Phòng ngừa còn chưa rõ và đầy đủ

QĐND Online – Sáng 27-10, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Phòng, chống mua bán người. Tại các tổ phóng viên Báo QĐND Online có mặt đều ghi nhận sự đồng tình của các đại biểu về dự thảo luật này. Tuy nhiên, một số đại biểu cho rằng một số quy định trong dự thảo còn chưa chặt, đặc biệt là nội dung phòng ngừa còn chưa đầy đủ…

Sự cấp thiết phải ban hành luật

Trong những năm gần đây, mua bán người đã trở thành một vấn nạn, gây bức xúc trong toàn xã hội, không chỉ ở Việt Nam mà trên phạm vi toàn thế giới. Tình hình tội phạm mua bán người nói chung và mua bán phụ nữ, trẻ em nói riêng diễn biến ngày càng phức tạp, đa dạng; tính chất, quy mô và thủ đoạn hoạt động ngày càng nghiêm trọng, tinh vi, xảo quyệt; nhiều trường hợp có tổ chức chặt chẽ và có tính xuyên quốc gia. Theo Báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện Chương trình hành động của Chính phủ về phòng, chống tội phạm buôn bán phụ nữ, trẻ em (2004- 2009), cả nước đã xảy ra 1.586 vụ, 2.888 đối tượng, lừa bán 4.008 nạn nhân. So với 5 năm trước tăng 1.090 vụ, 2.117 đối tượng và 2.935 nạn nhân. Đáng chú ý là tình trạng mua bán trẻ sơ sinh, trẻ trong bào thai, mua bán nam giới xảy ra ngày càng nhiều tại một số địa phương. Thêm vào đó, cũng đã xuất hiện một số đường dây đưa người sang Trung Quốc bán nội tạng cho các bệnh viện tư, dẫn đến nạn nhân bị tử vong. Nhiều đại biểu Quốc hội đã lấy những dẫn chứng trong cuộc sống, người thân, hàng xóm của mình đã bị lừa gạt bán đi để chỉ ra thực trạng báo động của việc buôn bán người.

Đại biểu Nguyễn Tấn Trịnh (Đoàn Quảng Nam) phát biểu ý kiến.

Thêm vào đó, Liên hợp quốc đã thông qua nhiều văn kiện pháp lý quốc tế về phòng, chống buôn bán người, một trong những yêu cầu bắt buộc của các văn kiện pháp lý này là các quốc gia thành viên cần phải xây dựng một hệ thống pháp luật phù hợp với những chuẩn mực đã được đặt ra.

Những thực tế đó đã đặt ra yêu cầu cấp thiết phải ban hành Luật Phòng, chống mua bán người. Đại biểu H'Luộc Ntơr (Đoàn Đắc Lắc) dẫn ra những con số đau lòng về buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ. Đại biểu H'Luộc Ntơr khẳng định, rất nhiều phụ nữ bị bán đi mà không biết mình bị bán. Thực tế này có một phần rất quan trọng là do khung pháp lý chưa đủ, chưa có những quy định, chế tài ngăn chặn hữu hiệu. Do vậy, việc xây dựng Luật Phòng, chống mua bán người với nhưng quy định cụ thể, phù hợp với điều kiện hiện nay là hết sức cần thiết.

Vẫn còn tình trạng hô khẩu hiệu

Các đại biểu đều khẳng đinh, nhiều quy định của dự thảo Luật phù hợp với yêu cầu công tác đấu tranh phòng, chống mua bán người ở nước ta. Tuy nhiên, có một số quy định về các biện pháp phòng ngừa mua bán người; trách nhiệm của Chính phủ, các bộ và địa phương trong phòng, chống mua bán người; chế độ hỗ trợ đối với nạn nhân bị mua bán trở về; bảo vệ an toàn cho nạn nhân… còn khá rộng, chưa phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội và điều kiện thực tế của Việt Nam, khó bảo đảm thực hiện trên thực tế, cần nghiên cứu, chỉnh lý lại cho phù hợp, bảo đảm tính khả thi.

Đại biểu Nguyễn Duy Hữu (Đoàn Đắc Lắc) nhấn mạnh: Luật còn mang tính khẩu hiệu, việc quy định một số Điều lại lòng vòng theo kiểu khoản 1 theo khoản 2, trong khi khoản 2 lại theo khoản 1. Thực tế việc lấy chồng nước ngoài đang là vấn đề bức xúc của xã hội, đa phần những người phụ nữ lấy chồng nước ngoài phải sống cuộc sống khổ cực, không được hạnh phúc. Tuy nhiên, việc này có thể ngăn chặn được nếu làm tốt ngay từ khâu xác định ban đầu. Thực tế ở tỉnh Đắc Lắc vẫn có trường hợp lấy chồng nước ngoài, nhưng là tự nguyện và đến nay, nhiều người vẫn đang sống hạnh phúc. Đại biểu Hữu nhấn mạnh, cái chính là khâu phòng ngừa ban đầu. Làm được như vậy cần quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng như ngành du lịch, lao động, xuất khẩu lao động… thậm chí các đoàn thể như đoàn thanh niên, hội phụ nữ cũng vào cuộc ngay từ đầu. Có như vậy sẽ ngăn chặn được việc môi giới cho phụ nữ lấy chồng nước ngoài một cách tiêu cực.

Thảo luận về dự thảo Luật Phòng, chống mua bán người ở tổ 4.

Nhiều đại biểu khẳng định, cần sớm có biện pháp ngăn ngừa việc môi giới phụ nữ cưới chồng là người nước ngoài như Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Trung Quốc như thời gian vừa qua. Vì thực chất đây cũng là biến tướng của việc buôn bán người. Đại biểu Nguyễn Tấn Trịnh (Đoàn Quảng Nam) mạnh mẽ hơn, cho rằng đây là một loại nô lệ trá hình. Đại biểu Trịnh kiến nghị cần đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền giáo dục, đồng thời có chế tài mạnh để sớm xử lý dứt điểm tình trạng này.

Đại biểu Trần Du Lịch (Đoàn TP Hồ Chí Minh) cũng đồng tình với quan điểm trên và cho rằng, Điều 4 và 5 của Dự thảo luật chỉ là hô hào, khẩu hiệu, chỉ mới kêu gọi, khuyến khích. Để luật có hiệu quả cần phải quy định cụ thể và có chế tài cụ thể, không thể chỉ hô hào chung chung như vậy.

Chiều 27-10, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật khoáng sản (sửa đổi).

Bài và ảnh: Xuân Dũng