Mặc dù Việt Nam đã nhiều lần gửi công hàm tới Bộ Ngoại giao Trung Quốc song Trung Quốc vẫn lảng tránh, không trả lời công hàm của Việt Nam, thậm chí Trung Quốc còn có nhiều hành động leo thang ở Biển Đông, lãnh đạo Bộ Ngoại giao, Cục Cảnh sát biển, Cục Kiểm ngư đã khẳng định như vậy tại cuộc họp báo quốc tế về tình hình Biển Đông chiều 5-6 tại Hà Nội...

Thiện chí chỉ có từ một phía

Ông Trần Duy Hải, Phó chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia, cho biết hơn một tháng kể từ ngày Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam, Việt Nam đã nỗ lực trao đổi, đối thoại với Trung Quốc dưới nhiều hình thức và cấp độ khác nhau, yêu cầu Trung Quốc chấm dứt các hành vi vi phạm chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam, tôn trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, rút giàn khoan và các tàu hộ tống…

Đại tá Ngô Ngọc Thu, Phó tư lệnh-Tham mưu trưởng Cảnh sát biển Việt Nam, phát biểu tại cuộc họp báo ngày 5-6.

Ông Hải cho biết, đến nay, Việt Nam đã có hơn 30 cuộc trao đổi các loại. Song bất chấp những nỗ lực và thiện chí của Việt Nam, Trung Quốc đã không những không dừng lại các hoạt động bất hợp pháp của mình mà còn có những lời lẽ vu cáo, xuyên tạc đổ lỗi cho Việt Nam. Nghiêm trọng hơn, trên thực địa, Trung Quốc đã có hành động leo thang mới: Mở rộng phạm vi hoạt động của giàn khoan Hải Dương 981, di chuyển đến vị trí mới, nằm sâu 60 hải lý trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Trung Quốc còn có nhiều hành động leo thang, gia tăng tàu hộ tống các loại, có lúc lên tới gần 140 tàu, hoạt động bất hợp pháp trên vùng biển của Việt Nam, trong đó có nhiều tàu quân sự (tàu hộ vệ tên lửa, tàu tuần tiễu tấn công nhanh, tàu săn ngầm, tàu đổ bộ và nhiều máy bay chiến đấu) đến hoạt động ở khu vực giàn khoan Hải Dương 981”, Đại tá Ngô Ngọc Thu, Phó tư lệnh-Tham mưu trưởng Cảnh sát biển Việt Nam cho biết thêm.

Thời gian từ khi Trung Quốc hạ đặt giàn khoan đến nay, các tàu của nước này đã đâm va, gây hư hỏng tổng số 24 tàu thực thi pháp luật của Việt Nam. Tại buổi họp báo, ông Hà Lê, Phó cục trưởng Cục Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, đến thời điểm này đã có 19 tàu Kiểm ngư bị đâm, va gây hư hỏng, làm 12 Kiểm ngư viên bị thương. Việc Trung Quốc uy hiếp và đâm chìm tàu cá của ngư dân Đà Nẵng trên biển được ông Lê nhận định là hết sức nghiêm trọng. “Đặc biệt, ngày 26-5, tàu Trung Quốc đâm chìm tàu cá số hiệu ĐNa 90152 của Việt Nam đang đánh bắt bình thường trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cách giàn khoan 17 hải lý, làm cho tình hình hết sức căng thẳng. Nghiêm trọng hơn, các tàu của Trung Quốc đã có hành vi vô nhân đạo, ngăn cản các tàu của Việt Nam đến cứu hộ các ngư dân của tàu cá ĐNa 90152 bị tàu Trung Quốc đâm chìm. Ngày 1-6, tàu Trung Quốc đâm thủng tàu CSB 2016 của lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam đang làm nhiệm vụ trên vùng biển của Việt Nam. Hành động nêu trên của Trung Quốc làm trầm trọng thêm tình hình căng thẳng ở Biển Đông, đe dọa nghiêm trọng hòa bình, ổn định, tự do và an ninh an toàn hàng hải trong khu vực; gây quan ngại cho cộng đồng quốc tế; gây bất bình trong dư luận và nhân dân Việt Nam”, ông Lê cho hay.

