Nhiều bài học được đúc kết từ chiến thắng Đường 9 - Nam Lào

QĐND Online – Sáng 29-11, Hội thảo “Chiến thắng Đường 9-Nam Lào 1971, tầm vóc, ý nghĩa và bài học lịch sử” đã được khai mạc trọng thể tại thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị. Hội thảo do Bộ Quốc phòng và Tỉnh ủy Quảng Trị đồng chủ trì. Dự Hội thảo, về phía Việt Nam có các đồng chí: Trung tướng Nguyễn Thành Cung, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng Ban chỉ đạo Hội thảo; đồng chí Lê Hữu Phúc, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị. Về phía nước bạn Lào có Trung tướng Chăn sa mỏn Chăn nha lạt, Ủy viên Trung ương Đảng nhân dân cách mạng Lào, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Lào. Dự hội thảo còn có đại biểu đến từ Bộ tổng tham mưu, các Quân khu, Quân chủng, Quân đoàn, các học viện, nhà trường quân đội; các tướng lĩnh, sĩ quan cao cấp, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương của hai nước Việt Nam, Lào, cùng các nhà nghiên cứu trong và ngoài quân đội.

Một tiết mục văn nghệ ngợi ca cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta, được biểu diễn chào mừng Hội thảo.

Nhiều ý kiến tham luận tâm huyết

Cách đây 40 năm, vào mùa Xuân 1971, dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, trực tiếp là Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, quân và dân mặt trận Đường 9-Quảng Trị cùng quân, dân cả nước phối hợp với các lực lượng vũ trang (LLVT) cách mạng Lào, mở chiến dịch phản công trên Đường 9-Nam Lào, đánh bại cuộc hành quân “Lam Sơn 719” của quân đội Việt Nam cộng hòa, với sự yểm trợ của quân đội Mỹ, làm thất bại nặng nề cả về quân sự lẫn chính trị của Mỹ và chính quyền Sài Gòn, bảo vệ vững chắc tuyến hành lang vận tải chiến lược dọc biên giới Việt-Lào, làm phá sản một bước quan trọng chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của Mỹ, góp phần đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước tiến lên giành thắng lợi quyết định.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Trung tướng Nguyễn Thành Cung tiếp tục khẳng định ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng của Chiến thắng Đường 9-Nam Lào năm 1971 đối với sự nghiệp giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc, cũng như mục đích, ý nghĩa của việc tổ chức Hội thảo.

Trung tướng Nguyễn Thành Cung phát biểu khai mạc Hội thảo

Phát biểu chào mừng Hội thảo, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị đã thể hiện sự trân trọng sáng kiến cuả Bộ Quốc phòng khi tổ chức Hội thảo lần này. Theo đồng chí, Hội thảo là dịp thuận lợi để đánh giá, khẳng định tầm vóc to lớn của chiến thắng Đường 9-Nam Lào, đồng thời đúc kết những bài học thực tiễn nóng hổi cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay. Đây còn là dịp bày tỏ sự tri ân sâu sắc với đồng bào, đồng chí cùng cán bộ, chiến sĩ Quân giải phóng miền Nam Việt Nam và LLVT cách mạng Lào nói chung, hai tỉnh Quảng Trị và Xa-va-na-khệt nói riêng, đã không tiếc máu xương, anh dũng chiến đấu, làm nên chiến thắng lịch sử này.

Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Lào, Trung tướng Chăn sa mỏn Chăn nha lạt, có tham luận tại Hội thảo với chủ đề: “Sự chỉ đạo chiến lược của Trung ương và Bộ chỉ huy tối cao Quân giải phóng nhân dân Lào trong đợt hoạt động quân sự mùa khô 1970-1971”. Cùng với làm rõ quá trình chuẩn bị, tổ chức chiến đấu trong mùa khô 1970-1971, góp phần đánh bại cuộc hành quân “Lam Sơn 719” của đế quốc Mỹ và tay sai, Trung tướng Chăn sa mỏn Chăn nha lạt còn khẳng định tầm quan trọng trong công tác phối hợp giữa quân đội hai nước Việt-Lào, trong chiến dịch phản công Đường 9-Nam Lào.

“Quân khu 4-Hậu phương trực tiếp, bàn đạp xuất kích tiến công của chiến dịch Đường 9-Nam Lào” là tham luận của Trung tướng Nguyễn Hữu Cường, Tư lệnh Quân khu 4, trình bày tại Hội thảo. Cách đây 40 năm, Quân ủy Trung ương đã lệnh cho Quân khu 4 phải chuẩn bị cả hai phương án: Tham gia đánh địch nếu chúng đánh ra Đường 9-Nam Lào và sẵn sàng đánh địch nếu chúng tiến công hạn chế ra phía Nam Quân khu, bảo vệ hành lang vận chuyển chiến lược, bảo vệ giao thông vận tải chi viện chiến trường.

