Những câu hỏi đó năm nào cũng nghe thấy, trở thành mối quan tâm chung của nhiều người. Đặc biệt, đối với học sinh, việc lựa chọn trường nào, theo học ngành nghề gì luôn là điều băn khoăn, lo lắng nhất. Bởi nhiều người học xong không có việc làm, tốt nghiệp rồi mà bằng cấp xếp lại để làm trái ngành trái nghề. Như vậy, vô hình trung việc đào tạo mấy năm trở nên lãng phí.

Cách đây gần 20 năm, thông tin tuyển sinh chưa có nhiều, nhất là vùng nông thôn, miền núi... Theo đó, thông tin tuyển sinh hằng năm chủ yếu là nghe thầy cô hoặc các anh chị đi trước giới thiệu một số trường đại học, cao đẳng có tiếng. Suy nghĩ của lứa chúng tôi hồi đó rất đơn giản, kiểu như học sư phạm thì làm giáo viên, học xây dựng thì làm kỹ sư, học trường y thì làm bác sĩ... Thế nên bạn bè cùng trang lứa chỉ bàn tán, hỏi han thông tin về một vài trường cơ bản với những nghề nghiệp phổ thông trong xã hội. Ai cảm thấy có khả năng về lĩnh vực gì, tùy vào lực học của mình kết hợp với tìm hiểu điểm tuyển sinh các năm trước để đăng ký dự thi vào trường phù hợp. Nhờ vậy, các bạn tôi cơ bản theo học những trường lựa chọn trước, khi ra trường làm việc theo đúng chuyên môn.

Nay thì khác, rất nhiều trường đại học, cao đẳng được mở ra có nhiều mã ngành đào tạo mới với định hướng nghề nghiệp cụ thể, tạo thêm cơ hội cho học sinh lựa chọn thi tuyển. Ngoài ra, việc tìm kiếm thông tin tuyển sinh rất thuận lợi. Chỉ cần ngồi nhà truy cập internet là có thể biết chi tiết thông tin về cơ sở đào tạo, các chuyên ngành đào tạo, thậm chí cả vị trí nghề nghiệp sau khi ra trường. Bên cạnh đó, công tác tư vấn tuyển sinh cũng được các trường tiến hành khá tốt. Học sinh được trao đổi, tìm hiểu trực tiếp thông qua ngày hội tư vấn tuyển sinh. Những thông tin phong phú qua các kênh khác nhau là cơ sở để học sinh định hình con đường phía trước, từ đó có lựa chọn phù hợp.

Thế nhưng, một thực tế đang diễn ra là nhiều học sinh vẫn lúng túng trong việc chọn trường, thậm chí đã vào trường theo học một chuyên ngành đào tạo nào đó rồi mới nhận ra không phù hợp, hoặc khi ra trường thì lại làm trái ngành trái nghề, loay hoay mãi chưa tìm được đường đi đúng hướng, bản thân mất nhiều cơ hội phấn đấu. Những trường hợp như vậy một phần do định hướng nghề nghiệp chưa tốt. Khi chọn trường cứ nghe thấy hay, thấy thích, thậm chí theo bạn bè cho rằng trường này trường nọ đang “hot” là đăng ký theo học, không hề nghĩ đến đầu ra sẽ như thế nào .

Mặc dù trường lớp thì nhiều, ngành nghề đa dạng nhưng không phải là học cho có, lấy được bằng là xong. Điều quan trọng là học xong làm gì, có phát huy được kiến thức, khả năng bản thân hay không. Vì thế, học sinh cần phải tìm hiểu kỹ thông tin từ các cơ sở giáo dục, những người có kinh nghiệm về ngành nghề, lĩnh vực đó. Ngoài ra, có thể tìm sự tư vấn từ các chuyên gia giáo dục, chuyên gia hướng nghiệp, nhà tuyển dụng lao động. Tuy nhiên, thông tin chỉ để tham khảo, điều quyết định cuối cùng là mỗi em học sinh phải nhận ra được năng lực, sở trường của bản thân để chọn trường phù hợp. Có như vậy, quá trình đào tạo mới hiệu quả, người học sẽ phát huy được năng lực cá nhân, khi ra trường đáp ứng nhu cầu xã hội.

ĐỨC NAM