Chuyện của những "chàng ngự lâm"

Trong buổi lễ tiếp nhận trí thức trẻ tình nguyện tôi gặp Vừ A Trai, Giàng A Lầu, Lầu A Tro, ba chàng trí thức trẻ người Mông quê ở bản Tênh Lá, xã Pú Nhung, huyện Tuần Giáo (tỉnh Điện Biên). Cả ba cùng học trường làng, trường huyện và cùng thi đỗ vào trường Trung cấp nông nghiệp của tỉnh. Sinh viên trong trường gọi các anh là “ba chàng ngự lâm” vì họ gắn với nhau như hình với bóng. Theo học ở ba khoa khác nhau: Vừ A Trai, ngành chăn nuôi thú y; Giàng A Lầu, ngành trồng trọt; Lâu A Tro, ngành lâm sinh tổng hợp và cả ba đều là học sinh giỏi của trường.

Khi đọc được thông tin về việc tuyển dụng trí thức trẻ tình nguyện đến công tác tại khu Kinh tế-Quốc phòng Mường Chà đăng trên báo Quân khu 2, Giàng A Lầu tìm đến nhà hai bạn ở cùng bản, sau hồi trao đổi, cả ba nắm tay nhau hứa hẹn "Lên chinh phục vùng đất mới bằng trí thức và sức trẻ của mình". Giàng A Lầu khoe với tôi: "Trước ngày lên đường chúng mình bỏ một ngày lên cửa hàng sách của thị trấn Tuần Giáo tìm mua được 10 cuốn sách kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, thú y. Đó là chưa kể 30 cuốn của các bạn trong trường tặng khi biết mình lên vùng đất mới với lời nhắn nhủ. Đây là những cuốn cẩm nang giúp các bạn vượt qua những khó khăn ban đầu". Mở cho tôi xem ba chiếc hòm nhỏ bằng tôn chứa đầy sách. Vừ A Trai tự hào: "Anh em mình đã qua bản Đề Chia thắp hương trước mộ liệt sĩ anh hùng Vừ A Dính và hứa với anh chúng mình là những thanh niên đầu tiên ở Pú Nhung lên lập nghiệp và xây dựng thật tốt vùng đất vùng ngã ba biên giới giàu đẹp như quê mình".

Trí thức trẻ tình nguyện Trần Thị Mai và Lường Thị Đoàn: “Chúng em sẽ đem hết sức của mình để xây dựng vùng đất mới”.

Có hàng chục bà mẹ, ông bố, người thân đi tiễn những trí thức trẻ tình nguyện lên đường. Ông Lò Văn Bình, 54 tuổi, cựu chiến binh, ở đội 14 xã Noọng Hẹc, huyện Điện Biên cẩn thận xếp thêm 2 đôi giày ba ta vào ba lô của hai cô con gái Lê Thị Thỏa, Lê Thị Thuận cùng xung phong lên đường làm nhiệm vụ đợt này. Ông kể: "Khi nghe các cháu trình bày nguyện vọng muốn lên lập nghiệp ở vùng đất mới cùng với các anh bộ đội ở vùng kinh tế-quốc phòng Mường Chà, vợ chồng tôi đồng ý ngay. Các cháu còn trẻ, nông nổi nhưng được rèn luyện và công tác trong quân đội gia đình tôi hoàn toàn yên tâm". Hỏi chuyện, Lê Thị Thuận bẽn lẽn: "Hai chị em học cùng ngành điện dân dụng. Lên vùng đất mới chúng em sẽ đem hết khả năng của mình cùng với các anh bộ đội giúp dân xóa đói giảm nghèo để cho dọc tuyến biên giới sáng ánh điện với những công trình thủy điện nhỏ rất phù hợp với địa hình của vùng cao".

Tôi còn gặp hai anh em ruột Lò Xuân Biên, Lò Văn Thảnh, quê ở bản Bó, xã Thanh Hưng, huyện Điện Biên đang chia tay với người vợ mới cưới và bạn bè, người thân. Nắm chặt tay người chồng thân yêu, cô Lường Thị Sơn bịn rịn: "Anh và chú Thảnh lên đó ổn định công việc, chỉ vài tháng nữa thu xếp xong công việc gia đình em sẽ lên để chia sẻ, để chung lưng đấu cật cùng hai anh em xây dựng một vùng quê mới".

Trước buổi lễ, Bí thư tỉnh đoàn tỉnh Điện Biên Nguyễn Đức Vượng trao đổi với tôi: "Dự án đưa trí thức trẻ tình nguyện lên công tác tại đoàn Kinh tế-Quốc phòng Mường Chà bước đầu đã đáp ứng được sự thiếu hụt lực lượng cán bộ ở các xã vùng sâu, vùng biên giới. Cùng với bộ đội của đoàn Kinh tế-Quốc phòng Mường Chà, lực lượng trí thức trẻ của tỉnh Điện Biên sẽ đem lại sức sống mới cho sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, biến vùng đất nghèo nhưng đầy tiềm năng trở thành vùng trù phú, giàu đẹp".