Trước khi mở màn chiến dịch, Quân khu 4 đã tập trung lớn lực lượng và phương tiện sửa chữa đường, san lấp hố bom, sửa ngầm, cầu phà, bến vượt. Tiếp đó mở chiến dịch “55 ngày đêm vận tải” chi viện cho Mặt trận Đường 9 –Nam Lào; tham gia chiến đấu bảo vệ hậu phương Quân khu…góp phần xứng đáng vào chiến thắng lịch sử cách đây đã 40 năm.

Trung tướng Chăn sa mỏn Chăn nha lạt, trình bày tham luận trong Hội thảo

Tại Hội thảo, còn có một số tham luận được trình bày như: “Phát huy truyền thống anh dũng, kiên cường của quân và dân Quảng Trị trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, quyết tâm xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp”, của đồng chí Thái Vĩnh Liệu, Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy Quảng Trị; “Chiến thắng Đường 9-Nam Lào 1971, dấu mốc quan trọng của liên minh chiến đấu giữa quân đội và nhân dân hai nước Lào-Việt Nam, Việt Nam-Lào trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược”, của Thiếu tướng Vi xẩy Chăn tha mạt, Cục trưởng Cục Khoa học-Lịch sử Bộ Quốc phòng Lào; “Bộ đội phòng không trong chiến dịch Đường 9-Nam Lào” của Trung tướng Võ Tuấn, Phó tổng tham mưu trưởng QĐND Việt Nam; “Tuyến vận tải chiến lược Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh với chiến dịch phản công Đường 9-Nam Lào” của Thiếu tướng Lương Sỹ Nhung, Tư lệnh Binh đoàn 12…

Ngoài các tham luận nói trên, còn có gần 70 tham luận được gửi về Hội thảo. Đặc biệt. Hội thảo đã nhận được 8 bài tham luận của các đồng chí lãnh đạo Bộ Quốc phòng và Cục Khoa học-Lịch sử Bộ Quốc phòng nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào.

Các đại biểu tham dự Hội thảo còn được nghe các nhân chứng lịch sử kể về những kỷ niệm sâu sắc trong chiến dịch Đường 9-Nam Lào. Đến từ Mường Pin, tỉnh Xa-va-na-khệt, bà Xi Nhon, 73 tuổi, tham gia lực lượng du kích Lào từ năm 1968 đến 1971, kể về lần phục kích, bắn rơi trực thăng của Mỹ, khi chúng đổ quân trong chiến dịch Đường 9-Nam Lào. Sau khi chiếc trực thăng bị bắn rơi, địch đưa quân đến cứu nạn số lính Mỹ trên trực thăng và bao vây khu vực bà phục kích. Bà đã được bộ đội Việt Nam vào giải cứu an toàn. Câu chuyện của 40 năm trước, qua lời kể mộc mạc, ngắn gọn của bà Xin Nhon khiến các đại biểu tham dự Hội thảo hết sức xúc động.

Những bài học thực tiễn nóng hổi

Các tham luận khoa học đã đề cập khá toàn diện, hệ thống về chiến dịch lịch sử Đường 9-Nam Lào. Trong số đó, một số tham luận đã làm rõ và khẳng định, chiến thắng Đường 9-Nam Lào năm 1971 là một thành công xuất sắc trong chỉ đạo chiến lược của Trung ương Đảng và Quân ủy Trung ương, thể hiện rõ bản lĩnh, tư duy và trí tuệ Việt Nam trong cuộc đương đầu với bộ máy điều hành chiến tranh khổng lồ của Mỹ.

Hội thảo cũng khẳng định, qúa trình tổ chức và thực hành chiến dịch đã thể hiện nét đặc sắc của nghệ thuật quân sự Việt Nam, như: nắm bắt đúng âm mưu và thủ đoạn của địch để chủ động xây dựng quyết tâm chiến đấu, hình thành thế trận phản công và tiến công; tổ chức và sử dụng lực lượng; tổ chức lãnh đạo, chỉ huy chiến lược, chiến dịch; hiệp đồng giữa các lực lượng tham gia chiến dịch, phối hợp với quân và dân Lào anh em.

