Nói đến bóng đá Italy là nhắc đến triết lý phòng ngự Catenaccio đã trở thành thương hiệu được nhiều nền bóng đá khác trên thế giới học hỏi. Trong tiếng Italy, Catenaccio có nghĩa là "cái then cửa", với hàm ý về một hệ thống phòng ngự có tổ chức tốt và hiệu quả để bảo vệ cầu môn. Nhưng khi nhậm chức “thuyền trưởng” của Italy vào tháng 5-2018, HLV R.Mancini nhận ra rằng không thể áp dụng triết lý phòng ngự này một cách máy móc trong bối cảnh chiến thuật bóng đá đang thay đổi mỗi ngày.

Xuất thân là một chân sút lợi hại trong màu áo của Sampdoria, HLV R.Mancini đã thổi một luồng sinh khí mới vào phong cách thi đấu của Italy. Họ chơi tấn công rực lửa dựa trên tốc độ và khả năng chuyển trạng thái nhanh của các cầu thủ theo sơ đồ 4-3-3. Xem những trận đấu vòng bảng tại Euro 2020, nhiều người đã nghĩ HLV R.Mancini dẹp bỏ triết lý Catenaccio. Nhưng khi cần phòng ngự, Italy cũng khiến cho đối thủ “méo mặt” và trận gặp Tây Ban Nha ở bán kết là một ví dụ. Sau trận đấu này, đến một chuyên gia triết lý phòng ngự như J.Mourinho cũng phải ca ngợi: “Hai trung vệ Bonucci và Chiellini nên làm giáo sư giảng dạy tại Đại học Harvard về nghệ thuật phòng ngự”.

leftcenterrightdel
Đội tuyển Italy mới mẻ của Mancini đã chơi tuyệt hay trước Ba Lan. Ảnh: Getty Images 

Đội tuyển Italy giờ giống như một chú tắc kè hoa có thể biến đổi màu sắc để ngụy trang săn mồi. Trước đối thủ không được đánh giá cao, họ tấn công ào ạt bóp nghẹt thế trận đối phương để sớm định đoạt trận đấu. Đối đầu với đối thủ thiên về kiểm soát bóng, Italy lại thu mình về phòng ngự chắc chắn và chuyển trạng thái tấn công nhanh khi có cơ hội.

Có bột mới gột nên hồ. Để có một Italy sở hữu lối chơi đa dạng thì cần phải nói đến một đội hình chất lượng có chiều sâu của họ. Suốt 3 năm qua, HLV R.Mancini và các cộng sự đã lùng sục khắp từng “ngóc ngách” của bóng đá Italy từ Serie A đến Serie B, kể cả các giải trẻ để tìm nhân tố ưng ý. Kể từ khi cầm quân Italy, ông đã gọi lên đội tuyển 77 cầu thủ, sử dụng 67 người. Một số cầu thủ thậm chí còn chưa ra mắt tại Serie A nhưng vẫn có suất lên tuyển và trường hợp của N.Zaniolo (AS Roma) là một ví dụ. Tài năng và sự tận tụy là yêu cầu hàng đầu khi R.Mancini lựa chọn nhân sự.

HLV R.Mancini cho thấy mình là người công tư phân minh trong việc sử dụng cầu thủ. Tại Euro 2020, ông đã sử dụng 25/26 cầu thủ đăng ký, trừ thủ môn số 3 của đội là A.Meret. Ở đội tuyển Italy, bất cứ cầu thủ nào cũng có cơ hội ra sân, miễn là họ làm việc chăm chỉ và thể hiện được giá trị của bản thân. Hãy nói về trường hợp của F.Chiesa. Trước khi Euro 2020 khởi tranh, không nhiều người nghĩ tiền đạo trẻ này có thể chiếm được một suất chính thức trong đội hình. Nhưng HLV R.Mancini đã nhìn ra tài năng, khát khao thể hiện mình của Chiesa và cầu thủ này đã đền đáp lại sự mong mỏi bằng hai bàn thắng quan trọng, góp công lớn đưa Italy vào chung kết.

Với cầu thủ Italy lúc này, được ra sân thi đấu, cống hiến cho đội tuyển quốc gia là một phần thưởng, một đặc ân lớn. Họ có thể là đối địch của nhau ở cấp câu lạc bộ, nhưng khi lên tuyển thì tất cả cùng chung một chiến hào, đồng lòng sát cánh bên nhau. "Trước kia, khoác áo Italy là một gánh nặng. Bây giờ lên tuyển là niềm vui”, câu nói của trung vệ L.Bonucci đã minh chứng điều đó.

Dưới tài nghệ của HLV R.Mancini, chiến thuật Catenaccio-then cửa đã được nâng lên tầm cao mới.

HỮU TRƯỞNG