QĐND Online - Ngày 16-11, tại Thủ đô  Phnôm Pênh (Cam-pu-chia), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam đã tham dự Hội nghị Cấp cao CLV lần thứ 6 và Hội nghị CLMV lần thứ 5. Phía Việt Nam, ngoài Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng có Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm; Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Võ Hồng Phúc; Bộ trưởng Giao thông-Vận tải Hồ Nghĩa Dũng và nhiều đồng chí lãnh đạo các bộ, ngành…

Biến khu vực Tam giác Phát triển thành khu vực ổn định về an ninh, chính trị và phát triển về kinh tế

Sáng kiến hợp tác Tam giác phát triển CLV được đưa ra tại cuộc gặp giữa Thủ tướng 3 nước Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia tại Viên Chăn, tháng 10-1999, nhằm tăng cường đoàn kết, hợp tác phát triển kinh tế - xã hội, góp phần giữ vững ổn định, an ninh của khu vực biên giới giữa 3 nước. Khi thành lập, Tam giác phát triển CLV gồm 10 tỉnh trong khu vực biên giới của ba nước Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia. Năm 2009, tại Hội nghị Ủy ban điều phối Tam giác phát triển lần thứ 4 các nước đã nhất trí kết nạp thêm 3 tỉnh mới, Việt Nam có tỉnh Bình Phước.

Sau khi Quy hoạch tổng thể Tam giác Phát triển được phê duyệt, để triển khai xây dựng Tam giác theo đúng quy hoạch, ba nước nhất trí thành lập Uỷ ban Điều phối chung gồm 4 tiểu ban: kinh tế, xã hội-môi trường, địa phương, an ninh - đối ngoại. Mỗi nước cử một Bộ trưởng làm đồng Chủ tịch Uỷ ban và uỷ viên Uỷ ban điều phối gồm đại diện các Bộ, ngành liên quan và các tỉnh trong Tam giác.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng Hunsen và Thủ tướng Bouasone Bouphavanh  ký Tuyên bố chung. Ảnh: Chinhphu.vn

Việc xây dựng Tam giác Phát triển có nhiều yếu tố thuận lợi. Tam giác Phát triển được Lãnh đạo Cấp cao 3 nước đặc biệt quan tâm và cam kết tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách cho khu vực. Các tỉnh trong khu vực Tam giác có điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội tương đồng, có quan hệ hữu nghị hợp tác truyền thống.

Bên cạnh những yếu tố thuận lợi, quá trình xây dựng Tam giác phát triển còn gặp rất nhiều khó khăn như: Các tỉnh trong Tam giác đều có trình độ thấp, cơ cấu kinh tế lạc hậu, tính bổ sung còn yếu, không có tỉnh nào trong khu vực Tam giác có thể đóng vai trò “cực tăng trưởng” để tạo động lực kéo các tỉnh còn lại; Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng rất lạc hậu, đặc biệt và các tỉnh của Lào và Cam-pu-chia; Thị trường nhỏ bé do dân cư thưa thớt và có thu nhập thấp; Chất lượng nguồn nhân lực thấp.

Hội nghị CLV 6 sẽ tập trung và việc kiểm điểm lại các kết quả hợp tác trong khuôn khổ CLV, xem xét và thông qua Bản Quy hoạch Tam giác Phát triển giai đoạn 2010 - 2020 do Việt Nam chủ trì, trao đổi về các biện pháp tăng cường thu hút tài trợ cho khu vực Tam giác Phát triển.

