Trong giai đoạn hiện nay, một dự án hạ tầng giao thông trọng điểm khác là đường bộ cao tốc Bắc-Nam cũng đang tiến hành lựa chọn nhà đầu tư cho 8 dự án thành phần thực hiện theo hình thức đối tác công-tư (PPP). Lựa chọn nhà đầu tư phù hợp được đánh giá là yếu tố quyết định đến thành công của các dự án. Yêu cầu hàng đầu là phải tìm được nhà đầu tư đủ độ tin cậy, đủ năng lực, kinh nghiệm, nhất là với dự án quy mô lớn, độ phức tạp cao và có cả những yếu tố nhạy cảm liên quan đến quốc phòng, an ninh, an ninh tài chính quốc gia.

leftcenterrightdel
Toàn cảnh phiên họp ngày 12-11. Ảnh: quochoi.vn

Thời gian vừa qua, nhà đầu tư thuộc nhiều thành phần kinh tế, trong đó có không ít doanh nghiệp tư nhân đã tham gia vào hàng trăm dự án cơ sở hạ tầng trong các lĩnh vực thiết yếu, như: Giao thông vận tải, năng lượng, cấp nước, thoát nước... Việc khơi thông nguồn vốn xã hội hóa góp phần làm thay đổi đáng kể hạ tầng nước ta, tạo thêm động lực cho tăng trưởng kinh tế, giải quyết các vấn đề xã hội bức xúc. Tuy nhiên, vẫn còn đó bài học từ các dự án chậm tiến độ, đội vốn, chất lượng kém vì giao cho nhà đầu tư “tay không bắt giặc”. Đó là những nhà đầu tư hạn chế về năng lực tài chính, nguồn vốn thực hiện dự án chủ yếu đi vay. Cũng có đơn vị thiếu kinh nghiệm, yếu kém về năng lực quản lý, điều hành khiến quá trình triển khai dự án gặp nhiều vướng mắc, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư. Không những thế, nếu những dự án vay vốn có phần bảo lãnh của Chính phủ mà chậm tiến độ, hiệu quả thấp thì sẽ ảnh hưởng xấu tới nợ công. 

Trong lĩnh vực thu hút đầu tư cho hạ tầng lớn, cả nhà nước và nhà đầu tư đều phải chọn mặt gửi "vàng". Về phía nhà nước, muốn lựa chọn được nhà đầu tư đáp ứng các điều kiện theo yêu cầu, cần thiết phải xây dựng bộ tiêu chí phù hợp với thực tiễn. Trong đó, nhà đầu tư phải có “sức khỏe” tốt, tài chính vững mạnh, làm điểm tựa để thu hút nguồn vốn tín dụng cũng như nguồn vốn khác tham gia dự án. Kinh nghiệm trong triển khai các dự án tương tự và năng lực quản lý, điều hành, khai thác cũng là những yếu tố cần được coi trọng. Với những dự án đòi hỏi vốn đầu tư lớn, trải dài trên địa bàn rộng, như đường bộ cao tốc Bắc-Nam, có thể áp dụng hình thức liên kết giữa các nhà đầu tư, đơn vị có kinh nghiệm quản lý, thi công kết hợp với đơn vị có nguồn tài chính dồi dào. Hình thức này sẽ giúp tận dụng thế mạnh của từng nhà đầu tư, hướng đến mục tiêu chung là hiệu quả dự án mang lại.

Đối với các nhà đầu tư, mối quan tâm đầu tiên của họ là tính công khai, minh bạch của dự án ngay từ khâu công bố thông tin đến các tiêu chí lựa chọn, công tác tuyển chọn, đấu thầu. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp mong muốn Nhà nước cần có hành lang pháp lý thông thoáng và bảo đảm tính ổn định, lâu dài, tránh việc chính sách thường xuyên thay đổi, tác động xấu đến phương án tài chính. Cũng tại kỳ họp thứ này, dự thảo Luật Đối tác công tư (PPP) đã được các đại biểu Quốc hội cho ý kiến lần đầu tiên, bước quan trọng để tiếp tục hoàn thiện khung chính sách nhằm triển khai hiệu quả dự án PPP. Bên cạnh đó, khi được luật hóa, Nhà nước cũng có thêm công cụ để tăng cường quản lý, giám sát, bảo đảm dự án triển khai đúng quy mô, chất lượng, tiến độ, đi vào khai thác, vận hành đạt được kết quả như mong muốn. Nguồn lực xã hội luôn rất dồi dào, điều quan trọng là tạo được niềm tin, sự yên tâm để thu hút thêm nhiều hơn nữa nhà đầu tư tâm huyết cùng tham gia phát triển hạ tầng đất nước. 

ĐỖ MẠNH HƯNG