Nhiều mô hình, giải pháp sáng tạo, hiệu quả

QĐND - Mô hình tổ chức doanh nghiệp quân đội như thế nào là phù hợp? Cơ chế lãnh đạo của Đảng trong doanh nghiệp quân đội có những nét đặc thù riêng, vậy cần những giải pháp gì để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với doanh nghiệp quân đội? - Đó là những vấn đề lớn được quan tâm thảo luận tại cuộc tọa đàm “Thực hiện Nghị quyết 51-NQ/TW-Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với doanh nghiệp quân đội”, do Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng phối hợp với Báo Quân đội nhân dân tổ chức sáng 10-9.

Nghị quyết 51 mang sinh khí mới cho doanh nghiệp quân đội

Tham dự cuộc tọa đàm có Trung tướng, Tiến sĩ Lê Thanh Bình, Chính ủy Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng; Trung tướng Nguyễn Đức Khiển, Cục trưởng Cục Tổ chức (Tổng cục Chính trị); Trung tướng Nguyễn Thanh Tuấn, Cục trưởng Cục Tuyên huấn (Tổng cục Chính trị), cùng đông đảo đại biểu các cơ quan của Bộ Quốc phòng và các doanh nghiệp quân đội.

Phát biểu đề dẫn cuộc tọa đàm, Thiếu tướng Lê Phúc Nguyên, Tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân nhấn mạnh: “Một trong những nguyên nhân có tính chất quyết định sự thành công của doanh nghiệp quân đội trong cơ chế thị trường những năm qua là vai trò lãnh đạo của Đảng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp. Đặc biệt, từ khi Nghị quyết số 51-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa IX) về “Tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam” (gọi tắt là Nghị quyết 51) được ban hành, vai trò lãnh đạo của Đảng trong các doanh nghiệp quân đội đã được tăng cường. Đây cũng là nét đặc thù khác biệt của doanh nghiệp quân đội so với các doanh nghiệp khác”.

Hầu hết các ý kiến phát biểu tại tọa đàm, cũng như các tham luận gửi tới tọa đàm và các ý kiến của đại diện các doanh nghiệp trao đổi với phóng viên Báo QĐND đều khẳng định vị trí đặc biệt quan trọng của Nghị quyết 51. Nghị quyết này đã mang lại sinh khí mới cho các doanh nghiệp quân đội.

Trung tướng Nguyễn Đức Khiển, Cục trưởng Cục Tổ chức khẳng định: Từ khi thành lập quân đội đến nay, cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với quân đội được hình thành và ngày càng hoàn chỉnh để phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn từng thời kỳ lịch sử. Sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội là nhân tố quyết định bản chất và sự trưởng thành, chiến thắng của quân đội.

Toàn cảnh tọa đàm. Ảnh: Trọng Hải.

Đại tá Nguyễn Khắc Hội, Giám đốc Nhà máy Z121 (Tổng cục CNQP), cho biết, Nghị quyết 51 và Nghị quyết 513 của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) được Nhà máy Z121 triển khai rất hiệu quả, nâng cao hiệu quả lãnh đạo của tổ chức đảng các cấp, khẳng định vai trò chủ trì về chính trị của đồng chí Chính ủy, cũng như hiệu lực của người chỉ huy, chất lượng các hoạt động công tác Đảng (CTĐ), công tác chính trị (CTCT) được nâng lên, tạo động lực, sức mạnh tổng hợp cho nhà máy hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chính trị. Sự tăng trưởng nhanh và bền vững của Nhà máy Z121 có nguyên nhân quan trọng từ việc phát huy và vận dụng tốt Nghị quyết 51, Nghị quyết 513.

