QĐND - Ngày 1-8-2008 là ngày trọng đại trong lịch sử thủ đô Hà Nội khi Nghị quyết 15/2008/NQ-QH12 của Quốc hội khóa XII về việc mở rộng địa giới hành chính thủ đô Hà Nội bắt đầu có hiệu lực. Sau 5 năm, sự phát triển vượt bậc của Thủ đô đã minh chứng cho tính đúng đắn của quyết định lịch sử ấy. Phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã có cuộc trao đổi với đồng chí Nguyễn Thế Thảo, UVTƯ Đảng, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội để nhìn lại những thành tựu mà Thủ đô đã đạt được trong 5 năm qua, những vấn đề đặt ra, khó khăn, thách thức cần giải quyết trong thời gian tới.

Sau 5 năm, thu nhập của người dân ở các khu vực đều tăng

- Đồng chí có thể đánh giá khái quát về những kết quả nổi bật mà Thủ đô đã đạt được sau 5 năm mở rộng địa giới hành chính?

- Sau 5 năm mở rộng địa giới hành chính, có thể thấy Hà Nội đang phát triển khá toàn diện, phát huy vai trò là Thủ đô, trọng điểm kinh tế của đất nước, có sức thu hút, lan tỏa, tác động tốt đến sự phát triển của khu vực Bắc Bộ cũng như sự phát triển bền vững của đất nước.

Mặc dù bối cảnh nền kinh tế thế giới có nhiều khó khăn, tác động không nhỏ tới tình hình sản xuất, kinh doanh trong nước, thì mức tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) Hà Nội giai đoạn 2008-2012 bình quân đạt 9,51%/năm. Quy mô GRDP năm 2012 đạt 88.157 tỷ đồng (giá cố định 1994) tăng gấp 1,43 lần so với năm 2008. Thu nhập tính theo GRDP/bình quân đầu người năm 2012 đạt 2.257 USD/người, gấp 1,33 lần so với năm 2008. Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực: Tăng tỷ trọng các ngành dịch vụ, công nghiệp-xây dựng, giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp. Về thu chi ngân sách trên địa bàn giai đoạn 2008-2012 liên tục đạt và vượt dự toán, bình quân hằng năm 106.880 tỷ đồng, tăng trung bình 19,2%/năm.

Đồng chí Nguyễn Thế Thảo, UVTƯ Đảng, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội

Năm 2012, Hà Nội đã đóng góp 10,06% GDP; 9% kim ngạch xuất khẩu; 13,5% giá trị sản xuất công nghiệp; 23,5% vốn đầu tư phát triển; 19,73% thu ngân sách và 23,5% tổng vốn đầu tư xã hội của cả nước.

Công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý đô thị, phát triển hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội được triển khai tích cực, diện mạo Thủ đô "Xanh-Văn hiến-Văn minh-Hiện đại" đang từng bước trở thành hiện thực. Qua 5 năm, thành phố đã xây thêm 15 triệu mét vuông nhà ở, đáp ứng về cơ bản nhu cầu nhà ở của hàng triệu người. Công tác xây dựng nông thôn mới đạt những thành tựu nổi bật, nhờ đó, bộ mặt nông thôn Thủ đô có nhiều khởi sắc, đời sống nông dân được cải thiện rõ rệt. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2012 đạt 21,36 triệu đồng, gấp 2,6 lần năm 2008.

Văn hóa-xã hội Thủ đô tiếp tục phát triển, an sinh xã hội được chăm lo chu đáo. Thời điểm ngay sau khi hợp nhất, nhiều chỉ tiêu bình quân đầu người trên lĩnh vực văn hóa-xã hội thấp hơn trước, song với những cố gắng mới, thủ đô Hà Nội vẫn luôn giữ vị trí dẫn đầu cả nước trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục-đào tạo, khoa học-công nghệ, văn học-nghệ thuật và y tế. Ngoài việc thực hiện đầy đủ các chính sách của Đảng và Nhà nước, Thủ đô còn có các chế độ chính sách hỗ trợ bổ sung, góp phần tôn vinh các đối tượng người có công và giúp đỡ người nghèo. Thủ đô đã bảo đảm tốt ổn định chính trị, quốc phòng-an ninh được củng cố vững chắc, trật tự an toàn xã hội được giữ vững trong mọi tình huống.

- Thưa đồng chí, trước khi mở rộng địa giới hành chính Thủ đô, một vấn đề nhiều người quan tâm là sự kết hợp ra sao giữa hai vùng văn hóa lớn, đó là vùng văn hóa Thăng Long và vùng văn hóa xứ Đoài. Sau 5 năm, xin đồng chí cho một vài đánh giá về những kết quả của sự kết hợp văn hóa nói trên?

