QĐND - Một khóa học ngắn có tên gọi “Độc giả thông minh” đang được nhân rộng từ trường Đại học Yersin (Đà Lạt) đến các trường tại TP Hồ Chí Minh, Nha Trang, An Giang... đã nhận được sự quan tâm của nhiều bạn trẻ. Điều độc đáo của khóa học này là ở chỗ, khóa học không có giáo trình cụ thể và người dạy cũng đơn giản là trang bị cho học viên kỹ năng để đọc, chọn lọc và tiếp nhận thông tin, biết hồ nghi và chối bỏ thông tin có hại.

Trong xã hội phát triển đa chiều, với nhiều kênh thông tin từ sách báo, truyền hình, internet… việc tiếp cận thông tin, cập nhật tri thức khá thuận lợi. Song, người đọc lại bị đặt trước những "ma trận thông tin". Vì thế, hình thành các kỹ năng chọn lựa, nắm bắt thông tin không chỉ đơn giản là biết đọc, biết thanh lọc mà còn cần biết phản biện và từ chối tiếp nhận thông tin. Ở một phương diện nào đó thì có thể coi đó là văn hóa đọc và người có khả năng đọc, tiếp nhận thông tin, phản biện thông tin đúng mực được coi là người đọc có văn hóa.

Ảnh minh họa. Nguồn: tuyengiao.vn

Trước việc bùng nổ thông tin, không phải ai cũng có phương pháp và nhãn quan đúng trong tiếp nhận, xử lý. Nhiều người mắc sai lầm khi đọc theo phong trào, tiếp nhận thông tin một cách dễ dãi mà không hề có sự hoài nghi hay phản biện về tính xác thực. Điều đó khiến người đọc có thể “tự sập bẫy” bởi những nguồn tin chưa được kiểm chứng. Mới đây nhất, ngay khi thấy thông tin về trái mãng cầu xiêm có tác dụng tiêu diệt tế bào ung thư, nhiều bệnh nhân mắc căn bệnh này đã vội vàng áp dụng. Kết quả là những chuyên gia ngành y đã phải đăng đàn cảnh báo cho các bệnh nhân ung thư đừng đánh mất “cơ hội vàng” để điều trị đúng cách ngay khi tế bào ung thư mới khởi phát.

Nguy hiểm hơn, rất nhiều thông tin xấu độc xuất hiện tràn lan trên mạng internet, cung cấp thông tin sai lệch, bịa đặt, khiến nhiều người đọc "nhẹ dạ cả tin”, nhận thức sai lầm, vào hùa và thậm chí có phản ứng tiêu cực. May mắn là, nhiều bạn đọc tỉnh táo, tâm huyết, có trách nhiệm và có văn hóa đã nhận kịp thời nhận diện và lên tiếng phản bác những thông tin sai trái, giúp cộng đồng thanh lọc và tiếp nhận thông tin đúng. Từ đó cho thấy, để ngăn chặn các thông tin độc hại, sai lệch một cách hiệu quả, trước hết mỗi người chúng ta cần phải có hiểu biết cần thiết, đặc biệt là văn hóa đọc.

Người đọc biết cách ứng xử trước thông tin một cách có văn hóa là người đọc phải có khả năng chắt lọc, nhận xét, đánh giá và kiểm chứng, thậm chí là phản bác lại thông tin khi cần thiết. Bên cạnh đọc để nắm bắt thông tin, tham gia phản biện thông tin, phân tích và định hướng đúng cho những người đọc khác cũng là một nét đẹp trong văn hóa đọc.

Trong khi Đảng, Nhà nước ta đang từng bước thực hiện nhiều giải pháp để tiến tới một xã hội thông tin toàn diện, lành mạnh thì bản thân mỗi người cần phải hình thành cho mình một phông văn hóa và là một người đọc có văn hóa để không bị "sập bẫy" những thông tin sai trái, gây hại cho chính mình và xã hội. Với các trường mở khóa học “Độc giả thông minh” nêu trên rất đáng biểu dương và cần được nhân rộng. 

TRẦN DUY VĂN