Các HNCC đặc biệt này diễn ra trong bối cảnh thế giới đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng do sự bùng phát của dịch Covid-19 gây ra. Tại Đông Nam Á, dịch bệnh đã lan đến toàn bộ các quốc gia thành viên ASEAN với hàng nghìn ca nhiễm và hàng trăm ca tử vong. Dịch bệnh cũng tác động đến nền kinh tế các nước ASEAN, nhất là các ngành kinh doanh dịch vụ, vốn chiếm đến 30% tổng GDP của ASEAN, gây gián đoạn chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu. Nhiều người dân đứng trước nguy cơ bị mất việc làm, an sinh xã hội bị thách thức. Nhiều hoạt động của ASEAN kể từ đầu năm 2020 đã phải tạm hoãn hoặc lùi thời gian tổ chức, trong đó phải kể đến HNCC đặc biệt ASEAN-Hoa Kỳ và HNCC ASEAN lần thứ 36.

Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, phát huy vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam đã chủ động, tích cực thúc đẩy đoàn kết, thống nhất và điều phối nỗ lực chung của Cộng đồng ASEAN trong ứng phó với dịch bệnh. Sau khi tham vấn với các nhà lãnh đạo ASEAN, ngày 14-2 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã ra Tuyên bố Chủ tịch ASEAN, khẳng định quyết tâm và cam kết chính trị ở mức cao của ASEAN để kiểm soát và ngăn chặn dịch bệnh. Hội đồng Điều phối ASEAN (ACC), gồm các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN, dưới sự chủ trì của Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đã tổ chức hai phiên họp trực tuyến vào ngày 20-3 và 9-4 vừa qua để trao đổi về các biện pháp phối hợp và hợp tác trong ASEAN cũng như với các đối tác trong ứng phó với dịch bệnh. Trong khi đó, các Bộ trưởng Quốc phòng, Bộ trưởng Kinh tế của ASEAN đều ra tuyên bố thống nhất các biện pháp hành động chung để kiểm soát và ngăn chặn dịch Covid-19. Cùng với đó, các cơ chế ứng phó dịch bệnh khẩn cấp của ASEAN và với các đối tác: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc đã được khởi động ngay từ khi dịch Covid-19 mới bùng phát. Việt Nam cũng đã chủ trì thành lập và triệu tập họp Nhóm công tác liên ngành thuộc ACC về ứng phó với các tình huống y tế công cộng khẩn cấp, đồng thời đóng góp tích cực thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN với Trung Quốc, Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu (EU) trong ứng phó với dịch Covid-19.

HNCC đặc biệt ASEAN và HNCC đặc biệt ASEAN+3 về ứng phó đại dịch Covid-19 được tổ chức theo hình thức trực tuyến dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc là các hoạt động nhằm phát huy vai trò tích cực và chủ động của Việt Nam trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, nêu cao tinh thần “Gắn kết và Chủ động thích ứng”, góp phần củng cố đoàn kết, thống nhất trong ASEAN; đẩy mạnh cách tiếp cận tổng thể, đồng bộ, liên ngành, liên trụ cột của cả Cộng đồng ASEAN cũng như hợp tác với các đối tác trong kiểm soát, ngăn chặn và giảm các tác động về kinh tế-xã hội của dịch Covid-19; tiếp tục duy trì đà hợp tác và liên kết ASEAN, đưa ASEAN vững vàng vượt qua giai đoạn khó khăn, thử thách của dịch bệnh hiện nay. Đây cũng là cơ hội để chúng ta thông tin về nỗ lực và những kết quả đạt được của Việt Nam trong công cuộc phòng, chống dịch Covid-19; chia sẻ, tiếp thu kinh nghiệm từ các nước, tranh thủ sự hỗ trợ từ các đối tác có khả năng và nguồn lực trợ giúp ASEAN, trong đó có Việt Nam, để ứng phó với dịch bệnh.

Đại dịch Covid-19 đang gây ra cuộc khủng hoảng toàn cầu được cho là nghiêm trọng nhất kể từ Chiến tranh thế giới thứ hai. Mặc dù mỗi quốc gia có thể có những cách thức riêng để đối phó nhưng không một quốc gia nào có thể hành động đơn lẻ để vượt qua cuộc khủng hoảng với quy mô và mức độ phức tạp toàn cầu này. Với bối cảnh như vậy, HNCC đặc biệt ASEAN và HNCC đặc biệt ASEAN+3 về ứng phó đại dịch Covid-19 chính là cơ hội để ASEAN cũng như các nước ASEAN+3 thể hiện cam kết, quyết tâm mạnh mẽ hơn nữa trong việc kiểm soát hoàn toàn, tiến tới loại bỏ các mối đe dọa của dịch bệnh, ổn định tình hình kinh tế-xã hội, bảo đảm cuộc sống của người dân tại các quốc gia thành viên.

QĐND