QĐND - Từ một đơn vị để xảy ra nhiều vụ việc đặc biệt nghiêm trọng, Đảng ủy, chỉ huy Đoàn B65 (Quân chủng Phòng không – Không quân) đã đột phá vào khâu dự báo diễn biến tư tưởng bộ đội để có hướng xử lý đúng. Kết quả, năm 2010 và những tháng đầu năm 2011, Đoàn B65 liên tục được công nhận là đơn vị an toàn, ổn định. Chúng tôi đã tìm hiểu kinh nghiệm từ thành công trên.

Nhìn thẳng vào sự thật, tìm ra khâu đột phá

Trao đổi với chúng tôi ngay sau hội nghị rút kinh nghiệm công tác tư tưởng trong quản lý bộ đội 5 năm (2006-2011), Đại tá Nguyễn Xuân Yêm, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Đoàn B65, nhìn nhận:

- Năm 2009, đơn vị xảy ra hai vụ việc đặc biệt nghiêm trọng: Một quân nhân phạm tội cướp của, giết người và một chiến sĩ tự tử vì những vướng mắc trong tình yêu. Sau hai vụ việc đó, chúng tôi tổ chức rút kinh nghiệm, tìm nguyên nhân xác định hướng khắc phục.

Luyện tập phương án sẵn sàng chiến đấu ở Đoàn B65. Ảnh: Nguyễn Hồng.

Tôi hỏi anh Yêm:

- Tại hội nghị vừa rồi, chúng tôi rất tâm đắc với phương châm “3 biết”: “Biết lai lịch chính trị và hoàn cảnh gia đình; biết bộ đội đi đâu, làm gì và biết tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của từng quân nhân thuộc quyền”. Vì sao các anh lại đề ra phương châm “3 biết” này?

- Xuất phát từ tinh thần “nhìn thẳng vào sự thật” trong việc đánh giá, xem xét tình hình kỷ luật ở đơn vị, một loạt sự thật được mổ xẻ. Bên cạnh hai vụ việc nghiêm trọng xảy ra nêu trên, đơn vị còn một số vấn đề khác như: Tình trạng tự do, vô kỷ luật, vay nợ nặng lãi, cắm ký quán bằng giấy tờ tùy thân, cờ bạc, quân phiệt, xích mích giữa chiến sĩ cũ và chiến sĩ mới... Các đơn vị đã xiết chặt kỷ luật, phạt giam quân nhân vi phạm, giáo dục quân nhân cá biệt... Thậm chí, có đơn vị quyết liệt “gom” số quân nhân cá biệt thành một bộ phận để giáo dục riêng. Tuy nhiên, tình hình vi phạm kỷ luật của bộ đội vẫn diễn ra, mỗi nơi mỗi kiểu. Câu hỏi lại được chúng tôi đặt ra: Đâu là nguyên nhân? Theo đó, chúng tôi rà soát lại tất cả các khâu và nhận thấy tất cả các khâu từ định hướng, quản lý, dự báo, phát hiện và xử lý tình huống tư tưởng... khâu nào cũng có vấn đề. Chẳng hạn, khi hai vụ việc nghiêm trọng vỡ lở, chúng tôi mới hay cả quân nhân phạm tội cướp của, giết người và chiến sĩ tự tử đều có biểu hiện bất bình thường từ trước, nhưng cán bộ không sâu sát, không nắm bắt, không hiểu được bộ đội, chỉ nặng về xử lý hành chính. Vì thế, chúng tôi yêu cầu mọi cán bộ phải thực hiện “3 biết” và nhấn mạnh nhất ở khâu dự báo tư tưởng. Tất nhiên, trong toàn bộ quy trình của công tác tư tưởng thì khâu nào cũng quan trọng, nhưng trong trường hợp cụ thể của đơn vị, tôi cho rằng: Dự báo là khâu quan trọng nhất. Cán bộ phải gương mẫu, sâu sát, hiểu bộ đội và có trình độ, kỹ năng nhất định thì mới dự báo đúng được. Mà dự báo đúng thì mới xử lý đúng.

Hai vấn đề cần quan tâm

Đi sâu tìm hiểu công tác dự báo tư tưởng bộ đội ở Đoàn B65, chúng tôi được biết nhiều tấm gương cán bộ, đặc biệt là cán bộ chính trị đã tích cực, chủ động, nhạy bén trong quản lý bộ đội. Thượng úy Trần Văn Thượng, Chính trị viên Trạm ra-đa 61 (Đơn vị H91) tâm sự: “Vướng mắc trong tình cảm là một nguyên nhân dẫn đến các hành vi tiêu cực xảy ra ở nhiều quân nhân. Vì vậy, chúng tôi coi trọng các biện pháp dự báo, tư vấn, giúp đỡ quân nhân kỹ năng xử lý các tình huống tình cảm phức tạp”.

