Không gian hội tụ bản sắc

Nằm trong Công viên Địa chất toàn cầu UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn, Mèo Vạc hội tụ cả địa chất độc đáo, cảnh quan hùng vĩ và văn hóa đa dạng. Núi đá tai mèo sừng sững, dòng Nho Quế uốn lượn cùng hẻm Tu Sản – “kỳ quan đệ nhất hùng vĩ” đã tạo nên bức tranh thiên nhiên đầy mê hoặc.

Xã Mèo Vạc (Tuyên Quang) nhìn từ trên cao – bức tranh thiên nhiên hùng vĩ với núi đá tai mèo và thôn bản bình yên. 

Trên nền tảng đó, Mèo Vạc phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng: Đi thuyền trên lòng hồ thủy điện Nho Quế ngắm hẻm Tu Sản, trải nghiệm tại Làng văn hóa cộng đồng Pả Vi Hạ, hòa mình trong không gian náo nhiệt của chợ đêm hay chợ phiên cuối tuần.

 Các thiếu nữ vùng cao trong trang phục truyền thống rực rỡ, điểm tô bản sắc văn hóa Mèo Vạc. 

Đáp ứng nhu cầu du khách, chính quyền xã đã phối hợp với Chi hội Du lịch khôi phục chợ đêm Mèo Vạc vào tối thứ Bảy hằng tuần. Chợ được chia làm bốn khu: Ẩm thực, lưu niệm nghề truyền thống, giải khát và sân khấu văn nghệ. Nổi bật là những tiết mục ca múa nhạc dân gian do chính nghệ nhân và bà con địa phương biểu diễn, kết hợp giao lưu với du khách...

Theo ông Thào Minh Sơn, Phó chủ tịch Thường trực UBND xã Mèo Vạc, chợ đêm không chỉ tạo sân chơi văn hóa cho người dân mà còn là kênh quảng bá nông sản, hàng thủ công đặc trưng, giúp người dân trực tiếp tham gia làm du lịch, nâng cao thu nhập.

Tiết mục múa truyền thống của đồng bào dân tộc Lô Lô tại sân khấu chợ đêm Mèo Vạc mang đến sắc màu văn hóa đặc trưng vùng cao. 

Anh Nguyễn Trường Huy (Hà Nội) chia sẻ: “Được hòa mình trong tiếng khèn, tiếng hát và điệu múa của người Mông, Lô Lô ngay giữa chợ đêm, tôi có cảm giác như đang sống trong một lễ hội truyền thống thực thụ”.

Nếu chợ đêm mang đến trải nghiệm mới mẻ thì chợ phiên Mèo Vạc sáng Chủ nhật lại giữ nguyên nét văn hóa lâu đời của đồng bào vùng cao. Không chỉ là nơi mua bán, chợ phiên còn là dịp vui chơi, kết nối cộng đồng. Vào mùa Thu Đông, sau khi mùa màng kết thúc, chợ phiên càng đông vui. Trên những con dốc quanh co, từng tốp người gùi quẩy tấu, xe máy chở nông sản, áo váy rực rỡ nối dài như bất tận, tạo nên khung cảnh sôi động đầy sức sống.

Trong chợ, hàng hóa phong phú từ nông sản, thổ cẩm, dụng cụ lao động cho đến những món ăn đặc sản như thắng cố, mèn mén, xôi ngũ sắc. Với phụ nữ Mông, Dao, Tày…, chợ phiên còn là nơi lựa chọn váy áo, trang sức, đồng thời lưu giữ bản sắc truyền thống. Chị Nguyễn Ngọc Ánh (TP Đà Nẵng) nhận xét: “Đến Mèo Vạc cuối tuần mà không đi chợ phiên thì coi như chưa thực sự đến với cao nguyên đá. Nơi đây đúng là một bảo tàng sống về văn hóa các dân tộc”.

Chợ phiên Mèo Vạc – nét sinh hoạt văn hóa lâu đời của đồng bào vùng cao, thu hút đông đảo người dân và du khách. 
Chợ phiên Mèo Vạc không chỉ là nơi giao thương mà còn là điểm hẹn để du khách trải nghiệm và ghi lại những kỷ niệm đẹp. 

Điểm nhấn nổi bật của Mèo Vạc là dòng Nho Quế xanh ngọc và hẻm Tu Sản hùng vĩ. Giữa núi đá trùng điệp, con sông uốn lượn mềm mại như dải lụa, vừa hùng vĩ vừa nên thơ. Ngồi thuyền trên lòng hồ thủy điện Nho Quế, du khách được chiêm ngưỡng trọn vẹn hẻm Tu Sản, kỳ quan địa chất khiến bất cứ ai cũng phải trầm trồ.

