“Nóng” vì chất lượng đào tạo đại học

Đại biểu Quốc hội tỉnh Lê Văn Cuông - Thanh Hoá phát biểu ý kiến. Ảnh: Doãn Tấn -TTXVN.

QĐND Online - Chất lượng đào tạo bậc đại học trong thời gian vừa qua cho thấy còn nhiều bất cập. Chính vì vậy, buổi thảo luận thực hiện chính sách pháp luật về thành lập trường, đầu tư và bảo đảm chất lượng đào tạo đối với giáo dục đại học (sáng 7-6) đã diễn ra rất sôi nổi với nhiều thắc mắc và kiến nghị của đại biểu Quốc hội…

Ban hành văn bản quy phạm pháp luật chậm và thiếu đồng bộ

Việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để quản lý giáo dục đại học trong thời gian vừa qua được đánh giá là có nhiều vấn đề. Chỉ cần điểm qua, cũng có thể thấy rõ điều này. Luật Giáo dục năm 1998 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1-6-1999, nhưng sau hơn một năm mới có Nghị định chi tiết và hướng dẫn thi hành luật. Sau gần 2 năm mới có Quy chế trường đại học dân lập. Sau hơn 4 năm mới ban hành Điều lệ trường đại học và Điều lệ trường cao đẳng. Sau hơn 5,5 năm mới ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của trường đại học tư thục.

Sau khi Luật Giáo dục sửa đổi (năm 2005) có hiệu lực thi hành, việc ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện cũng chưa bảo đảm tiến độ, không đáp ứng được yêu cầu. Cho tới thời điểm này, một số văn bản quan trọng như Điều lệ trường đại học, Thông tư quy định về trình tự, thủ tục chuyển đổi loại hình cơ sở giáo dục đại học (từ dân lập sang tư thục) vẫn chưa được ban hành…

Không ít đại biểu cho rằng, đây là một nguyên nhân quan trọng làm giáo dục đại học thời gian vừa qua còn nhiều bất cập. Đại biểu Ngô Thị Doãn Thanh (đoàn Hà Nội) cho rằng: do việc triển khai chủ trương đa dạng hoá giáo dục chưa có quy chế cụ thể, rõ ràng, trong khi điều kiện về vật chất cũng như nhân lực, đội ngũ giảng viên còn thiếu. Do vậy, đã dẫn đến tình trạng nhiều trường được thành lập nhưng cơ sở vật chất còn thiếu, giảng viên ít, không ít nơi còn phải đi thuê giảng đường. Giáo dục đại học trở nên kém hiệu quả khi giáo viên thì chạy sô, còn sinh viên thì không biết trường mình ở đâu.

Cùng quan điểm trên, đại biểu Dương Kim Anh (đoàn Trà Vinh) giải thích thêm: Nhiều quy định, văn bản ban hành thiếu thực tiễn và thiếu tính khả thi. Không ít văn bản khác lại chưa rõ ràng, như các văn bản ban hành trong giai đoạn từ 1998 đến 2005 chưa quy định rõ ràng về sở hữu tài sản, về vị trí của các nhà đầu tư… Trong khi đó, nhiều vấn đề chưa có văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh. Việc này đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giáo dục. Để khắc phục tốt thực trạng này, ngoài việc tích cực khảo sát để ban hành các văn bản quy phạm pháp luật phù hợp, cần kiểm tra, làm rõ trách nhiệm những đơn vị làm chậm, làm kém hiệu quả và thiếu tính khả thi, đưa ra hình thức xử lý phù hợp. Có như vậy mới nâng cao được chất lượng cũng như trách nhiệm trong công tác ban hành các văn bản quy phạm pháp luật.

Không để con em là nạn nhân của việc kinh doanh giáo dục

Sau khi nghe Chủ nhiệm Ủy ban văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội Đào Trọng Thi trình bày Báo cáo của Ủy ban thường vụ Quốc hội giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về thành lập trường, đầu tư và bảo đảm chất lượng đào tạo đối với giáo dục đại học, nhiều đại biểu đồng tình việc Uỷ ban  Thường vụ Quốc hội đã chỉ ra những nguyên nhân. Tuy nhiên, cũng có đại biểu Quốc hội cho rằng, báo cáo vẫn còn “né tránh” việc quy trách nhiệm cụ thể.

Đại biểu Lê Văn Cuông (đoàn Thanh Hoá) cho rằng: Báo cáo của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội còn thiếu lửa, né tránh trong việc nêu nguyên nhân của tình trạng giáo dục hiện nay và đặc biệt là việc thành lập các trường đại học. Báo cáo không hề đề cập trách nhiệm thuộc về ai. Việc đưa ra nguyên nhân, khuyết điểm rồi lại không xử lý gì chẳng khác kiểu “hoà cả làng” ai cũng vui vẻ. Đào tạo đại học là việc nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước, chúng ta không thể làm một cách chung chung, nửa vời được. Kiến nghị Quốc hội cần xem xét rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành, địa phương để xử lý. Có như vậy mới góp phần thúc đẩy chất lượng đào tạo đại học.

Đại biểu Trương Văn Nọ (đoàn Long An) băn khoăn: Bằng nhiều hình thức khác nhau, từ năm 1998 đến năm 2009, đã có 304 trường đại học, cao đẳng được thành lập, nâng cấp. Kết quả cho đến nay, đã có 62/63 tỉnh, thành có ít nhất một trường đại học hoặc cao đẳng. Tính đến tháng 9-2009, cả nước có 412 trường đại học, cao đẳng, trong đó có 78 trường ngoài công lập. Tuy nhiên, trong số trường này, đa phần thiếu phương tiện, vật chất, giảng viên không đủ, khiến cho chất lượng đào tạo không bảo đảm. Đây là thực tế cần nhanh chóng khắc phục. Đề nghị Quốc hội, Chính phủ sớm có biện pháp rà soát kiểm tra chất lượng đào tạo ở các trường, đưa ra biện pháp xử lý thích ứng. Chúng ta phải nêu cao mục tiêu chất lượng đào tạo đại học lên hàng đầu chứ không thể chỉ chú trọng đến phát triển, mở rộng quy mô. Chúng ta phải rà soát và ban hành những chế tài mạnh mẽ, nghiêm túc hơn trong việc quản lý giáo dục, đừng để con em chúng ta thành nạn nhân của việc kinh doanh giáo dục.

Chiều 7-6, Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường về thực hiện chính sách pháp luật về thành lập trường, đầu tư và bảo đảm chất lượng đào tạo đối với giáo dục đại học.