QĐND - So với mọi năm, công tác tuyển quân năm 2011 có một số điểm mới, đặt ra một số vấn đề mới với các địa phương. Rõ nhất là, để đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ hiện đại hóa quân đội, chất lượng công dân nhập ngũ năm nay đòi hỏi cao hơn, trong khi diện tạm miễn, tạm hoãn có phần mở rộng, nguồn công dân trong độ tuổi nhập ngũ thu hẹp... Làm gì để giải quyết mâu thuẫn này? Phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã tiến hành khảo sát ở một số địa phương.

Tuổi trẻ Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ trong ngày hội tòng quân

 

Yêu cầu cao về chất lượng

Ngay sau Tết Nguyên đán Tân Mão, các địa phương hối hả bắt tay vào chuẩn bị tổ chức giao, nhận quân đợt 1 năm 2010 diễn ra từ ngày 21 đến 25-2. Theo Thông tư số 167/2010/TT-BQP của Bộ Quốc phòng về việc “Quy định tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ hằng năm”, bắt đầu thực hiện từ mùa tuyển quân 2011 thì tiêu chuẩn công dân nhập ngũ đòi hỏi cao hơn. Về tiêu chuẩn văn hóa, chỉ tuyển chọn và gọi nhập ngũ những công dân có trình độ học vấn lớp 8 trở lên. Những địa phương thực sự khó khăn về nguồn, không bảo đảm đủ chỉ tiêu giao quân thì cho phép tuyển chọn trình độ học vấn lớp 7. Đối với các xã thuộc vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, các xã biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số được tuyển từ 20 đến 25% có trình độ học vấn cấp tiểu học, còn lại phải là trung học cơ sở trở lên, nếu vẫn không tuyển đủ chỉ tiêu có thể tuyển một số không biết chữ. Giải thích về điều này, Trung tướng Nguyễn Song Phi, Phó tổng tham mưu trưởng cho biết: Tuyển số không biết chữ là rất hãn hữu, chủ yếu chỉ áp dụng với vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Với những trường hợp này, khi vào quân đội vừa huấn luyện, vừa học tập văn hóa để nâng cao trình độ học vấn nhằm góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở cho địa phương sau khi quân nhân xuất ngũ.

Qua khảo sát trên địa bàn các tỉnh Tuyên Quang, Phú Thọ, Yên Bái, Vĩnh Phúc và thủ đô Hà Nội, chúng tôi nhận thấy, số công dân trong độ tuổi sẵn sàng nhập ngũ bị cận thị chiếm tỷ lệ khá cao. Tại trung tâm như các thành phố: Yên Bái, Việt Trì, Tuyên Quang và một số quận, huyện trên địa bàn Hà Nội do những tác động tiêu cực từ mặt trái xã hội nên không ít thanh niên trong độ tuổi nhập ngũ mắc các tệ nạn xã hội. Chính điều này đã dẫn đến nguồn sẵn sàng nhập ngũ giảm đáng kể. Mặt khác, hầu hết các công dân trong độ tuổi là lao động chính của các gia đình. Trong điều kiện nhiều vùng nông thôn đất đai bị thu hẹp, nên nhiều thanh niên đi làm ăn xa. Số thanh niên đi học các trường cao đẳng, đại học cũng khá đông. Số học sinh, sinh viên tốt nghiệp các trường trung cấp, cao đẳng, đại học nhưng còn trong độ tuổi nhập ngũ khá nhiều nhưng một số địa phương chưa quản lý được. Theo các quy định mới, diện miễn, hoãn thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự trong thời bình với công dân trong độ tuổi sẵn sàng nhập ngũ cũng mở rộng… Những yếu tố trên tác động đã làm giảm nguồn sẵn sàng nhập ngũ.

Đại tá Dương Việt Hồng, Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh Vĩnh Phúc cho biết: Toàn tỉnh hiện có khoảng 26.000 công dân trong độ tuổi nhập ngũ, nhưng nay chỉ còn 12.000 thanh niên đủ điều kiện tuyển chọn, như vậy số không đủ tiêu chuẩn và thuộc diện tạm miễn, tạm hoãn chiếm đến gần 60%. Qua khảo sát tại một số địa phương cho thấy, nơi thấp nhất cũng có tới 35-40% thuộc diện không đủ tiêu chuẩn và tạm miễn, tạm hoãn. Nguồn giảm nhưng không vì thế mà để ảnh hưởng đến chất lượng công tác tuyển quân.

Đâu là biện pháp khắc phục?

