Sai phạm của Vinalines “nóng” trở lại!

QĐND Online - Ngày 22-8, lần đầu tiên Tổng Thanh Tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh trả lời chất vấn trực tiếp các vị đại biểu tại phiên họp thứ thứ 10 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ngay đầu buổi chất vấn, vấn đề hiệu quả quản lý vốn và tài sản nhà nước tại các tập đoàn, tổng công ty nhà nước mà chủ yếu là sai phạm của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) đã được các đại biểu “xoáy sâu”!

Có “loại bỏ” trách nhiệm của Bộ liên quan?

Mở đầu phần chất vấn của mình, đại biểu Lê Thị Nga, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đã nhắc lại lời Bộ trưởng Tài chính Vương Đình Huệ tại kỳ họp Quốc hội thứ ba vừa qua khi ông dẫn báo cáo của Thanh tra Chính phủ để nói rằng Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư không có trách nhiệm trong sai phạm tại Vinalines, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đã đặt câu hỏi về căn cứ pháp lý loại bỏ trách nhiệm của các bộ liên quan trong vụ việc này và trách nhiệm của cá nhân Tổng thanh tra.

Về vấn đề này, Tổng Thanh tra Chính Phủ cho biết: Sau khi có kết luận về vụ việc tại Vinalines, đã có kiến nghị Thủ tướng xem xét 3 bộ liên quan và đánh giá khuyết điểm của 3 bộ liên quan như Bộ Giao thông vận tải rà soát quy định mua tàu biển, chỉ đạo Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính xem xét việc quản lý vốn, việc điều động, bổ nhiệm cán bộ… Vì vậy, Thanh tra chính phủ đã làm đúng trách nhiệm của mình. Về vấn đề thanh tra tập đoàn, sai phạm lớn trên 300 ngàn tỷ, trách nhiệm của Bộ ngành không tách được, thanh tra chỉ thanh tra một số công việc cụ thể chứ không phải thanh tra toàn diện vì do chuyên môn của thanh tra cũng không thể làm hết, hơn nữa tập đoàn quy mô lớn nên thanh tra không thể gộp hết được. Nguyên nhân do tiền lệ để lại và quy mô của tập đoàn và cơ chế chính sách. Còn về trách nhiệm để ông Dương Chí Dũng, nguyên Chủ tịch Vinalines chuyển công tác trong khi thanh tra, thay vì kiến nghị tạm dừng thì Thanh tra Chính phủ lại im lặng? Tổng Thanh tra Huỳnh Phong Tranh cho biết: Sự việc ông Dương Trí Dũng tại sao thanh tra không kiến nghị vì thanh tra làm theo quy định pháp luật thanh tra Chính phủ đã làm theo quy định, trong lúc luân chuyển chưa phát hiện ông Dũng vi phạm, cơ quan điều động cũng không tham khảo ý kiến nên chúng tôi cũng không thể cản trở việc điều động khi cán bộ đó chưa có dấu hiệu vi phạm.

Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết thêm, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện ra 5 khuyết điểm, vi phạm như: Sử dụng tiền cổ phần hóa phải nộp về quỹ hỗ trợ và sắp xếp doanh nghiệp để tăng vốn, mua tài sản có giá trị lớn khi chưa được Thủ tướng chấp thuận; chỉ định thầu không đúng với quy định; Vi phạm trong thực hiện quy trình, thủ tục: Thực hiện dự án đầu tư, mua sắm tài sản không đúng trình tự, thủ tục; Vi phạm về đối tượng: phân bổ nguồn vốn chưa đúng đối tượng, cho doanh nghiệp khác vay và gửi ngân hàng không đúng quy định số tiền phải nộp về quỹ hỗ trợ và sắp xếp doanh nghiệp; Hoạch toán không đúng nguồn dẫn đến phản ánh kết quả sản xuất kinh doanh và hiệu quả sai với thực tế; Trình độ quản trị doanh nghiệp còn yếu dẫn đến việc chấp hành pháp luật không nghiêm và sản xuất kinh doanh kém hiệu quả, thua lỗ, một số trường hợp vi phạm pháp luật phải chuyển cơ quan điều tra xử lý; đầu tư ngoài ngành, ngoài doanh nghiệp không đúng quy định, góp vốn dàn trải dẫn đến lãng phí, thiếu hiệu quả; một số dự án đầu tư ngoài ngành tỷ suất lợi nhuận thấp, khả năng mất vốn cao.