Anh Nguyễn Ánh Mai (TP Hồ Chí Minh) bày tỏ: “Ngồi thuyền trên dòng Nho Quế, ngước nhìn vách đá cao sừng sững, chúng tôi cảm nhận rõ sự kỳ vĩ của thiên nhiên và thấy mình nhỏ bé giữa đất trời”.

Giữa núi non trùng điệp, dòng sông Nho Quế xanh ngọc và hẻm Tu Sản mở ra bức tranh thiên nhiên kỳ vĩ, níu chân du khách. 

Để bảo tồn vẻ đẹp nguyên sơ, Công ty Cổ phần Thủy điện Nho Quế 1 cùng Hợp tác xã dịch vụ du lịch Tu Sản triển khai vệ sinh môi trường, thu gom rác thải, ký cam kết bảo vệ cảnh quan với các chủ thuyền. Nhân Tháng hành động vì người cao tuổi và Ngày Quốc tế Người cao tuổi 1-10-2025, toàn bộ du khách trên 65 tuổi được miễn phí vé tham quan – một nghĩa cử nhân văn lan tỏa tinh thần tri ân trong cộng đồng.

Trong hành trình khám phá, du khách không thể bỏ qua Làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông ở thôn Pả Vi Hạ. Nơi đây còn giữ nguyên vẹn kiến trúc nhà trình tường, không gian lễ hội truyền thống cùng các nghề thủ công như dệt vải lanh, chế tác nhạc cụ. Du khách được thử mặc trang phục Mông, thưởng thức ẩm thực đặc sản và trải nghiệm đời sống thường nhật của người dân. 

Tạo sức bật cho du lịch

Trong 9 tháng đầu năm 2025, du lịch Mèo Vạc ghi nhận nhiều tín hiệu khả quan khi đón khoảng hơn 313.000 lượt khách, đạt gần 90% kế hoạch năm. Các điểm du lịch trọng tâm như Làng văn hóa cộng đồng dân tộc Mông thôn Pả Vi Hạ và lòng hồ thủy điện Nho Quế I tiếp tục khẳng định sức hút, mang lại doanh thu hàng chục tỷ đồng và tạo việc làm ổn định cho hàng trăm lao động địa phương.

Kết quả này cho thấy du lịch Mèo Vạc đang dần trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống và nâng cao thu nhập cho người dân.

Làng văn hóa dân tộc cộng đồng dân tộc Mông, thôn Pả Vi Hạ (Mèo Vạc) giữ nguyên kiến trúc nhà trình tường, hòa cùng không gian xanh mát, thu hút du khách. 

Để duy trì đà tăng trưởng, Mèo Vạc triển khai đồng bộ nhiều giải pháp: Xây dựng sản phẩm đặc trưng, nâng cao chất lượng dịch vụ, bảo vệ môi trường và quảng bá hình ảnh. Trong đó, sự tham gia của cộng đồng được xem là yếu tố then chốt, bởi người dân vừa là chủ thể sáng tạo, vừa là đối tượng trực tiếp hưởng lợi từ phát triển du lịch.

Ông Phạm Văn Tú, Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng ủy xã Mèo Vạc, cho biết: “Đảng ủy xã sẽ cụ thể hóa nghị quyết Đại hội để phát triển du lịch, bảo đảm hài hòa bốn yếu tố: Bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế, giữ gìn bản sắc văn hóa-xã hội và nâng cao đời sống người dân. Đồng thời, địa phương tập trung quản lý hiệu quả các điểm du lịch, đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, phát triển chợ đêm, chợ phiên thành sản phẩm đặc sắc, gắn kết cộng đồng với doanh nghiệp để tạo sức bật mới cho du lịch Mèo Vạc”.

 Mèo Vạc đang khoác lên mình sức sống mới, tỏa sáng từ những giá trị văn hóa truyền thống nơi cao nguyên đá.

Với tiềm năng và định hướng đúng đắn, Mèo Vạc - mảnh đất giao hòa giữa thiên nhiên hùng vĩ và văn hóa đặc sắc. Từ dòng Nho Quế xanh ngọc, hẻm Tu Sản kỳ vĩ đến chợ phiên rực rỡ, thôn bản yên bình, tất cả tạo nên bức tranh sống động níu chân du khách, để rồi ai đến cũng mong ngày trở lại.

Bài, ảnh: HÀ LINH

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Du lịch xem các tin, bài liên quan.