Quy định chặt chẽ việc mua bán, vận chuyển, nhập khẩu hóa chất không rõ nguồn gốc

Bổ sung nhiều quy định về quản lý, sử dụng hóa chất

Dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) sau khi chỉnh lý gồm 7 chương, 48 điều, bỏ 4 điều so với dự thảo luật trình Quốc hội ngày 8-5-2025.

Theo Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, thời gian qua, việc sử dụng một số hóa chất sai mục đích đã gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe con người, trật tự an toàn xã hội, gây bức xúc trong cử tri, nhân dân, nhất là các hoạt động mua, bán, sử dụng sai mục đích các hợp chất.

Do vậy, để tăng cường quản lý hóa chất độc hại, kiểm soát rủi ro mất an toàn, an ninh từ hóa chất, dự thảo luật đã sửa đổi, bổ sung một số quy định so với Luật Hóa chất năm 2007.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì phiên họp. Ảnh: CÔNG QUỐC

Theo đó, sửa đổi, bổ sung quy định quản lý hóa chất trong toàn bộ vòng đời, từ khi hóa chất được tạo ra hoặc đưa vào Việt Nam với mức độ chặt chẽ, bảo đảm đồng bộ, phù hợp với từng danh mục hóa chất.

Bổ sung quy định biện pháp kiểm tra đối với hoạt động nhập khẩu hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, dịch vụ tồn trữ hóa chất cần kiểm soát đặc biệt.

Bổ sung quy định ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong kiểm soát hoạt động mua, bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, các dữ liệu của hoạt động mua bán sẽ được xác thực với dữ liệu về tổ chức, cá nhân mua, bán theo lộ trình thực hiện do Chính phủ quy định.

Bổ sung quy định tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất cần kiểm soát đặc biệt phải đăng ký mục đích, nhu cầu sử dụng hóa chất trên cơ sở dữ liệu, đặc biệt là công tác hậu kiểm, nhằm hạn chế tới mức thấp nhất việc hóa chất bị sử dụng sai mục đích.

Dự thảo luật không quy định cụ thể về phân công quản lý nhà nước giữa các bộ, địa phương, mà việc này do Chính phủ quy định căn cứ theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ. Tuy nhiên, hiện nay, một loại hóa chất có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, do nhiều bộ cùng quản lý, điều này dễ dẫn tới tình trạng doanh nghiệp khai báo không trung thực mục đích sử dụng để lựa chọn cơ chế thông thoáng hơn.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu phương án và phân công hợp lý nhiệm vụ quản lý nhà nước giữa các bộ liên quan, theo hướng giao một đầu mối quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh đối với hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, các bộ khác quản lý hoạt động sử dụng hóa chất theo lĩnh vực.

Bên cạnh đó, tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) đã được chỉnh lý theo hướng quy định thống nhất về thời gian hiệu lực thi hành của luật từ ngày 1-1-2026, trừ trường hợp quy định về Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ tồn trữ hóa chất tại khoản 5, điều 14 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1-7-2026, nhằm bảo đảm điều kiện cần thiết để triển khai quy định này.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho ý kiến đối với dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi). Ảnh: CÔNG QUỐC

Tăng cường quy định về các hành vi bị cấm

Cho ý kiến đối với dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao sự tiếp thu của ban soạn thảo, ý kiến thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý tiếp tục rà soát để luật gọn hơn, rõ hơn, quy định theo tư duy đổi mới trong xây dựng pháp luật hiện nay. Tập trung làm rõ khái niệm phạm vi điều chỉnh để có giải thích thuyết phục với các đại biểu Quốc hội; đi sâu tăng cường quản lý an toàn và bảo vệ môi trường. Cần quy định chặt chẽ hơn về hoạt động mua bán, vận chuyển, nhập khẩu hóa chất không rõ nguồn gốc; bổ sung tiêu chí hóa chất độc hại, các biện pháp phòng ngừa, ứng phó với sự cố hóa chất, đồng thời quy định rõ hoạt động này do bộ quản lý hay giao cho địa phương quản lý.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: CÔNG QUỐC

Bên cạnh đó, đơn giản hóa thủ tục hành chính, đánh giá tác động của các thủ tục hành chính để không gây khó khăn cho doanh nghiệp; cập nhật thêm các nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân, đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, cần tăng cường quy định về các hành vi bị cấm; bổ sung các hành vi nghiêm cấm liên quan đến hóa chất không rõ nguồn gốc, nhập lậu hoặc vượt ngưỡng cho phép. Cùng với đó, chú trọng các quy định để hỗ trợ ngành công nghiệp hóa chất. Đồng thời, cần rà soát luật này với các luật liên quan để tránh chồng chéo.

* Sáng cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi).

HOÀNG CHUNG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chính trị xem các tin, bài liên quan.