Vẫn liên quan đến Vinalines, Đại biểu Lê Thị Nga cho rằng, Tổng Thanh tra Chính phủ và đại biểu "chưa gặp nhau", vì theo trả lời của Tổng Thanh tra Huỳnh Phong Tranh, việc thanh tra Chính phủ thanh tra theo Luật nhưng vụ việc cụ thể lại theo thông lệ. Đại biểu Lê Thị Nga cho rằng tổng thanh tra cần phải xem xét lại vấn đề này, vụ ông Dũng, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Đinh La thăng đã nhận lỗi thẳng thắn trước Quốc hội, vậy liệu thanh tra có im lặng cho vấn đề này hay có chuyện thanh tra cứ thanh tra, bổ nhiệm cứ bổ nhiệm và cuối cùng là Dương Trí Dũng đã trốn thoát? Tổng thanh tra Chính phủ cho biết: Thanh tra Chính phủ sẽ có văn bản gửi trực tiếp gửi đại biểu Lê Thị Nga về vấn đề trên.

Về biện pháp xử lý, thu hồi sau thanh tra tại các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, Thanh tra Chính phủ đang tập trung hoàn thiện Thông tư quy định và hướng dẫn về hoạt động theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra, quyết định xử lý sau thanh tra, đây sẽ là một trong những cơ sở pháp lý quan trọng để phát huy vai trò của các tổ chức thanh tra và nâng cao trách nhiệm việc thực hiện kết luận thanh tra, quyết định xử lý sau thanh tra của đối tượng thanh tra, các tổ chức, cá nhân có liên quan trong kết luận thanh tra.   

Thanh tra có bị “nắn dòng”, “bẻ ghi”?

Trước câu hỏi chất vấn của đại biểu Lê Như Tiến, Phó Chủ nhiệm UBVHGDTTN của Quốc hội về biểu hiện ngại ngùng, nể nang, né tránh, sợ va chạm của các thanh tra viên khi thanh tra liên quan đến các vụ tham nhũng? Liệu Thanh tra có bị cấp nào “nắn dòng”, “bẻ ghi”, chuyển hướng thanh tra? Thanh tra có hoạt động độc lập, khách quan, trung thực và tuân theo pháp luật? Tổng Thanh Tra Huỳnh Phong Tranh trả lời, Thanh tra là tìm ra việc làm được, việc chưa làm được của cơ quan, doanh nghiệp... để chấn chỉnh thúc đẩy các cơ quan, đơn vị hoạt động tốt hơn. Quá trình thanh tra khi phát hiện có sai phạm pháp luật phải bàn bạc với cơ quan điều tra để tìn hướng xử lý. Thanh tra Chính phủ cũng thừa nhận còn có khuyết điểm là thanh tra chưa đầy đủ, ngành sẽ rút kinh nghiệm để làm tốt hơn, sẽ phối hợp các bộ, ngành để phát hiện có dấu hiệu vi phạm chuyển cơ quan điều tra.

"Thanh tra tuân thủ theo quyết định của pháp luật để theo các nội dung. Thanh tra có luật thanh tra và chúng tôi thanh tra tuân thủ theo Pháp luật. Do vậy, không có sợ sự can thiệp của cơ quan cấp trên”, Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh khẳng định.

Không hài lòng với phần trả lời của Tổng thanh tra Huỳnh Phong Tranh, đại biểu Lê Như Tiến tiếp tục đặt câu hỏi về việc nhận được ý kiến cử tri và cơ sở phản ánh: Khi nhận được văn bản thanh tra, các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức thường rất lo lắng. Lo chuẩn bị báo cáo, lo chuẩn bị nội dung làm việc, đồng thời cũng lo hành xử thế nào để cho đẹp lòng các thanh tra viên. Thậm chí có thanh tra viên còn “đặt điều kiện”, nhũng nhiễu cơ sở, buộc các cơ sở, doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức lo đón tiếp hoành tráng tưng bừng? Trả lời phần đặt vấn đề của đại biểu Lê Như Tiến, Tổng Thanh Tra Huỳnh Phong Tranh thừa nhận: Thanh tra chính phủ đã phát hiện ra những hiện tượng này. Trong nội bộ Thanh tra Chính phủ cũng đã nghiêm túc xử lý các cán bộ vi phạm. Trong thời gian tới, Thanh Tra Chính phủ tiếp tục bồi dưỡng, nâng cao trình độ của các thanh tra viên đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Lý giải về việc các vụ khiếu nại, tố cáo tăng nhanh trong thời gian qua, Tổng thanh tra Chính phủ cho biết, nguyên nhân tăng do trách nhiệm các cấp và có thanh tra, xã hội có nhiều dự án thu hồi đất, tăng khiếu nại là khiếu nại về đất đai chiếm 70% khiếu nại.

