Ngày đáng nhớ trên đất nước mặt trời mọc

QĐND - Việt Nam và Nhật Bản là hai nước “đồng văn, đồng chủng, đồng châu”. Lịch sử quan hệ Việt Nam-Nhật Bản được gắn kết, giao thương từ cách ngày nay 400-500 năm. Qua nhiều biến động, quan hệ hai dân tộc cũng đã có cả những nốt trầm. Nhưng với tinh thần gác lại quá khứ, hướng tới tương lai, kể từ sau khi thiết lập quan hệ ngoại giao (năm 1973), đặc biệt từ năm 1992, quan hệ hai nước phát triển nhanh, thực chất và tốt đẹp. Chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến Nhật Bản lần này (cùng với những chuyến thăm các cường quốc trước đó) nhằm định hình quan hệ với các nước lớn, hoạch định đường lối phát triển đất nước giàu mạnh, độc lập, tự chủ, góp phần tích cực vào hòa bình, ổn định, phồn vinh ở khu vực và thế giới.

Bay về hướng mặt trời mọc

Sáng 15-9, lúc 5 giờ, đoàn công tác phục vụ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Nhật Bản theo lời mời của Thủ tướng Nội các Nhật Bản Sin-dô A-bê (Shinzo Abe) khởi hành từ trung tâm Hà Nội.

Sáng thu Hà Nội se se lạnh. Những tán sấu già xanh thẫm hai bên đường đón đợt gió mùa đầu tiên cứ rì rào những câu chuyện của kinh thành ngàn năm. Gió thu từ phía Hồng Hà sực nức hương hoa sữa, để mỗi chúng tôi căng tràn lồng ngực. Xe lao vun vút qua cầu Nhật Tân (cây cầu dây văng liên tục nhiều nhịp được áp dụng công nghệ hiện đại bậc nhất thế giới, còn có tên gọi khác: Cầu hữu nghị Việt- Nhật), rồi Đại lộ Võ Nguyên Giáp, vừa dứt một dòng suy nghĩ đã tới Nhà ga Hàng không quốc tế T2 của sân bay Nội Bài. Những công trình chúng tôi vừa đi qua, vừa chạm đến, đều là những hình ảnh vươn lên đầy hứng khởi của Hà Nội, là biểu tượng mới nhất của mối quan hệ nồng ấm Việt-Nhật.

Đúng lịch trình, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng xuất hiện. Mái đầu bạc trắng và phong thái khoan thai của Tổng Bí thư trước một chuyến đi quan trọng lan tỏa sự vững tin đến mọi người. Định hình quan hệ với các nước lớn làm cơ sở hoạch định chiến lược phát triển đất nước ổn định, bền vững luôn là vấn đề được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm và quyết tâm thực hiện, nâng vị thế đất nước lên một tầm cao mới. Chuyến thăm chính thức Nhật Bản lần này của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là một hiện thực sinh động của đường lối đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa, tích cực và chủ động của chúng ta.

Chuyên cơ chở Tổng Bí thư và đoàn cất cánh cũng là lúc những ánh hào quang của bình minh tỏa rạng phía Đông. Chúng tôi bay về phía ấy.

Nhật Bản tươi đẹp và mến khách

Tôi đã nghe nói nhiều về mùa thu đẹp tuyệt vời của xứ Phù Tang, nhưng quả là “trăm nghe không bằng một thấy”. Sau hơn 4 giờ bay, Tô-ki-ô, một đô thị lớn và giàu có bậc nhất thế giới dần hiện ra trước mắt tôi. Những tòa nhà chọc trời không che khuất những khu vườn, những hàng cây đã sang mùa le lói hắt lên sắc vàng trong nắng thu. Bất giác tôi nhớ đến câu thơ trong “Vạn diệp tập” ra đời từ thế kỷ thứ VIII ở Nhật Bản: Đàn nhạn bay về/ Cây phong của ta ơi/ Đến lượt em rồi đó/ Đã sang mùa/ Em hãy đổi màu đi.

Tô-ki-ô đã sang mùa. Tôi thấy đâu đâu cũng rực lên màu của cây lá vào thu, trên đường đến Nhà khách Chính phủ-nơi diễn ra Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng còn có cả màu đỏ thắm của sắc cờ Việt Nam và Nhật Bản cùng với những ánh mắt, nụ cười tỏa nắng từ những dòng người hối hả ngược xuôi.

Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Nhà khách quốc gia A-ca-sa-oa. Ảnh: XUÂN BẰNG

Lịch trình làm việc của Tổng Bí thư dày đặc. Chúng tôi đã phải vận lễ phục từ Hà Nội, bởi theo thông báo của lễ tân, Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng của Thủ tướng Nhật Bản Sin-dô A-bê sẽ diễn ra ngay sau khi máy bay hạ cánh ít phút.

Và một biệt lệ đã diễn ra. Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Nhà khách Chính phủ Nhật Bản đã “mở cửa” cho tất cả hơn 100 thành viên trong đoàn ta tham dự. Về phía Nhật Bản, tham dự lễ đón Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có đầy đủ thành viên của Nội các.

Sau Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là chương trình hội đàm rất thực chất, nhiều văn bản hợp tác được ký kết giữa các bộ, ngành của Việt Nam và Nhật Bản. Một ngày làm việc thực sự kín về thời gian nhưng trên gương mặt các thành viên trong đoàn ai nấy đều phấn chấn bởi kết quả đạt được trong chuyến thăm và sự thịnh tình từ phía bạn. Có một đặc điểm nổi bật ở Nhật Bản là tất cả các đảng chính trị đều tán đồng, thống nhất cao chủ trương quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng với Việt Nam, mong muốn quan hệ hai nước ngày càng tốt đẹp hơn nữa. Cô bạn Na-na (Nana) hướng dẫn đoàn báo chí chúng tôi cứ tất bật từ lúc đoàn đặt chân đến sân bay cho đến lúc mọi người không còn yêu cầu gì nữa. Trên gương mặt cô luôn tươi thắm nụ cười và dành cho đoàn Việt Nam những ánh nhìn đầy thiện cảm. Cô nói, những người dân Nhật Bản rất có thiện cảm với Việt Nam và cô là một ví dụ.

Người bạn lớn “đồng văn, đồng chủng, đồng châu”

Chuyến thăm Nhật Bản của Tổng Bí thư lần này nhận được sự quan tâm đặc biệt của cả hai phía. Đây là một điểm chốt rất quan trọng trong tiến trình hiện thực hóa cam kết “Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và phồn vinh ở châu Á” từ tháng 3-2014 giữa Việt Nam và Nhật Bản. Đây cũng là một điểm chốt hướng tới Tầm nhìn chung của hai bên, sau nhiều chuyến viếng thăm cấp cao, nhiều hành động thiết thực và đặc biệt tôn trọng nhau giữa Chính phủ, Quốc hội và nhân dân hai nước.

Tình cảm tốt đẹp Việt Nam-Nhật Bản với cơ sở văn hóa vững chắc “đồng văn, đồng chủng, đồng châu” là tiền đề quan trọng xây dựng các mối quan hệ thực chất, không vụ lợi, trong đó tăng cường tin cậy chính trị, củng cố và tăng cường lợi ích chiến lược của hai nước là điểm sáng nổi bật nhất của chuyến thăm. Nhật Bản và Việt Nam là bạn, là đối tác, không có mâu thuẫn lợi ích, luôn luôn ủng hộ lẫn nhau vì mục tiêu của mỗi nước cũng như hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới. Nhật Bản luôn luôn ủng hộ đường lối chính trị của Việt Nam. Sự phát triển, lớn mạnh của Nhật Bản phù hợp với lợi ích của Việt Nam; sự phát triển của Việt Nam được Nhật Bản luôn quan tâm, ủng hộ, giúp đỡ hào hiệp. Ngay cả khi bị sóng thần làm thiệt hại rất lớn về người và của, Nhật Bản vẫn dành ODA cho Việt Nam ở mức cao. Quả là chỉ có những người bạn tốt, sẵn sàng “nhường cơm xẻ áo”, hết lòng vì Việt Nam mới có nghĩa cử đáng trân trọng ấy. Chính phủ Nhật Bản đã hành động với bạn bè đúng như câu ngạn ngữ của người Nhật: "Bạn bè chung thủy là kho vàng quý nhất"!

