Tham dự Lễ khởi động dự án, về phía Việt Nam có đồng chí Trương Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Việt Nam; Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng cơ quan thường trực Ban chỉ đạo Quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học sau chiến tranh ở Việt Nam (Ban chỉ đạo 701); Thượng tướng Phạm Ngọc Minh, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam và các đại biểu lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương và tỉnh Đồng Nai; phía Hoa Kỳ có Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Patrick Leahy, Phó Chủ tịch Ủy ban Chuẩn chi Thượng viện Hoa Kỳ, Trưởng đoàn và các Thượng nghị sĩ trong Đoàn Thượng viện Hoa Kỳ thăm Việt Nam; Ngài Daniel J. Kritenbrink, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Hợp Chủng quốc Hoa Kỳ tại Việt Nam và Michael Greene, Giám đốc USAID tại Việt Nam.
Tại buổi lễ, đại diện hai bên đã phát biểu về quá trình và nỗ lực chung rất lớn giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong hợp tác triển khai dự án. Năm 2016, USAID đã hợp tác với các cơ quan chức năng của Chính phủ Việt Nam hoàn thành đánh giá ô nhiễm dioxin tại Sân bay Biên Hòa - nơi lưu chứa và chiết nạp dioxin chính trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam. Theo kết quả đánh giá, khối lượng đất và trầm tích nhiễm dioxin cần xử lý trên diện tích 52,24 ha với hơn 500.000 m³, gấp khoảng bốn lần so với khối lượng đã xử lý tại Sân bay Đà Nẵng và đây là điểm nóng lớn nhất về ô nhiễm dioxin tại Việt Nam. Tiếp sau hoạt động đánh giá, USAID đã ký các thỏa thuận với Bộ Quốc phòng Việt Nam vào đầu năm 2018 cho giai đoạn đầu kéo dài 5 năm với kinh phí cam kết là 183 triệu đô la cho dự án xử lý ô nhiễm dioxin tại khu vực Sân bay Biên Hòa. Dự án khi khởi động sẽ xử lý ô nhiễm ở những khu vực có nguy cơ cao trong khoảng thời gian dự kiến là 10 năm với các phương pháp xử lý và cô lập như được sử dụng tại Sân bay Đà Nẵng.
Phát biểu tại buổi lễ, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh nhấn mạnh: Lễ khởi động dự án xử lý dioxin tại Sân bay Biên Hòa là một dấu mốc quan trọng, tiếp nối thành công của dự án hợp tác Việt Nam- Hoa Kỳ xử lý dioxin tại Sân bay Đà Nẵng. Đây là sự kiện quan trọng nhằm hiện thực hóa nội dung tuyên bố chung của lãnh đạo cấp cao Việt Nam và Hoa Kỳ trong chuyến thăm chính thức Việt Nam năm 2017 của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump. Lễ khởi động hôm nay có thể khẳng định là một trong những dự án có quy mô lớn nhất thế giới về xử lý chất độc hóa học/dioxin. Theo ước tính của phía Việt Nam và Hoa Kỳ, chi phí xử lý cần trên 390 triệu đô la Mỹ tùy thuộc vào mức độ, yêu cầu xử lý và quy hoạch sử dụng đất.
Dự án có những khó khăn về lựa chọn công nghệ xử lý phù hợp với yêu cầu xử lý triệt để, bảo đảm an toàn đối với con người, môi trường cũng như có giá thành khả thi nhưng với sự nỗ lực của hai phía Việt Nam, Hoa Kỳ và với bài học kinh nghiệm từ dự án xử lý dioxin tại Sân bay Đà Nẵng, chúng tôi tin tưởng và khẳng định sẽ thành công đối với dự án xử lý dioxin khu vực Sân bay Biên Hòa. Với quy mô rất lớn tại sân bay Biên Hòa và tính chất phức tạp của ô nhiễm dioxin, phía trước mặt chắc chắn sẽ còn nhiều các khó khăn, đặc biệt về vấn đề ngân sách và rất mong Quốc hội Hoa Kỳ, Chính phủ Việt Nam và các Bộ, ngành, địa phương với mục tiêu xử lý triệt để chất độc hóa học/dioxin sân bay Biên Hòa và mục tiêu phát triển kinh tế xã hội thành phố Biên Hòa đảm bảo ngân sách để cho việc thực hiện thành công dự án xử lý dioxin khu vực sân bay Biên Hòa.
Phát biểu tại buổi lễ khởi động dự án, thay mặt Thủ tướng Chính phủ, đồng chí Trương Hòa Bình, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, Trưởng ban chỉ đạo Quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học sau chiến tranh ở Việt Nam đánh giá cao các cơ quan chức năng của Việt Nam đã nỗ lực, cố gắng, phối hợp với cơ quan chức năng của Hoa Kỳ thực hiện khối lượng rất lớn công việc để khởi động Dự án. Đây là sự kiện quan trọng trong hợp tác giữa Việt Nam và Hoa Kỳ về khắc phục hậu quả chiến tranh. Chiến tranh ở Việt Nam kết thúc đã lâu nhưng hậu quả chất độc hóa học/ dioxin vẫn còn ảnh hưởng lớn đối với sức khỏe con người và môi trường.
Nhiều vùng bị phun rải chất độc da cam/dioxin trong chiến tranh, trong đó Sân bay Biên Hòa là một trong những địa điểm nóng về tồn lưu dioxin tại Việt Nam. Việt Nam hiện có khoảng 4,8 triệu người bị phơi nhiễm chất độc da cam/dioxin, hơn 3 triệu người là nạn nhân chất độc da cam/dioxin, gây ảnh hưởng đến cả thế hệ thứ 3. Chính vì vậy Đảng, Nhà nước và Chính phủ Việt Nam luôn xác định công tác khắc phục hậu quả chất độc hóa học sau chiến tranh là nhiệm vụ cấp bách, thể hiện tính nhân đạo, nhân văn sâu sắc, góp phần bảo vệ tính mạng, sức khỏe, an toàn cho nhân dân, làm sạch môi trường, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế, xã hội bền vững.
Đồng chí Phó Thủ tướng Chính phủ bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đến Quốc hội, Chính phủ, Nhân dân Hoa Kỳ, đặc biệt là Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Patrick Leahy đã dành hàng chục năm, tâm huyết để vận động, nỗ lực phối hợp với các bên để triển khai dự án. Đồng thời mong muốn, đề nghị Thượng nghị sĩ Patrick Leahy với vai trò trọng trách của mình tiếp tục ủng hộ và vận động Quốc hội, Chính phủ, Nhân dân Hoa Kỳ tăng cường hợp tác thực hiện nhiều dự án hơn nữa để đáp ứng nhu cầu chính đáng của nhiều người dân Việt Nam, vì lợi ích chung của hai nước, góp phần thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ trong thời gian tới.
Tin, ảnh: TRUNG KIÊN - GIANG ANH