Tại Hội nghị Cấp cao CLV lần này, các Thủ tướng đã trao đổi và đánh giá cao các kết quả hợp tác đã đạt được trong việc xây dựng và phát triển kinh tế xã hội của 13 tỉnh thuộc Tam giác Phát triển CLV trong thời gian vừa qua. Phát biểu tại Hội nghị Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: “Nhìn lại quá trình hợp tác trong hai năm qua, bên cạnh những tiến bộ đã đạt được, chúng ta cũng nhận thấy rằng Tam giác phát triển CLV vẫn là khu vực có trình độ phát triển thấp so với các khu vực khác. Những thành tựu đạt được còn khiêm tốn, chưa thật sự tạo được đột phá về phát triển kinh tế xã hội, phát triển hạ tầng còn chậm so với kế hoạch, nguồn lực để thực hiện các dự án còn hạn hẹp. Do đó Khu vực Tam giác phát triển vẫn cần có sự quan tâm và ưu tiên trong chính sách phát triển của mỗi quốc gia.”

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề xuất: Chính phủ 3 nước cần tạo hành lang pháp lý thông thoáng như các chính sách thuế, thủ tục đầu tư thuận lợi cho doanh nghiệp của ba nước đàu tư, phát triển. Nhất là ở các lĩnh vực tiềm năng như giao thông, thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản, trồng và chế biến cao su, cà phê, viễn thông, điện lực...

Tại Hội nghị Cấp cao lần này, các Thủ tướng đã thông qua và đánh giá cao Bản Quy hoạch lại khu vực Tam giác Phát triển đến năm 2020 do Việt Nam chủ trì xây dựng.

Kết thúc Hội nghị, các Thủ tướng đã ký Tuyến bố chung khẳng định quyết tâm tăng cường hợp tác chặt chẽ nhằm biến khu vực Tam giác Phát triển CLV thành một khu vực ổn định về an ninh, chính trị và phát triển về kinh tế. Các Thủ tướng cũng chứng kiến lễ ký điều chỉnh Bản ghi nhớ về Chính sách ưu đãi cho khu vực Tam giác phát triển giữa ba Chủ tịch Uỷ ban điều phối.

Thu hẹp khoảng cách phát triển nhằm thúc đẩy hội nhập

Hội nghị Cấp cao CLMV lần thứ 5 được tổ chức cùng ngày tại Cung Hòa Bình, Thủ đô Phnôm Pênh, Vương quốc Cam-pu-chia. Hợp tác CLMV được thành lập nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển, thúc đẩy hội nhập của các nước CLMV vào tiến trình phát triển chung của ASEAN và khu vực. Hợp tác CLMV một mặt phát huy lợi thế, tiềm năng hợp tác sẵn có của các nước CLMV, mặt khác là kênh kêu gọi hỗ trợ của các nước ASEAN khác và các đối tác phát triển.

Hội nghị cấp cao CLMV lần thứ 1 được tổ chức vào dịp Hội nghị cấp cao ASEAN 10 (Viên Chăn, tháng 11-2004). Hội nghị đã thông qua Tuyên bố Viên-chăn về, Tăng cường hợp tác và hội nhập kinh tế giữa các nước CLMV khẳng định quyết tâm của các nước CLMV tăng cường hợp tác kinh tế và hội nhập trong các khuôn khổ hợp tác tiểu vùng Mê Công, ASEAN và khu vực; kêu gọi các nước và các tổ chức quốc tế tăng cường hỗ trợ bốn nước nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển. Lĩnh vực hợp tác gồm thương mại, đầu tư, nông nghiệp, công nghiệp, giao thông, du lịch và phát triển nguồn nhân lực. Về cơ chế hợp tác, Hội nghị Cấp cao CLMV được tổ chức hai năm một lần, các Hội nghị Bộ trưởng và hội nghị SOM CLMV được tổ chức ngay trước Hội nghị Cấp cao. Để triển khai các lĩnh vực hợp tác, các nước CLMV nhất trí thành lập 6 Nhóm công tác tương ứng với 6 lĩnh vực hợp tác, trong đó Việt Nam điều phối 3 Nhóm công tác thương mại - đầu tư, công nghệ thông tin, phát triển nguồn nhân lực.