- Hà Nội là thủ đô của cả nước. Văn hóa của thủ đô là sự kết tinh những tinh hoa của văn hóa nhiều vùng miền trên cả nước. Nét đẹp của văn hóa Thủ đô có những giá trị chung mà người dân ở mọi vùng miền, địa phương đều hướng tới đó là chiều sâu của trí tuệ, là sự lịch thiệp, tế nhị trong ứng xử, là tính nhân văn... Việc mở rộng địa giới hành chính của Thủ đô, đồng nghĩa với việc mở rộng không gian lan tỏa của những nét đẹp văn hóa nói trên.

Thực tế cho thấy, trong thời gian qua, văn hóa Hà Nội tiếp tục hội tụ, lan tỏa. Những nét văn hóa truyền thống, đặc sắc vốn có của mọi vùng miền không những không bị phai nhạt, suy giảm mà ngược lại ngày càng được đề cao, ngày càng thăng hoa, làm phong phú thêm văn hóa Thủ đô. Văn hóa Tràng An, văn hóa xứ Đoài đã hòa quyện trong đời sống và cũng đang góp phần tạo ra các giá trị mới. Các mô hình gia đình văn hóa, làng văn hóa, tổ dân phố văn hóa, đơn vị văn hóa tiếp tục phát huy vai trò tích cực.

Đặc biệt, sau khi mở rộng địa giới hành chính, nhiều giá trị văn hóa đã được phục dựng, tôn tạo và đưa vào khai thác. Hà Nội hiện có 5.316 di tích lịch sử-văn hóa, trong đó có 2.074 di tích đã được xếp hạng. Có thể nói, giá trị, chiều sâu văn hóa truyền thống của Thăng Long-Hà Nội nghìn năm văn hiến chính là một tài sản vô giá mà chính quyền cũng như nhân dân Hà Nội cần phải gìn giữ và phát huy để xây dựng Thủ đô “Xanh-Văn hiến-Văn minh-Hiện đại”.

Cải cách hành chính là nhiệm vụ trọng tâm

- Để đạt được những mục tiêu mà Nghị quyết 15 đã đặt ra, bên cạnh những thuận lợi, Hà Nội cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Theo đồng chí, những khó khăn, tồn tại nào hiện nay là thách thức đối với Hà Nội trong quá trình phát triển?

 - 5 năm qua, kinh tế Thủ đô tuy vẫn tiếp tục duy trì được tốc độ tăng trưởng ở mức khá cao, nhưng chưa phát huy hết các nguồn lực hiện có, còn có những yếu tố chưa bền vững. Thu hút đầu tư nước ngoài, huy động vốn trong nước chưa xứng với tiềm năng, lợi thế của Thủ đô. Nhiều dự án triển khai chậm, việc đầu tư bất động sản phát triển nóng, cung vượt quá cầu và bây giờ thị trường bất động sản đóng băng. Trong lĩnh vực xây dựng quy hoạch thì tình trạng quy hoạch treo, nhiều dự án chậm triển khai kéo dài, nhưng lại thiếu đất cho quy hoạch trường học, bệnh viện, hệ thống nghĩa trang, xử lý rác thải.

Những hành vi ứng xử thiếu văn hóa, ý thức chấp hành luật giao thông, giữ gìn vệ sinh môi trường ở một số người còn yếu kém. Một số tệ nạn xã hội còn diễn biến phức tạp.
 

Hà Nội đổi mới. Ảnh: Minh Trường

Ở một số lĩnh vực ý thức, trách nhiệm thực thi công vụ, trình độ, năng lực và phẩm chất của một bộ phận cán bộ, công chức còn hạn chế. Tình trạng tiêu cực, vòi vĩnh, sách nhiễu doanh nghiệp, thiếu nhiệt tình khi phải tháo gỡ khó khăn... vẫn tồn tại trong nhiều cơ quan, đơn vị.

- Sự rườm rà, chưa thuận tiện, chưa thật minh bạch của thủ tục hành chính ở một số bộ phận, một số khâu đang là lực cản đối với sự phát triển của Thủ đô. Trong thời gian tới, thành phố sẽ có khâu đột phá nào để tạo sự đơn giản, thuận lợi, minh bạch hơn nữa trong thủ tục hành chính, thưa đồng chí?

- Trong những năm trở lại đây, Hà Nội luôn coi cải cách hành chính là một trong 5 nhiệm vụ trọng tâm và là một trong hai khâu đột phá. Nhằm giải quyết bất cập tồn tại, thành phố xác định năm 2013 này là “Năm kỷ cương hành chính”. Lãnh đạo thành phố đã chỉ đạo tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra công vụ, giám sát việc thực hiện cải cách hành chính, kịp thời nêu gương những tập thể, cá nhân thực hiện tốt và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm.