Ở Trạm ra-đa 61, có chiến sĩ Nguyễn Văn T (quê Việt Yên, Bắc Giang) vốn là chiến sĩ tốt. Bỗng nhiên, đồng đội thấy T có biểu hiện buồn chán. Chỉ huy cử người theo dõi thì phát hiện T nhiều lần tìm cách tự tử. Nguyên nhân là do T viết thư ngỏ lời với người bạn gái ở quê nhưng bị từ chối. Bằng nhiều biện pháp động viên, khích lệ khác nhau, chỉ huy đơn vị đã giúp T nguôi ngoai dần. Sau đó, đơn vị tổ chức diễn đàn thanh niên về chủ đề tình yêu, có mời tổ chức đoàn kết nghĩa cùng dự. Chính các bạn gái ở đơn vị kết nghĩa đã chủ động nêu ý kiến: “Đa phần con gái không dễ nhận lời sau lần tỏ tình đầu tiên. Hơn nữa, con gái cần tìm thấy ở người con trai sự bản lĩnh. Bởi vậy, nếu mới bị từ chối mà đã nghĩ đến những chuyện không hay thì đó là người đàn ông không đáng tin cậy. Vì cuộc sống sẽ còn biết bao thử thách, lấy người đàn ông yếu đuối như thế phụ nữ biết dựa vào đâu?”. Sau diễn đàn, đơn vị tiếp tục cử người theo dõi thì thấy T có nhiều chuyển biến tích cực về tư tưởng. Giờ đây, T đã hoàn thành nghĩa vụ và trở về địa phương. Ngày 5-4 vừa qua trở lại thăm đơn vị, anh thú nhận: “Hồi đó, nếu không có sự quan tâm của các anh cán bộ, chắc tôi đã làm điều dại dột”.

Sinh hoạt nhóm, một phương pháp hoạt động hiệu quả của đoàn viên thanh niên Trạm ra-đa 59, Đơn vị H91 (Đoàn B65). Ảnh: Nguyễn Thành Trung.

Qua đợt rút kinh nghiệm, Đoàn B65 còn phát hiện 6-7 trường hợp tương tự. Ngoài ra, còn hàng chục quân nhân thừa nhận đang cần sự tư vấn, giúp đỡ của chỉ huy đơn vị khi gặp các vướng mắc trong tình cảm gia đình, xã hội.

Bên cạnh vấn đề tình cảm thì sự khó khăn về tài chính cũng là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các hành vi tiêu cực của quân nhân. Theo Đại tá Nguyễn Xuân Yêm, do chi tiêu vượt quá khả năng cho phép, một bộ phận quân nhân trong đơn vị phải đi vay nặng lãi ở các đối tượng ngoài xã hội nhằm đáp ứng một số vấn đề trong cuộc sống; hoặc cờ bạc... dẫn đến nợ nần. Quân nhân chỉ có một nguồn thu nhập duy nhất là lương hoặc phụ cấp, nên khi lâm vào tình cảnh nợ nần rất dễ dẫn đến sự thiếu tỉnh táo trong phương hướng xử lý. Trường hợp quân nhân Nguyễn Công M (Đơn vị H67), phạm tội giết người, cướp của chỉ vì số tiền rất ít ỏi trong người nạn nhân là một bài học cho thấy rất rõ điều này.

Vừa qua, Đoàn B65 đã làm cuộc tổng điều tra, phân loại tình trạng nợ nần của bộ đội. Qua đó, các đơn vị đã quyên góp, ủng hộ, cho ứng lương để một số quân nhân khắc phục khó khăn. Cùng với đó, nhiều đơn vị còn chủ động bồi dưỡng kỹ năng sống tiết kiệm, phù hợp với thu nhập cho quân nhân. Đại úy Nguyễn Đức Cương, Chủ nhiệm Chính trị Đơn vị H84 giới thiệu mô hình “Quân nhân giúp nhau sống tiết kiệm” ở Phân đội 122 và cho chúng tôi biết: “Bên cạnh việc hướng dẫn kỹ năng chi tiêu cho bộ đội, chúng tôi lấy nếp sống của người cán bộ và nêu gương những chiến sĩ thực hành tiết kiệm có hiệu quả làm biện pháp chủ yếu. Ở Phân đội 122, sau khi áp dụng mô hình này đã có hàng chục chiến sĩ tiết kiệm được phụ cấp gửi về giúp đỡ gia đình”.

“Khi quân nhân vướng mắc chuyện tình cảm hoặc lâm vào nợ nần, các biểu hiện bất bình thường là rất dễ phát hiện. Nếu nắm và dự báo đúng diễn biến tư tưởng bộ đội thì sẽ giải quyết tốt mọi tình huống. Chúng tôi cho rằng, đó là khâu quyết định của công tác tư tưởng trong tình hình hiện nay” – Đại tá Nguyễn Xuân Yêm khẳng định.

Hồng Hải