 tỷ đồng; 31 doanh nghiệp được cấp Giấy chứng nhận doanh nghiệp công nghệ cao. Tính đến 16-8-2025, có 945 doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Bộ đã ban hành Khung chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm 2025 gồm 7 trụ cột, 16 nhóm chỉ số, 52 chỉ số thành phần; đồng thời tổ chức Diễn đàn “Tương lai Khoa học và Công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số quốc gia”, công bố 5 sáng kiến trọng điểm làm nền tảng phát triển trong kỷ nguyên mới.

Quang cảnh hội nghị.

Lĩnh vực bưu chính - viễn thông, quý III-2025, sản lượng bưu gửi ước đạt 1,1 tỷ bưu, tăng 28,6% so với cùng kỳ; doanh thu 23 nghìn tỷ đồng, tăng 26,1%. Tính đến tháng 9-2025 đạt 2,9 tỷ bưu gửi (đạt 70,7% kế hoạch năm) và doanh thu hơn 61 nghìn tỷ đồng (75,3% kế hoạch năm).

Về viễn thông, tốc độ băng rộng cố định đạt 250,45 Mbps, xếp hạng 13 toàn cầu; tỷ lệ sử dụng IPv6 đạt 65%, đứng thứ hai Đông Nam Á, thứ 8 toàn cầu. Số thuê bao Internet băng rộng di động đạt 107 triệu, trong đó có hơn 14 triệu thuê bao 5G.

Bộ cũng đã phát động Giải thưởng “Sản phẩm công nghệ số Make in Vietnam 2025”, thúc đẩy tinh thần sáng tạo trong cộng đồng doanh nghiệp. Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia đã kết nối hơn 90 bộ, ngành, địa phương, với 30 cơ sở dữ liệu, tổng cộng 3,617 tỷ giao dịch. Trung bình mỗi ngày có 3,7 triệu giao dịch. Nhiều địa phương đi đầu trong mô hình chính quyền hai cấp, như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Huế, Cà Mau...

Hỗ trợ tối đa cho các Sở KH&CN - những đơn vị tiền tuyến

Tại hội nghị, đại diện các Sở Khoa học và Công nghệ đã chia sẻ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai công tác chuyên môn lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Cụ thể, các địa phương Nghệ An, Khánh Hòa, Vĩnh Long, Huế, Lạng Sơn đều gặp vướng mắc trong triển khai Thông tư 09/2024/TT-BKHCN quy định quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh, cấp cơ sở sử dụng ngân sách nhà nước. Một số địa phương miền núi như Cao Bằng, Lai Châu, Điện Biên vẫn còn hàng chục thôn, bản “trắng sóng” hoặc “lõm sóng” di động, gây khó khăn cho chuyển đổi số. Hai địa phương Hà Tĩnh, Lâm Đồng phản ánh sự khó khăn trong thống kê, đánh giá chỉ số đổi mới sáng tạo cấp tỉnh, chưa có công cụ và dữ liệu chuẩn để lượng hóa kết quả một cách khách quan.

Ngoài ra, các sở khoa học và công nghệ sẽ tiếp tục đẩy mạnh thực hiện những nhiệm vụ cụ thể: Xây dựng danh mục công nghệ chiến lược của địa phương, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, tổ chức các hoạt động kết nối cung - cầu công nghệ, nâng cao năng lực sở hữu trí tuệ, thúc đẩy chuyển đổi số ở cấp xã, phường... Đây được coi là bước đi quan trọng nhằm đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự trở thành động lực then chốt của phát triển.

Bộ KH&CN xác định một loạt nhiệm vụ trọng tâm cho quý IV-2025. Bộ KH&CN xác định 3 trọng tâm lớn là trình Quốc hội 5 dự án luật quan trọng gồm: Luật sửa đổi, bổ sung Luật Sở hữu trí tuệ; Luật Công nghệ cao (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung Luật Chuyển giao công nghệ; Luật Chuyển đổi số quốc gia; Luật Trí tuệ nhân tạo. Đồng thời, khẩn trương hoàn thiện 16 Nghị định hướng dẫn thi hành các luật mới được thông qua tại Kỳ họp thứ chín.

Cùng với đó, bổ sung kinh phí triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW, xây dựng kế hoạch khoa học và công nghệ năm 2025, dự toán ngân sách cho khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số năm 2026; đưa tối đa nội dung khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vào Báo cáo chính trị, kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025-2030, coi đây là động lực chính của tăng trưởng, nâng cao năng suất lao động, giải quyết mục tiêu phát triển bền vững.

Sau khi lắng nghe kiến nghị của các Sở KH&CN, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng đã trực tiếp trao đổi, giải đáp các kiến nghị, trực tiếp giải quyết ngay một số công việc và đưa ra định hướng cho giai đoạn tới.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, tất cả các bộ, ngành phải xây dựng nền tảng số dùng chung cho dịch vụ công của ngành mình, bảo đảm phù hợp với Khung kiến trúc tổng thế quốc gia số, chấm dứt tình trạng "mỗi nơi một phần mềm". Bộ KH&CN phải đi đầu, làm mẫu trong việc này, bảo đảm thống nhất, liên thông, tạo điều kiện để địa phương triển khai thuận lợi. Các Sở KH&CN phải tiên phong làm mẫu, triển khai chuyển đổi số ngay từ cơ sở để lan tỏa, nhân rộng ra toàn hệ thống. Bộ trưởng khẳng định: "Thị trường càng mạnh, Nhà nước càng phải mạnh. Càng phân tán bao nhiêu, càng cần tập trung bấy nhiêu. Chính nền tảng số dùng chung sẽ là hành lang hẹp nhưng vững chắc, bảo đảm quản lý thống nhất và điều hành linh hoạt".

Về xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, Bộ định hướng địa phương lựa chọn 2-3 mô hình mũi nhọn làm điểm sáng, như: Nông nghiệp số, trung tâm đổi mới sáng tạo cộng đồng, đô thị thông minh, truy xuất nguồn gốc hàng hóa... từ đó nhân rộng thành điểm sáng.

Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định: Bộ sẽ luôn là hậu phương vững chắc, hỗ trợ tối đa cho các Sở - những đơn vị tiền tuyến. Mọi khó khăn, vướng mắc, hãy coi Bộ như ngôi nhà chung để cùng chia sẻ, cùng giải quyết. Bộ KH&CN và các địa phương phải là một khối thống nhất, hành động quyết liệt, đồng hành thực chất, đưa KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành động lực trung tâm cho phát triển kinh tế - xã hội.

Bài, ảnh: VĂN PHONG - THU HIỀN 

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Giáo dục Khoa học xem các tin, bài liên quan.