Theo ông Trần Duy Hải, ngày 4-6, lần thứ 3 Bộ Ngoại giao Việt Nam đã một lần nữa trao Công hàm gửi Bộ Ngoại giao Trung Quốc. Trước đó, ngày 23-5, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã trao Công hàm gửi Bộ Ngoại giao Trung Quốc yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan để hai bên tiến hành đàm phán xác định tính pháp lý khu vực Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981. Nhưng cho đến nay, Trung Quốc vẫn lảng tránh, không trả lời công hàm của Việt Nam. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình còn cho biết thêm, Việt Nam nhiều lần sử dụng đường dây nóng cũng như nhiều biện pháp khác nhưng “nếu thiện chí chỉ đứng về một phía thì đường dây nóng cũng không mang lại kết quả”.

Hình ảnh tàu Trung Quốc đâm tàu cảnh sát biển Việt Nam gây bức xúc cho nhiều nhà đại diện ngoại giao nước ngoài và phóng viên tại buổi họp báo.

Trung Quốc ngang nhiên xuyên tạc, bóp méo sự thật

Cũng tại cuộc họp báo, nhiều nhà báo Việt Nam và nước ngoài đã không giấu nổi sự bức xúc và phẫn nộ khi đại diện Cảnh sát biển và Cục Kiểm ngư công bố hình ảnh thực địa về việc tàu Trung Quốc đâm vào tàu Cảnh sát biển và tàu cá của Việt Nam. Những hình ảnh quay được tại hiện trường cho thấy, tàu của Trung Quốc lớn hơn nhiều lần đã tăng tốc lao thẳng vào tàu cá nhỏ bé hơn của Việt Nam và đâm cho tới khi tàu cá Việt Nam bị chìm hẳn.

Trước những sốt ruột của giới báo chí về việc những nỗ lực ngoại giao hiện nay chưa giải quyết được căng thẳng, ông Trần Duy Hải cho biết, Việt Nam sẽ cân nhắc biện pháp tiếp theo để giải quyết, bảo vệ lợi ích của mình. Theo ông Trần Duy Hải, hiện cộng đồng quốc tế đã có tiếng nói mạnh mẽ phản đối việc làm của Trung Quốc. “Lần đầu tiên cộng đồng quốc tế có phản ứng mạnh mẽ như vậy về tình hình ở Biển Đông. Tiếng nói này có vai trò quan trọng về duy trì hòa bình, ổn định, ngăn chặn hành động leo thang mới của Trung Quốc”, ông nói.

Trả lời câu hỏi của phóng viên xung quanh những phát ngôn của Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh, ông Trần Duy Hải khẳng định: “Nội dung công hàm của Trung Quốc lưu hành ở Liên hợp quốc và phát biểu của bà Hoa Xuân Oánh có điểm chung là xuyên tạc sự thật, bóp méo tình hình thực tế. Video clip cho thấy tàu Trung Quốc ngang nhiên đâm tàu Việt Nam. Trung Quốc không thể đưa ra được hình ảnh tàu Việt Nam tấn công tàu Trung Quốc vì không có chuyện đó. Chúng tôi bác bỏ luận điệu nêu trong công hàm của Trung Quốc và phát biểu của bà Hoa Xuân Oánh. Ngay hành động của Trung Quốc cố tình đâm va tàu Việt Nam, phun vòi rồng công suất lớn cũng đã được phương tiện truyền thông của Trung Quốc đưa tin công khai. Trung Quốc đã thừa nhận ngay hành động của họ. Việt Nam chỉ có tàu dân sự hoạt động ở khu vực này”.

Về câu hỏi, trong trường hợp Trung Quốc không rút giàn khoan thì các lực lượng thực thi pháp luật của Việt Nam sẽ có biện pháp gì để ứng phó, ông Ngô Ngọc Thu cho biết: “Mặc dù tàu bảo vệ Trung Quốc sử dụng các phương tiện tấn công tàu thực thi pháp luật của Việt Nam gây hư hỏng phương tiện, làm bị thương kiểm ngư viên, nhưng Việt Nam vẫn kiên trì kiềm chế vì muốn giải quyết vi phạm của Trung Quốc trên biển bằng biện pháp hòa bình. Chính sự kiềm chế của chúng tôi đang thực hiện đúng chủ trương và mục tiêu của Nhà nước Việt Nam”.

Xem clip tại đây:

Bài và ảnh: LINH OANH – TUẤN SƠN