QĐND Online – Trong phiên thảo luận tại hội trường về Dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2014, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh khóa XIII và năm 2013 của Quốc hội ngày 5-6, nhiều đại biểu tiếp tục đề cập đến những hạn chế, nhược điểm, căn bệnh trầm kha, mãn tính trong việc xây dựng luật. Qua việc nêu ra những hạn chế, các đại biểu đề nghị cần quyết liệt khắc phục những hạn chế này…

Trong phiên thảo luận đã có 22 đại biểu phát biểu. Các đại biểu đều đánh giá thời gian qua công tác xây dựng pháp luật có nhiều cố gắng và đã thực hiện được chương trình dự định. Tuy nhiên vẫn còn những hạn chế và thiếu sót, khuyết điểm nêu đi nêu lại tại nhiều kỳ họp, đến nay vẫn chưa có giải pháp hữu hiệu, chưa khắc phục được.

Đại biểu Nguyễn Anh Sơn (đoàn Nam Định) phát biểu ý kiến.

Đại biểu Nguyễn Anh Sơn (đoàn Nam Định) bảy tỏ: “Tại kỳ họp này, như thường lệ Ủy ban Thường vụ Quốc hội lại phải nhắc đến những nhược điểm cố hữu của công tác xây dựng luật, pháp lệnh qua nhiều kỳ họp, thậm chí qua nhiều khóa Quốc hội, những hạn chế, thiếu sót như: Công tác chuẩn bị soạn thảo các dự án luật chậm, không đồng bộ, không đảm bảo tiến độ và chất lượng; dự thảo báo cáo chưa cao, việc điều chỉnh chương trình quá lớn, văn bản hướng dẫn thi hành luật và ban hành chậm; chậm gửi tài liệu cho các đại biểu Quốc hội nghiên cứu tiếp tục được nhắc đến như là những giai điệu không vui”.

Một số đại biểu cho biết, thời gian vừa qua, tiếp xúc với cử tri, nhiều cử tri kiến nghị với Quốc hội về thực trạng luật pháp ban hành ra ngày càng nhiều nhưng đi song hành với nó là “bệnh nhờn luật”, luật không đi vào cuộc sống. Có cử tri nói rằng thà chưa có luật còn hay hơn là cứ ban hành luật ra để rồi luật không được thực hiện. Chất lượng văn bản pháp luật thì còn nhiều văn bản, điều, khoản chung chung chưa điều chỉnh những vấn đề bức thiết của cuộc sống, luật có rồi, nhưng phải chờ nghị định, thông tư rất lâu.

Từ thực trạng này, đại biểu Lê Nam (đoàn Thanh Hóa) phát biểu: “Tại sao chúng ta cứ để kéo dài mãi như vậy, tôi đề nghị cần phải có cơ chế kiên quyết trong việc yêu cầu cơ quan chủ trì soạn thảo luật, yêu cầu các cơ quan trách nhiệm phải giải quyết và phải khắc phục có hiệu quả ngay vấn đề này. Tôi nghĩ đây là vấn đề có thể làm được”.

Cùng với đó, đại biểu Nam bày tỏ băn khoăn: Tại sao thế giới làm được việc ban hành luật mà không cần nghị định và thông tư, mà Việt Nam lại không làm được? “Tôi nghĩ đây là vấn đề hết sức quan trọng, nếu chúng ta thay đổi căn bản được cách làm luật thì những trọng trách của Quốc hội và những tồn tại vừa qua, sẽ giải quyết được một cách căn bản. Quốc hội của chúng ta hiện nay chưa thực sự là một cơ quan làm luật mà đang là cơ quan ban hành, cơ quan thông qua luật, chúng ta phụ thuộc hoàn toàn vào Chính phủ cả về số lượng, chất lượng, thời gian, kế hoạch, chương trình xây dựng pháp luật” đại biểu Nam nhấn mạnh.

Đồng tình với ý kiến này, đại biểu Lê Thanh Vân (đoàn TP Hải Phòng) chỉ ra: “Cho đến nay, sau 68 năm chúng ta giành được chính quyền mà chúng ta vẫn quản lý đất nước cơ bản không phải là các đạo luật mà bằng thông tư, thậm chí nghị định cũng không thể quản lý được. Đây là điều chúng ta đáng suy nghĩ”.

Việc chậm trễ trong xây dựng các dự án luật được nhiều đại biểu trăn trở, đóng góp ý kiến. Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (đoàn Ninh Thuận) lo lắng với  tình trạng: “Có những dự án khi Quốc hội họp được ít ngày rồi mới có thể họp để thẩm tra được, như Luật Tiếp công dân. Rất nhiều dự án luật đến khi thẩm tra vẫn chưa có tờ trình chính thức của Chính phủ, phải linh hoạt thẩm tra trên dự thảo tờ trình của cơ quan soạn thảo. Có những cuộc họp thẩm tra đã triệu tập rồi nhưng đến lúc họp phải hoãn vì chưa có tờ trình của Chính phủ. Nói chung, Quốc hội luôn bị đẩy vào tình trạng bị động và một số Ủy ban phải đeo bám cơ quan soạn thảo để thúc giục”.

Luật và pháp lệnh đã chậm nhưng văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành luật còn chậm hơn. Hầu hết các luật và pháp lệnh đều không có văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành tại thời điểm luật có hiệu lực. Cá biệt có luật có hiệu lực nhiều năm mới có đủ văn bản hướng dẫn. Nhiều đại biểu coi việc chậm ban hành các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành là căn bệnh trầm kha, mãn tính và không có thuốc chữa. Nhưng theo đại biểu Cương: “Căn bệnh này hoàn toàn có thể chữa khỏi. Vấn đề đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ và thái độ của Thủ tướng Chính phủ trước hiện trạng này, phải xác định rõ và xử lý trách nhiệm một cách nghiêm túc và kiên quyết đối với các bộ trưởng, trưởng ngành khi để tình trạng chậm ban hành các văn bản quy phạm pháp luật được giao soạn thảo”.

Cùng với quan điểm này, nhiều đại biểu đã đề nghị cần phải làm rõ hơn trách nhiệm của cơ quan soạn thảo, cơ quan trình dự án, cơ quan thẩm định, cơ quan thẩm tra giúp cho Quốc hội.

Với nội dung bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2013, về cơ bản các đại biểu đồng ý với chương trình, trong đó có các dự án Luật Đấu thầu, Luật Việc làm, cũng có ý kiến đề nghị riêng Luật Đấu thầu phải tính toán thật kỹ, bảo đảm chất lượng mới có thể thông qua.

Về việc rút khỏi Chương trình năm 2013, có đại biểu đặt vấn đề tại sao lại rút Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam mà không để trong năm 2013 và cũng không đưa vào trong năm 2014.

Về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2014, các đại biểu cơ bản đồng ý với những nguyên tắc, những căn cứ để chọn xác định những dự án đưa vào trong chương trình. Đó là ưu tiên cho vấn đề triển khai những dự án luật liên quan đến tổ chức bộ máy để cụ thể hóa quy định của Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 sau khi được Quốc hội thông qua.

XUÂN DŨNG