Đối với Tổng công ty 36 (Bộ Quốc phòng), dẫu là đơn vị không được biên chế Chính ủy, Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Tổng giám đốc nhưng kể từ khi triển khai thực hiện Nghị quyết 51 và Nghị quyết 513, Tổng công ty đã có bước phát triển vượt bậc và trở thành thương hiệu có uy tín, hiệu quả sản xuất kinh doanh và doanh thu không ngừng được nâng cao. Thiếu tá Nguyễn Hồng Lợi, Chủ nhiệm Chính trị Tổng công ty khẳng định: “Kể từ khi thực hiện Nghị quyết 51 và Nghị quyết 513, cơ quan chính trị của Tổng công ty được kiện toàn, đội ngũ cán bộ chính trị được tăng cường về số lượng, chất lượng. Nhờ vậy, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức Đảng thuộc Đảng bộ Tổng công ty từng bước được nâng cao, góp phần thúc đẩy Tổng công ty ngày càng phát triển”.

Đại tá Đoàn Chí Nghĩa, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị Bộ Quốc phòng phân tích: “Dẫu mô hình tổ chức của Tổng công ty có nét đặc thù. Bí thư Đảng ủy là Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Tổng giám đốc Tổng công ty, nhưng tính dân chủ ở Tổng công ty không những được bảo đảm mà còn mở rộng. Việc thực hiện quy chế lãnh đạo của Đảng ủy trên tất cả các mặt công tác, đặc biệt là công tác tài chính vẫn luôn thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ. Cấp ủy Đảng các cấp trong Đảng bộ Tổng công ty luôn chấp hành nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Nhờ thực hiện tốt Nghị quyết 51 và Nghị quyết 513 nên những năm qua, Tổng công ty luôn thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị trung tâm và các nhiệm vụ khác, tạo ra quỹ nhà bảo đảm bán chính sách cho cán bộ quân đội với giá hợp lý".

Cần thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ

Một trong những yếu tố thành công của việc thực hiện Nghị quyết 51 và Nghị quyết 513 trong các doanh nghiệp quân đội chính là việc giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa người đứng đầu cơ quan, đơn vị với chính ủy, chính trị viên; giữa người chỉ huy với bí thư cấp ủy. Theo Đại tá Nguyễn Văn Đắc, Chính ủy Công ty TNHH MTV Đóng tàu Hồng Hà, bài học kinh nghiệm được rút ra trong thực hiện Nghị quyết 51 và Nghị quyết 513 là phải giải quyết tốt mối quan hệ giữa người chỉ huy và chính ủy. Bảo đảm mối quan hệ giữa hai cán bộ chủ trì luôn dựa trên tinh thần đoàn kết, tôn trọng, phối hợp công tác, giúp đỡ nhau cùng hoàn thành nhiệm vụ. Giải quyết tốt vấn đề này, người chính ủy cần thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ mà mình đảm nhiệm. Ở Công ty TNHH MTV Đóng tàu Hồng Hà cũng như ở các nhà máy khác thuộc Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng, Chính ủy là Bí thư Đảng ủy kiêm Phó giám đốc công ty (nhà máy). Bởi thế, Chính ủy phải xác định khi nào mình là Chính ủy, khi nào là Bí thư Đảng ủy để làm tốt chức trách của người chủ trì về chính trị và chỉ đạo hoạt động CTĐ, CTCT; lúc nào mình là Phó giám đốc, để thực hiện tốt vai trò của người giúp việc cho Giám đốc ở lĩnh vực chuyên môn được phân công.

Đại tá Đỗ Văn Huy, Chính ủy Nhà máy Z115 cho biết: “Nếu Chính ủy không nhận thức rõ, thực hiện đúng “vai” mình được phân công đảm nhiệm, chắc chắn đơn vị sẽ không hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Người chính ủy, bí thư đảng ủy, kiêm phó giám đốc phải không ngừng thường xuyên học tập trau dồi để nâng cao kiến thức quản lý doanh nghiệp phát huy tốt vai trò lãnh đạo của Đảng trong doanh nghiệp".

