Phóng viên (PV): Kính thưa đồng chí Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng! Hợp tác quốc phòng là một trong những trụ cột của quan hệ ngoại giao Việt Nam- Cuba. Xin Bộ trưởng đánh giá khái quát về quan hệ hợp tác Việt Nam-Cuba và kết quả hợp tác quốc phòng song phương giữa hai nước trong thời gian qua?

Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch: Dù cách xa nửa vòng trái đất nhưng trong suốt chặng đường 60 năm qua, Việt Nam và Cuba luôn đoàn kết gắn bó, kề vai sát cánh giúp đỡ nhau trong phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, bảo vệ thành quả của cách mạng và sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc ở mỗi nước. Mặc dù tình hình quốc tế, khu vực và ở mỗi nước có nhiều thay đổi nhưng mối quan hệ thủy chung, gắn bó chí nghĩa, chí tình giữa hai nước do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Fidel Castro đặt nền móng, được các thế hệ lãnh đạo, nhân dân hai nước dày công vun đắp vẫn vẹn nguyên, ngày càng bền chặt, sâu sắc và nồng ấm. Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, Việt Nam và Cuba đã thường xuyên trao đổi đoàn các cấp, góp phần củng cố và phát triển quan hệ đoàn kết, hữu nghị truyền thống đặc biệt và sự hợp tác toàn diện trên nhiều lĩnh vực; trong đó, hợp tác quốc phòng là một trong những trụ cột quan trọng của quan hệ Việt Nam-Cuba.

leftcenterrightdel
Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch đón Bộ trưởng Bộ các Lực lượng vũ trang cách mạng Cuba Leopoldo Cintra Frias trong chuyến thăm chính thức Việt Nam, tháng 3-2017. Ảnh: TRỌNG HẢI

Nhìn lại lịch sử quan hệ quốc phòng Việt Nam-Cuba, ngay từ năm 1964, Việt Nam đã mở Phòng Tùy viên quốc phòng tại Cuba và năm 1966, Cuba mở Phòng Tùy viên quân sự tại Việt Nam. Khi mới thiết lập, các nội dung hợp tác quốc phòng giữa hai bên chủ yếu tập trung vào trao đổi chuyên gia, chia sẻ các nghiên cứu về kỹ thuật chiến đấu, tác chiến... Phía Cuba đã cử một số đoàn quân sự sang Việt Nam để nghiên cứu học hỏi kinh nghiệm chiến tranh và cùng tham gia chiến đấu với Quân đội và nhân dân Việt Nam. Sau năm 1975, hai bên tiếp tục tăng cường trao đổi kinh nghiệm về chiến tranh nhân dân. Từ năm 1985 đến 1992, Việt Nam đã cử hàng trăm lượt chuyên gia quân sự địa phương, chuyên gia đặc công, công binh, phòng không... sang giúp Cuba xây dựng hệ thống phòng thủ các cấp và huấn luyện lực lượng bộ đội địa phương, dân quân tự vệ. Năm 2011, xuất phát từ nhu cầu và mong muốn thúc đẩy quan hệ quốc phòng song phương, hai bên đã ký Thỏa thuận phát triển hợp tác quốc phòng. Đây dấu mốc quan trọng và là cơ sở pháp lý quan trọng để quân đội hai nước thúc đẩy hợp tác toàn diện trong lĩnh vực quốc phòng. Với mục đích đưa quan hệ quốc phòng song phương ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả, thiết thực, năm 2014, hai bên đã ký Kế hoạch hợp tác giai đoạn 2014-2016 và năm 2017, tiếp tục ký Kế hoạch hợp tác giai đoạn 2017-2019, mở ra phương hướng hợp tác trên 14 lĩnh vực như: Công nghiệp quốc phòng, phòng không-không quân, quân y, đào tạo, trao đổi đoàn... Đặc biệt, năm 2017, tôi và đồng chí Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng có chuyến thăm hữu nghị chính thức Cuba. Về phía Cuba, đồng chí Thượng tướng Leopoldo Cintra Frias, Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng, Bộ trưởng Bộ các Lực lượng vũ trang cách mạng Cuba đã có chuyến thăm chính thức Việt Nam (2017), thăm và làm việc tại Việt Nam (2018). Ngoài ra, hai bên cũng ký một số các văn kiện hợp tác khác như Thỏa thuận về trao đổi đoàn nghỉ dưỡng (2004), Thỏa thuận về bảo mật thông tin (2017), Thỏa thuận về hợp tác quân y (2018)... Hiện nay, hai bên đang tích cực trao đổi, thống nhất nội dung Kế hoạch hợp tác quốc phòng giai đoạn 2020-2022.

Như vậy, trong những năm qua, hợp tác quốc phòng đã góp phần tích cực vào việc thúc đẩy quan hệ đoàn kết, hữu nghị truyền thống đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai nước. Việc hai bên duy trì trao đổi đoàn các cấp và phối hợp chặt chẽ, triển khai hiệu quả các nội dung hợp tác trên cơ sở các thỏa thuận, kế hoạch được ký kết đã khẳng định hợp tác quốc phòng là một trong những trụ cột, góp phần củng cố, tăng cường tình đoàn kết đặc biệt giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam-Cuba.

PV: Kính thưa Bộ trưởng, thời gian qua, dịch Covid-19 diễn biến phức tạp và lan rộng trên toàn cầu và trở thành thách thức nghiêm trọng đối với nhân loại, tác động đến mọi mặt đời sống kinh tế-xã hội của nhiều nước trên thế giới. Trong bối cảnh này, Việt Nam và Cuba đã có sự phối hợp như thế nào để phòng, chống dịch bệnh?

Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch: Ngay từ khi dịch Covid-19 bắt đầu bùng phát, Việt Nam và Cuba đã chủ động, tích cực thúc đẩy hợp tác, hỗ trợ nhau về phòng, chống dịch bệnh trong khuôn khổ hợp tác quốc phòng. Hai bên đã chia sẻ kinh nghiệm về điều trị, xét nghiệm, hóa chất, sinh học để phòng, chống dịch bệnh, thống nhất cùng hợp tác, nghiên cứu chế tạo các bộ kít xét nghiệm nhanh, sản xuất vaccine và thuốc đặc trị virus...; tiến hành 3 cuộc hội thảo trực tuyến để trao đổi kinh nghiệm, đề ra phương hướng hợp tác cụ thể trong lĩnh vực phòng, chống dịch Covid-19. Việt Nam đã hỗ trợ Cuba 3 tấn vật tư, trang thiết bị y tế, gồm bộ chẩn đoán, khẩu trang y tế, quần áo bảo hộ cùng một số loại thuốc. Cuba cũng tặng Việt Nam hàng nghìn liều thuốc điều trị Covid-19 Interferon Alfa 2B do Cuba sản xuất, đồng thời cử các chuyên gia y tế hàng đầu sang Việt Nam vào tháng 7-2020 để hỗ trợ Việt Nam trong công tác phòng, chống dịch.

Tôi rất xúc động khi các chuyên gia y tế Cuba khẳng định sẵn sàng vào vùng tâm dịch, sát cánh cùng các y sĩ, bác sĩ Việt Nam. Việc Việt Nam và Cuba hỗ trợ lẫn nhau trong cuộc chiến chống dịch Covid-19 là minh chứng sống động cho tinh thần đồng chí, anh em, sự chia sẻ, đoàn kết trước sau như một mà hai nước, hai quân đội đã dành cho nhau trong những thời khắc khó khăn, nguy hiểm nhất. Điều này cũng mở ra những bước phát triển mới trong quan hệ hợp tác quốc phòng hai nước trong lĩnh vực quân y.

leftcenterrightdel
Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch đón Bộ trưởng Bộ các Lực lượng vũ trang cách mạng Cuba Leopoldo Cintra Frias trong chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam, tháng 11-2018. Ảnh: HOÀNG VŨ

PV: Vậy triển vọng quan hệ Việt Nam-Cuba nói chung và hợp tác quốc phòng song phương giữa hai nước nói riêng sẽ được triển khai như thế nào trong thời gian tới, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch: Kỷ niệm 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Cuba, chúng ta vô cùng tự hào về quan hệ đoàn kết, thủy chung giữa hai nước. Mối quan hệ Việt Nam-Cuba là tài sản vô giá mà Đảng, Nhà nước và nhân dân hai nước cần ra sức giữ gìn, bảo vệ. Việt Nam luôn ghi nhớ sâu sắc và trân trọng tình cảm thân thiết, sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn, hiệu quả của Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba đã dành cho nhân dân Việt Nam trong những năm tháng đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Đảng, Nhà nước và Bộ Quốc phòng Việt Nam luôn coi trọng việc tuyên truyền, giáo dục cho thế hệ trẻ quý trọng, giữ gìn và phát huy mối quan hệ hữu nghị truyền thống “vừa là đồng chí, vừa là anh em”, đời đời bền vững. Chúng ta có cơ sở để vững tin rằng trong thời gian tới, quan hệ Việt Nam-Cuba sẽ ngày càng được thắt chặt và phát triển sâu rộng, mang lại lợi ích cho cả hai bên, góp phần duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực và trên thế giới.

Về triển vọng hợp tác quốc phòng song phương, tôi tin tưởng, quan hệ quốc phòng Việt Nam-Cuba sẽ tiếp tục được tăng cường, ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững trên nền tảng mối quan hệ chính trị tốt đẹp, tin cậy lẫn nhau giữa hai nước nói chung và hai quân đội nói riêng. Bộ Quốc phòng Việt Nam và Bộ các Lực lượng vũ trang cách mạng Cuba đã thống nhất, bất luận trong điều kiện, hoàn cảnh nào, kể cả khi dịch Covid-19 có thể kéo dài cũng không làm ảnh hưởng tới hợp tác quốc phòng song phương giữa hai nước.

Để tiếp tục củng cố, phát triển và nâng tầm quan hệ quốc phòng, hai bên sẽ tích cực triển khai các nội dung hợp tác trên cơ sở các văn bản, thỏa thuận; sớm ký kết Kế hoạch hợp tác quốc phòng giai đoạn 2020-2022; duy trì các cơ chế hợp tác, đối thoại hiện có; thúc đẩy các hoạt động trao đổi đoàn các cấp, đặc biệt là các đoàn cấp cao và hoàn thành xây dựng Bộ hồ sơ 60 năm lịch sử quan hệ quốc phòng Việt Nam-Cuba. Ngoài ra, Bộ Quốc phòng hai nước sẽ tiếp tục trao đổi, thống nhất triển khai các hình thức, nội dung hợp tác mới, phù hợp với điều kiện và khả năng của quân đội mỗi nước. Bộ Quốc phòng Việt Nam sẵn sàng hợp tác với Cuba trong các lĩnh vực như: Công nghiệp quốc phòng, viễn thông, quân y... mà Việt Nam đã làm chủ công nghệ; đồng thời mong muốn Cuba sớm tạo điều kiện để các doanh nghiệp của Quân đội nhân dân Việt Nam, nhất là Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội tham gia đầu tư, phát triển hạ tầng viễn thông và các lĩnh vực tiềm năng khác tại Cuba trong thời gian tới.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

THÙY LINH (thực hiện)