Luật Quản lý thuế được Quốc hội thông qua từ cuối năm 2006. Từ đó đến nay, dù luật được sửa đổi, bổ sung 3 lần (vào các năm: 2012, 2014  và 2016) nhưng vẫn bộc lộ nhiều bất cập. Nhiều quy định về chính sách quản lý thuế chưa thay đổi kịp với sự thay đổi của chính sách tại từng sắc thuế. Quy định về việc xây dựng, ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý thuế đã được ban hành, nhưng chưa theo kịp với thực tiễn phát triển của giao dịch thương mại toàn cầu. Lợi dụng những “kẽ hở” pháp lý trong quản lý thuế, tình trạng trốn thuế, chây ỳ, gian lận thuế xảy ra với mức độ ngày càng tinh vi, phức tạp. Báo cáo mới đây của Tổng cục Thuế cho biết: Tổng số nợ thuế của cả nước đến thời điểm ngày 30-6-2018 vào khoảng 80.100 tỷ đồng, tăng gần 7.000 tỷ đồng so với thời điểm ngày 31-12-2017.

Ảnh minh họa. Nguồn: vov.vn

Thuế không những là nguồn thu chủ yếu của ngân sách Nhà nước mà còn gắn liền với các vấn đề về củng cố quốc phòng, an ninh, kích thích tăng trưởng kinh tế, bảo đảm công bằng và sự ổn định xã hội. Vì thế, việc chống thất thu thuế luôn là mối quan tâm hàng đầu của các quốc gia. Nhằm chống thất thu thuế, các nước trên thế giới đề xuất nhiều giải pháp, trong đó giải pháp hàng đầu vẫn là xây dựng và hoàn thiện cơ sở pháp lý để bao quát toàn bộ các nguồn thu, mở rộng cơ sở thu. Cải cách thủ tục quản lý thuế hướng tới hoạt động quản lý thuế thống nhất, công khai, minh bạch, đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện hơn, đồng thời tạo cơ sở pháp lý để nâng cao hiệu quả, hiệu lực công tác thuế nhằm phòng, chống trốn thuế, thất thu và nợ thuế.

Điểm mới quan trọng nhất của dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) nhằm chống thất thu thuế là bổ sung quy định về quản lý thuế thương mại điện tử. Ban soạn thảo cho rằng, kinh doanh thương mại điện tử là loại hình kinh doanh mới đang phát triển mạnh ở các nước trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Hoạt động kinh doanh thương mại điện tử có ưu điểm nổi bật hơn so với kinh doanh truyền thống là tính linh hoạt cao độ về mặt cung ứng và giảm phí tổn cho các đối tác kinh doanh. Để thực sự thúc đẩy giao dịch điện tử trong quản lý thuế nói chung và thương mại điện tử nói riêng ở khía cạnh vừa tạo thuận lợi cho người nộp thuế, vừa bảo đảm ngăn ngừa, phòng, chống được các hệ quả tiêu cực của thương mại điện tử, mở rộng cơ sở thu thuế thì cần phải có các quy định cụ thể cũng như chuẩn bị sẵn sàng các biện pháp quản lý thuế đối với hình thức kinh doanh mới này.

Trong lúc chờ đợi Luật Quản lý thuế (sửa đổi) được thông qua, vấn đề cấp bách hiện nay là vẫn phải chống thất thu thuế bằng cơ sở pháp lý hiện hành. Nhiệm vụ của ngành thuế năm nay khá nặng nề. Tổng cục Thuế giao chỉ tiêu phấn đấu tăng thu cho các cục thuế phù hợp với thực tế tại từng địa bàn, bảo đảm thu ngân sách tăng tối thiểu 3% so với dự toán pháp lệnh. Cùng với việc phân loại các khoản nợ thuế, từng cơ quan thuế cần đẩy mạnh việc đăng tải công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng những trường hợp nợ thuế dây dưa kéo dài theo quy định của Luật Quản lý thuế hiện hành. Trước mắt, cần tập trung thanh tra, kiểm tra vào những lĩnh vực còn thất thu, như: Hoạt động chuyển nhượng vốn, giao dịch liên kết, thương mại điện tử; tiếp tục triển khai chống thất thu đối với khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh và hộ cá nhân kinh doanh...

Song hành với việc chống thất thu thuế, phải tiến hành các giải pháp để hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế trong giải quyết nhanh gọn hồ sơ thủ tục, tránh tình trạng nhũng nhiễu, vòi vĩnh của một bộ phận cán bộ thuế. Đồng thời, đẩy mạnh việc miễn giảm các loại thuế giá trị gia tăng, thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp mới khởi nghiệp nhằm giúp họ có nguồn vốn để xoay vòng, tạo doanh thu và đóng góp lại cho ngân sách Nhà nước.

ĐỖ PHÚ THỌ