Hội nghị Cấp cao CLMV lần thứ 4 Hà Nội (11-2008) đã nhất trí định hướng thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác CLMV, bao gồm thương mại và đầu tư, giao thông, nông nghiệp, công nghiệp và năng lượng, du lịch, và phát triển nguồn nhân lực. Các Thủ tướng đã thông qua Danh mục 58 dự án hợp tác CLMV, đồng thời giao các quan chức cao cấp sớm hình thành danh mục dự án ưu tiên kêu gọi tài trợ và xây dựng lộ trình cụ thể triển khai.

Tình hình triển khai hợp tác CLMV vẫn còn rất chậm, chủ yếu do khó khăn trong huy động vốn và khả năng thực hiện các dự án rất thấp. Bốn nước CLMV có trình độ phát triển thấp, thiếu vốn và công nghệ. Bên cạnh đó, chất lượng lao động của các nước CLM rất thấp; cơ chế, chính sách, thủ tục đầu tư của những nước này rườm rà, hạ tầng yếu kém; khả năng trả nợ thấp và thái độ thụ động trong huy động tài trợ là những yếu tố chính khiến hợp tác CLMV chậm phát triển.

Hội nghị CLMV 5 đã tập trung và việc kiểm điểm lại các kết quả hợp tác trong khuôn khổ CLMV, thảo luận một số lĩnh vực hợp tác cụ thể cũng như phương hướng đẩy mạnh hợp tác trong khuôn khổ CLMV.

Tại Hội nghị lần này, các Thủ tướng đã cùng nhau điểm lại các hoạt động hợp tác đã triển khai từ Hội nghị CLMV lần thứ 4 diễn ra tại Hà Nội năm 2008, đồng thời cũng đề xuất định hướng tăng cường hợp tác CLMV trong thời gian tới. Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định: “Sau 6 năm kể từ khi hình thành năm 2004, hợp tác giữa bốn nước Cam-pu-chia, Lào, Mianma và Việt Nam đã đạt được những kết quả bước đầu. Đến nay, hợp tác CLMV đã chuyển từ giai đoạn định hình cơ chế, bước đầu thử nghiệm hoạt động sang từng bước triển khai các hoạt động hợp tác cụ thể. Tuy nhiên, phải thừa nhận thực tế rằng hợp tác CLMV chưa đáp ứng được mong muốn cũng như chưa tương xứng với tiềm năng của bốn nước. Do đó, tôi mong muốn chúng ta cùng tăng cường hợp tác hiệu quả hơn nữa theo nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi, phát huy nội lực kết hợp với sự hỗ trợ tích cực của cộng đồng quốc tế”.

Hội nghị Cấp cao CLMV lần thứ 5 đã ghi nhận một số tiến bộ cụ thể của hợp tác này trong thời gian vừa qua như việc Việt Nam thành lập Quỹ học bổng CLMV. Để thúc đẩy việc tìm kiếm nguồn vốn cho các dự án CLMV, các Thủ tướng đã thông qua Danh sách 16 dự án đặc biệt ưu tiên của bốn nước. Kết thúc Hội nghị, các Thủ tướng đã nhất trí thông qua Tuyên bố chung khẳng định quyết tâm tiếp tục tăng cường hợp tác trong cơ chế CLMV vì hoà bình, ổn định và thịnh vượng của Tiểu vùng, thu hẹp khoảng cách phát triển với các nước thành viên khác của ASEAN. Các Thủ tướng cũng nhất trí sẽ tổ chức Hội nghị Cấp cao CLMV lần thứ 6 tại Lào vào năm 2012.

Trước đó Hội nghị Ủy ban điều phối Tam giác phát triển và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao CLMV đã được tổ chức nhằm rà soát các hoạt động hợp tác cụ thể và chuẩn bị cho các Hội nghị cấp cao.

Tối 16-11, Thủ tướng Hun Sen và phu nhân tổ chức gala Dinner tại Cung Hòa Bình chào mừng các Trưởng đoàn và phu nhân.

Ngô Anh Thu