Qua khảo sát thực tế chúng tôi nhận thấy các địa phương đã có nhiều biện pháp để tháo gỡ khó khăn trên. Thiếu tướng Đặng Văn Luyến, Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng Quân khu 2 cho rằng: Trước hết các địa phương phải làm thật tốt công tác đăng ký nghĩa vụ quân sự lần đầu. Ngoài ra mỗi năm Bộ tư lệnh Quân khu 2 chỉ đạo các địa phương, đơn vị tiến hành 2 đợt rà soát, phúc tra nguồn công dân trong độ tuổi nhập ngũ. Tương tự như các đơn vị, địa phương thuộc Quân khu 2, riêng năm 2010, Bộ tư lệnh Thủ đô Hà Nội đã chỉ đạo các quận, huyện tổ chức đăng ký nghĩa vụ quân sự lần đầu cho gần 43.200 nam công dân. Đi kèm với đó, các quận, huyện trên địa bàn Hà Nội đã tiến hành hai đợt phúc tra với 100% số công dân trong độ tuổi nhập ngũ. Theo Đại tá Cao Đắc Cử, Trưởng phòng Quân lực Quân khu 2: Nắm chắc nguồn là cơ sở rất quan trọng để các địa phương hoàn thành chỉ tiêu, bảo đảm chất lượng công dân nhập ngũ. Một trong những biện pháp để quản lý nguồn trong điều kiện công dân hay đi làm ăn xa là cơ quan quân sự và cơ quan công an phải phối hợp chặt chẽ với nhau trong việc cấp giấy tạm vắng. Trước khi cấp giấy tạm vắng công dân phải cam kết và để lại địa chỉ để khi cần thiết là phải có mặt tại địa phương đúng thời gian quy định.

Cùng với lo đủ chỉ tiêu, việc bảo đảm chất lượng cũng được các địa phương đặc biệt quan tâm. Đại tá Dương Việt Hồng, Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh Vĩnh Phúc cho biết: Năm 2010, Vĩnh Phúc là địa phương có tỷ lệ bù đổi cao nhất quân khu: 33/68 trường hợp. Nguyên nhân là do trách nhiệm và trình độ của đội ngũ y, bác sĩ làm công tác khám tuyển chưa đáp ứng được yêu cầu. Một số địa phương như Lập Thạch, thị xã Phúc Yên do thiếu bác sĩ nên phải lấy cả cán bộ, nhân viên y tế của các trạm y tế xã lên làm công tác khám tuyển do đó việc kết luận tiêu chuẩn sức khỏe với một số trường hợp chưa chính xác. Ngay tại hội nghị rút kinh nghiệm công tác tuyển quân, tỉnh Vĩnh Phúc đã kiểm điểm rất nghiêm túc thiếu sót này. Những y sĩ, bác sĩ ký kết luận thanh niên đủ tiêu chuẩn nhập ngũ nhưng phải bù đổi đều bị xử lý kỷ luật ở các mức độ khác nhau. Rút kinh nghiệm năm trước, năm nay Vĩnh Phúc đã lấy toàn bộ y sĩ, bác sĩ của các bệnh viên đa khoa và trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố tham gia Hội đồng khám tuyển NVQS. Đồng thời gắn tránh nhiệm của từng cán bộ, nhân viên khám tuyển với chất lượng sức khỏe của từng công dân nhập ngũ. 

Bên cạnh đó, các địa phương còn đề cao trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể trong thực hiện tuyển quân "tròn khâu". Nói về việc “chuyển giao” nhiệm vụ “3 gặp, 4 biết” từ đơn vị nhận quân sang địa phương giao quân, Đại tá Nguyễn Văn Kỳ, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Yên Bái cho rằng: Có nhiều ưu điểm vì cán bộ cơ sở là những người gần gũi và hiểu rõ hoàn cảnh của từng công dân trên địa bàn mình quản lý. Quan trọng hơn, việc địa phương giao quân thực hiện “3 gặp, 4 biết” đã gắn trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền và cơ quan quân sự địa phương với chất lượng công dân nhập ngũ. Thực hiện “3 gặp, 4 biết”, Hội đồng Nghĩa vụ quân sự tỉnh Yên Bái đã chỉ đạo các huyện, thành phố trên địa bàn thành lập nhiều đội công tác thâm nhập thực tế, nắm chắc hoàn cảnh gia đình của từng thanh niên trong độ tuổi thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự, làm tốt công tác hậu phương quân đội… Vì thế, trong mùa tuyển quân đợt 1 năm 2011, Yên Bái có nhiều thanh niên viết đơn tình nguyện nhập ngũ, chất lượng công dân nhập ngũ cũng cao hơn những năm trước đây.

Bài và ảnh:  Kim Lân - Trung Kiên