Đại tá Nguyễn Khắc Hội, Giám đốc Nhà máy Z121 (Tổng cục CNQP) từng đảm nhận cương vị Chính ủy Nhà máy Z121 một thời gian dài trước khi được bổ nhiệm là Giám đốc Nhà máy chia sẻ: “Ở các nhà máy của Tổng cục CNQP, chính ủy kiêm phó giám đốc, vì vậy giám đốc phải tôn trọng và phối hợp chặt chẽ với chính ủy trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ; bảo đảm “quyền lợi” cho chính ủy có mức thu nhập tương đương giám đốc. Thực tế hiện nay, giám đốc doanh nghiệp có bảng lương theo loại thang lương doanh nghiệp (trong khi chính ủy không có). Vì thế, Nhà máy Z121 và các nhà máy, đơn vị trong Tổng cục CNQP đã vận dụng để chính ủy có mức thu nhập tương đương giám đốc.

Vẫn còn không ít vướng mắc

Theo ý kiến của nhiều đại biểu, thực hiện Nghị quyết 51, Nghị quyết 513 và Luật Doanh nghiệp ở các doanh nghiệp quân đội đang nảy sinh không ít vướng mắc. Đó là các vấn đề về cơ cấu tổ chức, cơ chế hoạt động, chức năng, nhiệm vụ, các mối quan hệ trong bộ máy tổ chức, nhất là mối quan hệ giữa sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng với quyền hạn, trách nhiệm của hội đồng thành viên, hội đồng quản trị, chủ tịch hội đồng thành viên, chủ tịch hội đồng quản trị, chủ tịch công ty (tổng công ty) kiêm giám đốc (tổng giám đốc); về sự quản lý, điều hành mọi mặt hoạt động của doanh nghiệp, bố trí chức danh chính ủy đơn vị kiêm phó giám đốc doanh nghiệp, phó tổng giám đốc (giám đốc) đảm nhiệm bí thư cấp ủy… trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của các doanh nghiệp; việc bảo đảm ngân sách, trang bị vật tư CTĐ, CTCT...

Giám đốc và Chính ủy Nhà máy Z176 (Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng) cùng kiểm tra hoạt động sản xuất kinh doanh tại phân xưởng phân may của Nhà máy. Ảnh: Hoàng Gia.

Dẫu thực tế vẫn còn những mô hình khác nhau nhưng các đại biểu đều thống nhất, dù bất cứ theo mô hình nào thì việc thực hiện tốt cơ chế Đảng lãnh đạo quân đội tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt sẽ giúp doanh nghiệp hoạt động đúng định hướng, phát huy hiệu quả sản xuất kinh doanh, phát triển bền vững. Sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội là vấn đề mang tính nguyên tắc, có ý nghĩa chiến lược, lâu dài.

Cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế Đảng lãnh đạo doanh nghiệp quân đội

Theo Đại tá Đoàn Chí Nghĩa, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị Bộ Quốc phòng: Việc lựa chọn cán bộ chủ trì có năng lực thực sự, “vừa hồng, vừa chuyên”, vừa làm chính trị tốt, vừa có chuyên môn nghiệp vụ giỏi sẽ giúp cho đơn vị phát triển bền vững. Việc phân công rõ trách nhiệm của cá nhân và tập thể; xây dựng và duy trì thực hiện nghiêm quy chế lãnh đạo của Đảng ủy, nhất là lãnh đạo về tài chính, đầu tư, xây dựng cơ bản, công tác cán bộ… sẽ góp phần làm cho doanh nghiêp thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao.

Đại tá Nguyễn Văn Đắc, Chính ủy Nhà máy Z173 cho rằng, để chính ủy của các nhà máy hoàn thành tốt chức trách nhiệm vụ được giao thì việc đào tạo cán bộ chính trị ở các học viện, nhà trường cần được đổi mới, nhất là nội dung đào tạo cho sát với tình hình nhiệm vụ đặc thù của các nhà máy.