Về công tác phòng chống tham nhũng, Tổng Thanh tra Chính phủ thẳng thắn thừa nhận rằng, Công tác này chưa đạt yêu cầu và mục tiêu ngăn chặn, từng bước đẩy lùi tham nhũng. Tham nhũng vẫn còn nghiêm trọng, với những biểu hiện tinh vi, phức tạp, diễn ra ở nhiều lĩnh vực, nhiều cấp, nhiều ngành, gây bức xúc, bất bình trong xã hội; là thách thức lớn đối với sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước. Nguyên nhân được Tổng thanh tra Chính phủ đưa ra là: Do một số cơ quan, đơn vị và người đứng đầu chưa quyết liệt trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác phòng chống tham nhũng. Nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình ở nhiều nơi bị buông lỏng. Một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức, trong đó có những người giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, thiếu tu dưỡng, rèn luyện, giảm sút ý chí chiến đấu, quên đi trách nhiệm, bổn phận trước Đảng, trước nhân dân. Việc tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, ở một số nơi chưa tốt, kỷ cương, kỷ luật không nghiêm, còn có biểu hiện nói không đi đôi với làm, hoặc còn hình thức. Bên cạnh đó, thể chế, chính sách về quản lý kinh tế - xã hội trên nhiều lĩnh vực vẫn còn sơ hở, bất cập, chưa minh bạch, chưa xóa bỏ được cơ chế "xin, cho", là điều kiện dung dưỡng và làm nảy sinh tham nhũng, nhất là trên lĩnh vực quản lý đất đai, tài nguyên, khoáng sản, đầu tư xây dựng, quản lý vốn, tài sản Nhà nước, tổ chức cán bộ, tín dụng, ngân hàng..

Phát biểu bế mạc phiên họp thứ 10 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh một số nội dung gắn liền với trách nhiệm của các bộ, như Bộ Lao động cần làm tốt hơn việc tham mưu công tác đào tạo nghề, đào tạo phải đạt chỉ tiêu mà Chính phủ, Trung ương đề ra. Nhấn mạnh đào tạo nghề cho đồng bào thiểu số cần có đề xuất, quy hoạch cụ thể. Bộ Lao động - Thương binh và xã hội cần phối hợp xử lý nghiêm túc đối tượng lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam vi phạm Pháp luật. Với Ngân hàng Nhà nước, phải giải quyết cho được tình trạng nợ xấu đồng thời là khoản nợ mà các doanh nghiệp, các đơn vị cá nhân chưa trả được ngân hàng và phải giảm cho được nợ xấu để phát triển kinh tế; giải quyết nhu cầu vay vốn để phát triển lành mạnh các doanh nghiệp. Đồng thời, cơ cấu lại, hệ thống lại các hệ thống tín dụng ngân hàng trong tổng thể tái cơ cấu doanh nghiệp làm cho hệ thống ngân hàng có được chuyển biến tích cực, lành mạnh.

Với Tổng thanh tra chính phủ, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng yêu cầu cần phải có kế hoạch, biện pháp để giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc cấp trung ương. Đến cuối năm và năm 2013 phải cơ bản giải quyết được khiếu nại, tố cáo tồn đọng. Bên cạnh đó, tích cực xây dựng ngành thanh tra để hạn chế tối đa việc khiếu nại, tố cáo mới. Nâng cao năng lực hiệu quả của hệ thống thanh tra trong đấu tranh phòng chống tham nhũng. Trong quá trình thanh tra phát hiện có dấu hiệu tham nhũng phải chuyển ngay cho cơ quan điều tra để xử lý. Ngành Thanh tra giúp Chính phủ xây dựng, bổ sung, sửa đổi Luật phòng chống tham nhũng một cách có hiệu quả. Tiếp tục thanh tra các tập đoàn, các tổng công ty nhằm tái cơ cấu lại các đoàn, xử lý kịp thời các vấn đề tổn thất tài sản.... 

Lê Xuân Đức