Thành phố đang tập trung để cải thiện vị trí trên bảng xếp hạng chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), tạo điều kiện tốt hơn nữa cho doanh nghiệp, cho môi trường kinh doanh. Trong đó, cải cách thủ tục hành chính được xác định là yếu tố quyết định.

Thành phố tiếp tục đẩy mạnh thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông. Cùng với đó, tiếp tục rà soát, bãi bỏ các loại giấy phép không cần thiết. Rút ngắn thời gian thực hiện việc cấp Giấy phép đăng ký kinh doanh và đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực, phiền hà, nhũng nhiễu trong giải quyết thủ tục hành chính. Thực hiện tốt hơn yêu cầu công khai, minh bạch các thủ tục, hồ sơ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và nhân dân. Nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm, thái độ phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức các cấp, nhất là vai trò nêu gương của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị.

Đối với các loại “chi phí không chính thức”, tới đây, thành phố sẽ thường xuyên thanh tra công vụ; phát hiện và xử lý nghiêm những cá nhân, đơn vị và địa phương tùy tiện đặt ra các quy định trái pháp luật, trái thẩm quyền, những hành vi kéo dài thời gian giải quyết hồ sơ, gây phiền hà, nhũng nhiễu đối với nhân dân và doanh nghiệp.

Khai thác tối đa lợi thế, phát triển Thủ đô tương xứng với tiềm năng

- Thưa đồng chí, trong thời gian tới, Hà Nội sẽ làm gì để tiếp tục triển khai hiệu quả Nghị quyết 15, phát huy tối đa lợi thế nhằm phát triển tương xứng với tiềm năng?

- Sau 5 năm hợp nhất, những thành tựu trên mọi lĩnh vực đã khẳng định việc mở rộng địa giới hành chính thủ đô Hà Nội là một quyết định đúng đắn, có ý nghĩa thực tiễn, lâu dài, phù hợp với yêu cầu và đòi hỏi khách quan để xây dựng và phát triển Thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại.

Hà Nội đang có những thuận lợi rất lớn, đã có thế và lực để xây dựng và phát triển trong giai đoạn mới. Để tận dụng tốt hơn nữa các lợi thế của Thủ đô-vừa quan trọng về vị trí, vừa lớn về quy mô, đồng thời trên cơ sở các cơ chế, khuôn khổ pháp luật có tính đặc thù, Hà Nội sẽ tập trung thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của kinh tế, bảo đảm tăng trưởng nhanh và bền vững. Trước mắt, cần nỗ lực duy trì tăng trưởng hợp lý, quan tâm tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường, giải quyết nợ xấu.

Bên cạnh đó, cần phải làm tốt công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, quản lý đô thị, xây dựng kết cấu hạ tầng đô thị, nông thôn, kiên quyết khắc phục các yếu kém tồn tại.

Huy động mọi tiềm năng, thế mạnh và nguồn lực của thành phố, đẩy mạnh việc thực hiện chủ trương xã hội hóa để phát triển sự nghiệp văn hóa, giáo dục-đào tạo, y tế, khoa học-công nghệ đáp ứng yêu cầu phát triển Thủ đô và sự phát triển chung của vùng và cả nước.

Một nhiệm vụ quan trọng mà Thành phố cũng sẽ tập trung thực hiện là tiếp tục chăm lo sự nghiệp quốc phòng, an ninh nhằm tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh; giữ vững ổn định chính trị-xã hội, bảo đảm an toàn tuyệt đối các cơ quan đầu não của Đảng và Nhà nước, các hoạt động đối nội, đối ngoại diễn ra trên địa bàn. Triển khai có hiệu quả việc đấu tranh làm thất bại các âm mưu và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch; tích cực phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội; xử lý có hiệu quả các vấn đề phức tạp nảy sinh, bảo đảm cuộc sống bình yên cho nhân dân. Đồng thời, tăng cường mở rộng hoạt động đối ngoại, hội nhập và hợp tác phát triển; tăng cường công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng hệ thống chính trị các cấp.

Tôi cho rằng, phát huy những thành tựu đã đạt được, với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của nhân dân Thủ đô, thành phố sẽ triển khai thực hiện tốt Nghị quyết của Quốc hội về điều chỉnh địa giới hành chính Thủ đô, xây dựng thủ đô Hà Nội tương xứng với quy mô dân số hơn 100 triệu người của một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững cả trước mắt cũng như lâu dài.

- Xin cảm ơn đồng chí!

HỒ QUANG PHƯƠNG – VŨ THỊ DUNG (thực hiện)