Kết luận tọa đàm, Trung tướng Lê Thanh Bình, Chính ủy Tổng cục CNQP khẳng định: Để tiếp tục triển khai có hiệu quả Nghị quyết 51, Nghị quyết 513 trong khối doanh nghiệp quân đội, trong thời gian tới các doanh nghiệp cần nhận thức đúng về bản chất của Nghị quyết 51 là tiếp tục hoàn thiện và thực hiện có hiệu quả cơ chế Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội. Nêu cao ý thức tự phê bình và phê bình, đấu tranh với những biểu hiện nhận thức lệch lạc, không đúng về thực hiện Nghị quyết 51; kiên quyết khắc phục mọi khuynh hướng xem nhẹ việc xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, hạ thấp vai trò CTĐ, CTCT trong hoạt động sản xuất quốc phòng, quân đội làm kinh tế. Tăng cường, củng cố khối đoàn kết thống nhất trong đơn vị, đặc biệt là mối quan hệ đoàn kết, gắn bó giữa người chỉ huy với chính ủy, chính trị viên, với cấp ủy, bí thư cấp ủy, trên cơ sở thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, phân công cá nhân phụ trách, khắc phục biểu hiện khuynh hướng gia trưởng, mệnh lệnh trong lãnh đạo, trong điều hành công việc. Thực hiện tốt công tác xây dựng, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nói chung, đội ngũ chính ủy, chính trị viên, bí thư cấp ủy và cán bộ chính trị nói riêng; hằng năm phát hiện bổ sung nguồn cán bộ trẻ có năng lực và bồi dưỡng để bảo đảm đội ngũ kế thừa liên tục. Đẩy mạnh luân chuyển, điều động để cán bộ có tích lũy kinh nghiệm thực tiễn cơ sở.

Đồng chí Chính ủy Tổng cục CNQP cho rằng: Mô hình doanh nghiệp quân đội hiện nay khác nhau, nên việc biên chế đội ngũ cán bộ đảm nhiệm CTĐ, CTCT ở các doanh nghiệp quân đội cũng khác nhau. Chưa có sự nghiên cứu đánh giá tổng kết để lựa chọn mô hình hay, áp dụng chung cho các doanh nghiệp trong quân đội, vì vậy, các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng cần tổ chức nghiên cứu đánh giá mô hình tổ chức Đảng và phương thức lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức Đảng ở các doanh nghiệp hiện nay, như: Mô hình Đảng ủy thực hiện một số nhiệm vụ của Hội đồng quản trị (Tập đoàn Viettel); mô hình Chính ủy kiêm Phó giám đốc ở các doanh nghiệp (Tổng cục CNQP); mô hình Chủ tịch Công ty kiêm Bí thư cấp ủy (Tổng công ty 319); mô hình Giám đốc kiêm Bí thư và Chủ tịch Hội đồng thành viên (Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và Đô thị Bộ Quốc phòng); mối quan hệ giữa Hội đồng thành viên với Đảng ủy công ty (tổng công ty); xác định diện bố trí, trần quân hàm đối với đội ngũ cán bộ chủ trì cấp phòng, ban, xí nghiệp thuộc các công ty (tổng công ty) ra sao, từ đó lựa chọn mô hình phù hợp để thực hiện đối với từng loại hình doanh nghiệp, tạo sự ổn định, phát triển của các doanh nghiệp, đồng thời là cơ sở triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ CTĐ, CTCT ở các doanh nghiệp trước mắt và lâu dài. Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI), đã xác định: “Thực hiện việc chủ tịch hội đồng quản trị, chủ tịch hội đồng thành viên kiêm bí thư Đảng ủy doanh nghiệp. Vấn đề này cũng cần được nghiên cứu hướng dẫn thực hiện trong các doanh nghiệp quân đội.

Theo đồng chí Chính ủy Tổng cục CNQP, dù tổ chức theo mô hình nào thì vấn đề mấu chốt cũng phải tiếp tục thực hiện sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội nhân dân Việt Nam, trong đó có các doanh nghiệp quân đội.

ĐỖ PHÚ THỌ-HOÀNG GIA MINH