Ngày đầu ở cao nguyên Si Pa Phìn

Trên hai chiếc xe ca chở 47 trí thức trẻ tình nguyện ngược đường từ thành phố Điện Biên Phủ lên cao nguyên Si Pa Phìn, Lò Văn Lả là người vui nhất. Nụ cười nở trên môi, cùng với các bạn hát vang các hành khúc thanh niên, kể chuyện phong tục tập quán, về tiềm năng phát triển chăn nuôi đại gia súc trên 98 đồng cỏ của huyện Mường Nhé... Nhưng điều làm anh vui nhất là có các bạn-vừa tốt nghiệp trường Trung cấp nông nghiệp Điện Biên-cùng chung sức với bà con các dân tộc Thái, Mông, Dao và các anh bộ đội đoàn Kinh tế-Quốc phòng Mường Chà xây dựng xã Nà Hỳ huyện Mường Nhé - quê anh-để không còn cái đói, cái nghèo. Còn gì vui hơn khi xe vừa dừng bánh, các trí thức trẻ tình nguyện được cán bộ chiến sĩ đoàn Kinh tế-Quốc phòng Mường Chà đón tiếp chu đáo, nồng nhiệt. Dãy nhà nghỉ khang trang sạch sẽ đầy đủ giường chiếu, chăn màn và những giá ba lô, giá giày dép, còn có cả bàn để đọc sách. Nhìn những đồi chè mơn mởn búp xanh qua cửa sổ phòng nghỉ của mình, Vi Văn Kiêm nắn nót ghi dòng nhật ký của ngày đầu tiên đặt chân lên vùng ngã ba biên giới này, vào cuốn sổ tay anh vừa được tặng trong buổi ra quân: "Núi nối núi, đồi nối đồi trập trùng. Đất tốt hơn ở quê mình. Những cánh đồng cỏ bạt ngàn. Những anh bộ đội mình gặp vừa hiền, vừa nhiệt tình. Ngày 21 tháng 8 bắt đầu tập huấn về công tác thanh niên để 9 ngày nữa mình cùng các bạn Lò Thị Thuận, Lò Văn Diện về “cắm bản” ở xã Mường Nhé".

Lúc ấy trong bản Sân bay, xã Si Pa Phìn 3 trí thức trẻ tình nguyện Lò Văn Lả, Bùi Thị Bằng, Nguyễn Ngọc Thức đang cùng với binh nhất Tòng Văn Hướng đi xem đàn bò lai Sin và khu vườn ươm cây giống của đoàn. Trên đường các anh ghé vào thăm nhà của bác Thào A Phổng, dân tộc Mông, ở ngay cạnh đường. Ngôi nhà gỗ ba gian lợp ngói mới được bộ đội đoàn Kinh tế-Quốc phòng Mường Chà dựng giúp. Vườn soài tím quanh nhà đã bắt đầu bói lứa quả đầu tiên. Ông vui chuyện: "Nhờ các anh bộ đội, nhà mình và bà con bản Sân bay mới có được cuộc sống như bây giờ. Các cháu trí thức trẻ về đây, đồng bào mừng nhiều lắm đó".

Trong chuyến đi công tác lên đoàn Kinh tế-Quốc phòng Mường Chà tôi gặp và làm việc với Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Mường Nhé (tỉnh Điện Biên) Giàng A Dình. Khi nghe đại tá Trần Duy Quyền, đoàn trưởng thông báo về việc các trí thức trẻ tình nguyện lên làm việc ở các địa bàn trong huyện, ông vui mừng: "Chúng tôi và nhân dân ở trên đất Mường Nhé đang "đói" kiến thức về nông, lâm, công nghiệp. Rất mong sau khi dự án này thực hiện xong, huyện Mường Nhé sẽ có thêm 47 cán bộ khoa học kỹ thuật tình nguyện lập nghiệp ở vùng đất ngã ba biên giới này. Mong Bộ Quốc phòng, Cục Kinh tế, Quân khu 2 có thêm nhiều dự án nữa để vùng biên cương của Tổ quốc ngày càng giàu đẹp hơn".

Tạm biệt Si Pa Phìn, tạm biệt các trí thức trẻ tình nguyện và các anh bộ đội đoàn Kinh tế-Quốc phòng Mường Chà tôi cứ hình dung ra cảnh một hai năm nữa khi dự án thực hiện xong cả tuyến biên giới Việt-Lào, Việt-Trung dài 124km của huyện Mường Nhé với các bản làng trù phú, những mái nhà ngói đỏ, thay cho những ngôi nhà lợp tranh và những con đường đi vào các bản làng rộng và đẹp hơn để đôi chân, đôi vai của người Mông, người Thái ở đây bớt mỏi, bớt nặng hơn.

Bài và ảnh: Vũ Đạt