Ngoài ra, tình đoàn kết, liên minh chiến đấu đặc biệt Việt Nam-Lào cũng là nội dung được nhiều tham luận đề cập sinh động, đầy đủ. Đó là sự đồng thuận, nhất trí cao của Trung ương Đảng và Bộ chỉ huy tối cao hai nước trong lãnh đạo, chỉ đạo chiến dịch; sự phối hợp chặt chẽ, luôn kề vai sát cánh bên nhau giữa bộ đội chủ lực cùng LLVT tại chỗ và nhân dân các địa phương trên địa bàn diễn ra chiến dịch. Một số tham luận còn tập trung trình bày sự nhìn nhận, đánh giá của các nhà chính trị, tướng lĩnh bên kia chiến tuyến, các học giả, nhà báo nước ngoài, đặc biệt là ở Mỹ, về một chiến dịch thắng lợi, có ý nghĩa to lớn của QĐND Việt Nam, đồng thời là một thất bại lớn của Mỹ-quân đội Sài Gòn. Và họ gọi thất bại ấy là “Cuộc hỗn loạn Lam Sơn 719”.

Trung tướng Nguyễn Thành Cung và Trung tướng Chăn sa mỏn Chăn nha lạt trò chuyện cùng các đại biểu tham dự Hội thảo

Từ những phân tích, đánh giá và luận giải về tầm vóc, ý nghĩa ở những khía cạnh trên, các tham luận đi đến kết luận: Chiến thắng Đường 9-Nam Lào có ý nghĩa chiến lược to lớn cả về quân sự và chính trị. Chiến dịch lịch sử này đã góp phần đưa sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam nói riêng, của nhân dân ba nước Đông Dương nói chung, chuyển sang một thời kỳ phát triển mới. Nhiều bài học kinh nghiệm đã được rút ra từ chiến thắng Đường 9-Nam Lào. Đó là bài học về sớm nắm bắt âm mưu, hành động của địch để chủ động hình thành các phương án đánh địch; bài học phát huy sức mạnh tổng hợp của lực lượng cơ động kết hợp với lực lượng tại chỗ, của các quân chủng, binh chủng và các lực lượng tham gia chiến dịch. Đó còn là bài học về công tác bảo đảm hậu cần-kỹ thuật; bài học về sự phối hợp chiến đấu giữa quân và dân hai dân tộc Việt-Lào, phát huy hiệu quả liên minh chiến đấu của 3 nước Đông Dương vì nền độc lập, tự do của mỗi nước.

Phát biểu kết luận Hội thảo, Trung tướng Nguyễn Thành Cung khẳng định, các tham luận và báo cáo được trình bày tại Hội thảo có nội dung phong phú, chất lượng khoa học cao, góp phần làm sáng tỏ thêm nhiều vấn đề và nội dung quan trọng, nhiều khía cạnh mới, đặc sắc của chiến thắng Đường 9- Nam Lào 1971. Đồng chí Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cũng nhấn mạnh thêm, dưới sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, trực tiếp là Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, sự nỗ lực vượt bậc của các lực lượng, chiến dịch Đường 9-Nam Lào toàn thắng, làm nên một sự kiện quan trọng trong lịch sử cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của hai dân tộc Việt Nam và Lào. Chiến thắng đó khẳng định sự sáng tạo và tài mưu lược trong điều hành chiến tranh của Đảng, tinh thần chiến đấu dũng cảm của các lực lượng tham gia chiến dịch…. Cuộc hội thảo khoa học này đã phản ánh, đánh giá sâu sắc các nội dung trên. Đồng chí cũng cho rằng, những tham luận tại Hội thảo đã cung cấp nhiều tư liệu quý về hoạt động điều hành, chỉ huy và bảo đảm cho Chiến dịch phản công Đường 9- Nam Lào giành thắng lợi. Tuy nhiên do điều kiện chiến tranh ác liệt, nhiều tư liệu quý bị thất lạc tản mát, mặt khác, cùng với thời gian, trí nhớ của các nhân chứng lịch sử mai một dần; số các đồng chí còn lại cũng chưa có điều kiện mời hết tới dự Hội thảo lần này. Vì vậy Trung tướng Nguyễn Thành Cung yêu cầu, sau Hội thảo này, cần tiếp tục sưu tầm, cung cấp thêm các tư liệu, sự kiện liên quan tới chiến dịch Đường 9- Nam Lào để các cơ quan tiếp thu, bổ sung vào các công trình nghiên cứu, làm phong phú thêm sự kiện lịch sử trong đại này, đồng thời làm cơ sở để tiến hành nghiên cứu lâu dài sau này.

Bài, ảnh: Phạm Hoàng Hà