Thị trường, giá cả 5 tháng cuối năm: Bức tranh chưa rõ màu sáng tối

QĐND - Mới đây, trong chương trình "Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời" trên Đài Truyền hình Việt Nam, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam đã thừa nhận, tình hình kinh tế hiện vẫn đang khó khăn, hàng tồn kho dù đã giảm so với quý I nhưng vẫn  cao hơn mức trung bình nhiều năm. Mặc dù chỉ số  giá tiêu dùng (CPI)  tháng 6, 7 đều âm nhưng giá cả những tháng cuối năm dự báo sẽ biến động.  Nếu duy trì lạm phát đến cuối năm khoảng 7%  thì vẫn  là một con số khá cao...

Lạm phát giảm tạm thời

Theo Bộ trưởng Vũ Đức Đam, tốc độ tăng trưởng kinh tế Việt Nam  trong 7 tháng đầu năm tăng chậm lại nhưng tính chung vẫn là tăng trưởng dương, quý I tăng trưởng 4%, quý II tăng hơn 4%, nền kinh tế chỉ tăng chậm lại,  chưa rơi vào suy thoái. Về chỉ số giá tiêu dùng (CPI)  hai tháng qua âm, nhưng trên thực tế CPI của tất cả các nền kinh tế về cơ bản tăng thấp, các nền kinh tế đang phát triển có tốc độ lạm phát dương nhưng mỗi năm thường chỉ tăng từ 2 đến 3%. Chính phủ nhận định CPI tháng 8 dự kiến sẽ tiếp tục âm, nếu tính cả mặt hàng lương thực và năng lượng. Từ nay đến cuối năm, nếu không có những biện pháp điều hành đặc biệt, nhiều khả năng CPI sẽ tăng không quá 7%. Bộ trưởng nhận định, cần phải cân nhắc để bảo đảm vừa kiềm chế được lạm phát vừa duy trì được tốc độ tăng trưởng hợp lý. Không được quên rằng, nhiều nền kinh tế đang phát triển đều có lạm phát dương, nhưng CPI nếu tăng 7% vẫn là mức rất cao. Trong  thời kỳ dài chúng ta đã tăng trưởng rất nóng đến 7% thậm chí 8%, và hiện tại chỉ tăng trưởng 4%. Chúng ta coi tăng trưởng nhanh để thu hẹp khoảng cách với các nền kinh tế khác. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, chỉ cần tăng trưởng dương đã là tốt.

Giá các sản phẩm may mặc dự báo sẽ tăng chậm trong thời gian tới

Theo Bộ trưởng Vũ Đức Đam, lạm phát là đồng tiền mất giá, để kinh tế tăng trưởng thường phải duy trì sự mất giá của đồng tiền mỗi năm vài phần trăm. Không nên để đồng tiền mất giá nhiều quá, vì nếu lạm phát cao tức là người gửi tiền sẽ yêu cầu mức lãi suất tiền gửi cao hơn và doanh nghiệp phải vay với lãi suất cao hơn nữa. Doanh nghiệp muốn phát triển tốt thì kinh tế vĩ mô phải ổn định. Trong một nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào vốn ngân hàng như Việt Nam, các ngân hàng phải có nguồn vốn dồi dào, với lãi suất thấp và ổn định, nghĩa là lạm phát phải thấp để lãi suất huy động thực dương. Với lãi suất 15%/năm trong bối cảnh hiện nay là rất cao so với sức chịu đựng của doanh nghiệp. Ngân hàng Nhà nước đang kêu gọi các ngân hàng thương mại đồng hành với doanh nghiệp nhưng lãi suất 15%/năm (cao nhất) so với các doanh nghiệp nước ngoài vẫn là mức rất cao, do đó làm giảm sự cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam... Do đó, việc điều hành cho lạm phát năm nay ở mức 7% và ở mức thấp hơn nữa trong năm 2013 là điều kiện hết sức cần thiết để kinh tế vĩ mô có thể ổn định lâu dài, đây cũng là điều nhân dân và doanh nghiệp trông đợi, kỳ vọng vào Chính phủ.

Đánh giá của Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia có vẻ khả quan hơn khi nhận định những tháng cuối năm lạm phát sẽ tăng ở khoảng 5%. Đây là hệ quả của xu hướng tăng giá trở lại của hàng hóa trên thị trường quốc tế sau 5 tháng giảm liên tiếp cộng với áp lực lạm phát nhập khẩu từ Trung Quốc vào quý IV. Bản chất việc CPI giảm thấp trong thời gian qua không phải do chính sách tiền tệ mà là dựa nhiều vào các yếu tố bên ngoài, như giá lương thực, thực phẩm và xăng dầu. Nếu tính theo lạm phát cơ bản (loại trừ 3 yếu tố trên) thì lạm phát tháng 7 vẫn tăng 0,6% so với tháng trước và tăng 8% so với cùng kỳ năm trước. Vì vậy, việc lạm phát giảm thấp sẽ chỉ mang tính tạm thời và có thể chính những yếu tố này sẽ tác động ngược lại đối với CPI trong thời gian tới. Trong bối cảnh này, nếu nới lỏng chính sách quá mức thì nguy cơ sẽ lại làm bùng nổ lạm phát vào những năm tiếp theo. Trước đó, cơ quan giám sát tài chính đã nêu cảnh báo, mỗi khi lượng vốn hơn 90 nghìn tỷ đồng/tháng được đưa vào nền kinh tế thì mức lạm phát 6 tháng sau đó đều hơn 2%/tháng. Do đó, để ổn định kinh tế vĩ mô trung và dài hạn, Chính phủ cần bảo đảm lượng vốn đầu tư được đưa vào nền kinh tế trong các tháng còn lại của năm nên trong khoảng 80-85 nghìn tỷ đồng/tháng.