Cùng với tăng cường tin cậy chính trị, vấn đề cốt lõi của chuyến thăm là kết nối, tăng cường hợp tác kinh tế giữa hai nước, khu vực và toàn cầu. Hai nước sẽ cùng tham gia các chuỗi giá trị toàn cầu; bổ sung lẫn nhau cùng phát triển bền vững, vượt lên trên quan hệ thương mại thông thường. Việt Nam có nguồn nhân lực dồi dào, Nhật Bản đứng trước khó khăn già hóa dân số, thiếu hụt nguồn nhân lực. Việt Nam có các điều kiện sản xuất nông nghiệp, Nhật Bản có trình độ cao về khoa học kỹ thuật... Như vậy, quan hệ Việt-Nhật là đối tác bổ khuyết cho nhau, đôi bên cùng có lợi.

Cũng giống như nhiều mối quan hệ quốc tế khác, lịch sử quan hệ hai nước có cả những nốt trầm. Nhưng quan hệ giữa hai dân tộc đã tiến về phía trước bằng tinh thần hòa hiếu, khoan dung, "gác lại quá khứ, hướng tới tương lai". Những năm qua, quan hệ hai nước đã phát triển vượt bậc, toàn diện và sâu sắc. Hiện, quan hệ Việt-Nhật đang trong giai đoạn phát triển tốt đẹp nhất từ trước đến nay. Hai nước chia sẻ nhiều lợi ích chiến lược chung. Nhật Bản khẳng định coi trọng vị trí và vai trò ngày càng tăng của Việt Nam. Nhật Bản tiếp tục là đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam, là nước G7 đầu tiên công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam (tháng 10-2011). Đến cuối năm 2014, Nhật Bản đã cam kết cung cấp ODA cho Việt Nam trị giá 26,1 tỷ USD, đến tháng 6-2015, tổng vốn đăng ký đầu tư của Nhật Bản tại Việt Nam là 37,7 tỷ USD với 2.661 dự án còn hiệu lực. Năm 2014, thương mại song phương đạt 27,6 tỷ USD và 5 tháng đầu năm 2015 đạt 11,6 tỷ USD. Nhiều công trình do Nhật Bản hỗ trợ đã đóng vai trò tích cực vào sự phát triển kinh tế của Việt Nam.

Đối với cá nhân Thủ tướng Sin-dô A-bê, nhà lãnh đạo giành được nhiều thiện cảm của nhân dân Việt Nam, bởi ông là người hết sức coi trọng và tích cực thúc đẩy quan hệ Việt-Nhật. Việt Nam là nước đầu tiên Thủ tướng A-bê đến thăm khi lên cầm quyền (tháng 1-2013). "Tuyên bố về Tầm nhìn chung quan hệ Việt Nam-Nhật Bản" vừa được ký kết giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng Sin-dô A-bê lại một lần nữa nâng tầm quan hệ hai nước lên một bước mới, sâu sắc, gắn bó, cộng đồng trách nhiệm vì nhau, vì thế giới hòa bình, phồn vinh, không có cường quyền, áp đặt.

Một lĩnh vực rất quan trọng khác được quan tâm trong chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến Nhật Bản là mở rộng hợp tác trên lĩnh vực quốc phòng-an ninh, đặc biệt an ninh biển và thúc đẩy hợp tác khu vực và quốc tế cũng đã được bàn thảo. Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác vì hòa bình, ổn định ở khu vực và thế giới.

Với sự tin cậy chính trị, tương đồng văn hóa, không có mâu thuẫn lợi ích kinh tế, quan hệ Việt Nam-Nhật Bản đang mở ra vận hội mới, như Đại sứ Nhật Bản Phư-đa-ca Hi-rô-si (Fukada Hiroshi) tại Việt Nam trả lời báo chí trước chuyến thăm: “Tôi hy vọng trong thời gian tới, hai nước sẽ vừa phát triển quan hệ song phương; đồng thời trên cơ sở đó, hai nước sẽ cùng phổ quát giá trị chung ra khu vực và quốc tế, có nghĩa là hai nước sẽ trở thành đối tác tốt nhất của nhau”.

Vâng. Điều mà ngài Phư-đa-ca Hi-rô-si hy vọng cũng là hy vọng của nhân dân hai nước. Điều đó đã được thể hiện mạnh mẽ trong những cuộc tiếp xúc giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với Nhà vua, với Thủ tướng, với Bộ trưởng Ngoại giao và các chính khách cũng như các tầng lớp nhân dân Nhật Bản hôm qua. Một kỷ nguyên mới đã và đang mở ra hết sức tươi đẹp với hai dân tộc chúng ta!

Ghi chép của ĐOÀN XUÂN BỘ (gửi từ Tô-ki-ô)