Xăng, điện, dịch vụ y tế tăng kéo CPI tăng

Theo nhận định từ Tổng cục Thống kê, CPI tháng 7 tiếp tục giảm phát là sự phản ánh rõ nét sức mua bị sụt giảm rất mạnh khi người dân thắt chặt chi tiêu trong bối cảnh nền kinh tế vẫn chưa có những dấu hiệu cải thiện rõ rệt. Mặt khác, thực trạng tín dụng tăng trưởng thấp, doanh nghiệp phá sản nhiều, hàng tồn kho lớn cũng là các nguyên nhân khiến CPI tiếp tục âm. Việc giá điện tăng bình quân thêm 5% từ ngày 1-7 cũng như tăng giá xăng thêm 400 đồng/lít vào ngày 20-7 và 900 đồng/lít vào ngày 1-8 vừa qua trên thực tế chưa tác động đến CPI  tháng 7 do thời điểm chốt số liệu tính toán CPI là ngày 15-7. Vì vậy, tác động của việc tăng giá điện, giá xăng lên CPI chung sẽ được phản ánh rõ rệt nhất trong tháng 8. Do giá xăng dầu thế giới giảm trong tháng 6 và nửa đầu tháng 7, nên xăng dầu trong nước giảm giá bán 2 đợt và chỉ số giá xăng dầu chung tháng 7 giảm 6,05% so với tháng trước. Giá gas trong nước trong nửa đầu  tháng 7 cũng tiếp tục được điều chỉnh giảm theo giá gas thế giới với mức giảm 8,39%. Theo đó, giá một số dịch vụ giao thông công cộng như tàu hỏa giảm 0,38%, tắc-xi giảm 0,42%, xe khách giảm 0,33%... Cùng với xăng dầu, chất đốt, giá các mặt hàng lương thực, thực phẩm tiếp tục giảm do nguồn cung khá dồi dào. Giá lương thực giảm khá mạnh với mức 1,49% khi miền Bắc bước vào vụ thu hoạch lúa đông xuân, miền Nam thu hoạch vụ lúa hè thu với năng suất cao. Bên cạnh đó, giá gạo trong nước cũng giảm 1,86% do giá gạo xuất khẩu của Việt Nam bị giảm mạnh khi phải cạnh tranh với gạo giá rẻ của Ấn Độ và Mi-an-ma...

Đáng lưu ý là giá dịch vụ y tế đã được Bộ Y tế công bố điều chỉnh tăng gấp nhiều lần so với mức giá cũ. Trong đó, một số địa phương đã áp dụng từ cuối tháng 7, một số khác sẽ bắt đầu áp dụng từ tháng 8, nên đây sẽ là yếu tố đóng góp khá mạnh vào tăng CPI trong thời gian tới. Ngoài ra, giá xăng, giá điện tăng cùng thời điểm cũng sẽ khiến nhiều loại hàng hóa, dịch vụ liên quan có sự điều chỉnh giá và sẽ tác động vào CPI tháng 8. Dự báo, nếu tình hình giải ngân vốn đầu tư công còn gặp nhiều khó khăn, những nút thắt của nền kinh tế chưa được tháo gỡ như tín dụng vẫn tăng thấp, số doanh nghiệp phá sản vẫn lớn, hàng tồn kho cao thì khả năng CPI tháng 8 sẽ tiếp tục âm.  Tuy nhiên, nhiều khả năng, đến tháng 9, CPI sẽ tăng trở lại.

Để tiếp tục thực hiện công tác bình ổn giá từ nay đến cuối năm, Bộ Tài chính đã có kiến nghị gửi các bộ, ngành liên quan và các địa phương về công tác quản lý, bình ổn giá. Theo đó, các bộ, ngành địa phương cần tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường trong nước và thế giới để chủ động dự báo và có các biện pháp điều hành phù hợp; Bộ Công Thương chỉ đạo đẩy mạnh xuất khẩu, hỗ trợ doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm; Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo các giải pháp đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp, thủy sản; thực hiện tốt chính sách hỗ trợ tiêu thụ, dự trữ lưu thông hàng nông sản; có biện pháp hiệu quả phòng, chống dịch bệnh, thúc đẩy ngành chăn nuôi phát triển, đảm bảo nguồn cung thực phẩm; tổ chức thực hiện tốt việc phân giao mua tạm trữ 500.000 tấn quy gạo vụ hè thu 2012… Đồng thời, đối với mặt hàng xăng, dầu, tiếp tục yêu cầu giữ ổn định mức trích quỹ bình ổn giá, thuế suất thuế nhập khẩu xăng, dầu và các loại phí.

Hoàng Trường Giang