QĐND Online - Việc làm ăn thua lỗ của Tập đoàn Công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam (Tập đoàn Vinashin) trong thời gian vừa qua được dư luận đặc biệt quan tâm. Có giữ hay để Vinashin phá sản, xử lý thế nào với những sai phạm…? là những vấn đề mà xã hội đòi hỏi các ban ngành chức năng sớm có câu trả lời. Tất cả đã được giải đáp qua phiên họp thường kỳ tháng 7 của Chính phủ, khi Chính phủ quyết tâm tái cơ cấu lại Vinashin, xây dựng một Vinashin mới mạnh mẽ hơn, phù hợp hơn với điều kiện, hoàn cảnh của đất nước…

Tình hình kinh tế xã hội có nhiều thuận lợi

Chiều 4-8, Văn phòng Chính phủ đã tổ chức họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 7. Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Sinh Hùng dự và chủ trì buổi họp báo.

Tại buổi họp báo, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho biết, trong phiên họp thường kỳ tháng 7 vừa qua, Chính phủ đã xem xét và quyết định nhiều vấn đề quan trọng. Chính phủ đã xem xét 4 dự án luật, gồm: Dự án Luật Thủ đô, Dự án Luật Tố cáo, Dự án sửa đổi bổ sung Luật Chứng khoán, Dự án Luật cấm buôn bán người. Chính phủ cũng xem xét nhiều đề án, báo cáo kết quả thí điểm HĐND… Chính phủ đã dành nhiều thời gian thảo luận về tình hình Vinashin.(Thông báo do Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trình bày đăng toàn văn trên báo QĐND Onlie)

Toàn cảnh Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 7

Theo đánh giá, tình hình kinh tế tháng 7 và 7 tháng đầu năm đạt được những bước phát triển tốt. Các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô ngày một tốt hơn. Đầu tư phát triển bằng vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước 7 tháng đầu năm ước đạt 77,6 nghìn tỷ đồng, bằng 62,0% kế hoạch năm; bằng vốn tín dụng đầu tư phát triển của nhà Nước ước giải ngân được 12 nghìn tỷ đồng, đạt xấp xỉ 45,5% kế hoạch năm; bằng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện đạt 6,4 tỷ USD, tăng 1,6% so với cùng kỳ năm 2009; bằng vốn ODA, giải ngân ước đạt 1.638 triệu USD, bằng khoảng 67% so với kế hoạch giải ngân cả năm. Xuất khẩu đã tăng mạnh, trong 7 tháng, tổng kim ngạch xuất khẩu ước đạt 38,3 tỷ USD, tăng 17,5% so với cùng kỳ năm 2009. Chỉ số giá tiêu dùng tháng 7-2010 tăng 0,06% so với tháng trước, mức tăng thấp nhất từ đầu năm. Đây là kết quả của việc thực hiện đồng bộ các giải pháp, chính sách đề ra theo tinh thần Nghị quyết 18/NQ-CP. Giá trị sản xuất công nghiệp tháng 7 ước tăng 3,6% với tháng trước và tăng 12,3% so với cùng kỳ năm 2009. Tính chung 7 tháng đầu năm ước tăng 13,5% so với cùng kỳ năm trước và cao hơn so với kế hoạch năm (12%).

Về an sinh xã hội, y tế, văn hoá cũng có nhiều chuyển biến tốt. Trong tháng 7, đã giải quyết việc làm cho khoảng 141.500 lượt người. Công tác bảo đảm an sinh xã hội, xoá đói giảm nghèo được thực hiện tốt.

 

Cơ cấu lại Vinashin là cần thiết

Trong phiên họp thường kỳ tháng 7, Chính phủ đã thảo luận toàn diện về Vinashin, thống nhất về đánh giá tình hình và mục tiêu, giải pháp để ổn định, phát triển tập đoàn Vinashin. Chính phủ tập trung thảo luận kỹ nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan từ phía tập đoàn cũng như từ phía Nhà nước. Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Sinh Hùng khẳng định, có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, của cả phía lãnh đạo tập đoàn cũng như từ phía chủ quan của Chính phủ, các bộ, ban, ngành trong việc thiếu những quy chế, cụ thể, rõ ràng và phù hợp để phát triển với một tập đoàn như Vinashin.

Trên thực tế, trong quá trình hoạt động của mình, trước cuộc khủng hoảng thế giới, Vinashin cũng đã đạt được những kết quả nhất định. Bước đầu, đã hình thành được cơ sở vật chất kỹ thuật quan trọng và khá đồng bộ của ngành công nghiệp đóng tàu biển với 28 nhà máy đóng tàu đang hoạt động có trình độ công nghệ tiên tiến, sản phẩm tàu biển được thế giới công nhận về chất lượng, có thương hiệu, uy tín trong ngành đóng tàu thế giới. Vinashin có đội ngũ lao động trên 70.000 người, trong đó trình độ đại học, trên đại học 12.500 người, công nhân kỹ thuật trên 55.000 người với tay nghề khá, có hơn 5.000 người đạt chứng chỉ quốc tế. Đã thiết kế được phần công nghệ, bước đầu thực hiện được phần thiết kế kỹ thuật cho các tàu 58.000 tấn, 115.000 tấn. Xây dựng được một số cơ sở sản xuất công nghiệp phụ trợ, nâng cao được một bước tỷ lệ nội địa hóa trong đóng và sửa chữa tàu biển.

Tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm giai đoạn 1996-2007 đạt từ 35%-40%/năm, đều có lãi; doanh thu thuần năm 2008 đạt gần 29.000 tỷ đồng. Tổng số đến hết năm 2009 đã đóng góp vào ngân sách Nhà nước trên 3.300 tỷ đồng. Từ chỗ vốn chủ sở hữu chỉ có hơn 100 tỷ đồng và chỉ đóng được tàu 1.000 - 3.000 tấn, đến nay, vốn chủ sở hữu đã tăng lên 8.000 tỷ đồng, giá trị tài sản 104.000 tỷ đồng, đóng được tàu hàng đến 53.000 tấn, tàu chở dầu thô đến 105.000 tấn, tàu chở ô tô đến 6.900 xe, kho nổi chứa xuất dầu…

Đến tháng 3 năm 2009, Vinashin đã có nhiều đơn hàng và thỏa thuận hợp đồng sơ bộ đóng tàu với tổng giá trị khoảng 12 tỷ USD. Hoàn thành đóng và bàn giao được 279 tàu trị giá trên 1,8 tỷ USD, bao gồm: 59 tàu trọng tải 6.500 tấn, 15.000 tấn, 9 tàu 22.500 tấn - 34.000 tấn, 9 tàu 53.000 tấn, 6 tàu container, 1 tàu chở ô tô 4.900 xe, kho nổi chứa xuất dầu 150.000 tấn và nhiều loại tàu khác…

Bước vào năm 2008, cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu làm cho kinh tế thế giới suy giảm mạnh, hàng loạt định chế tài chính, tập đoàn kinh tế lớn trên thế giới có bề dày hoạt động cả trăm năm bị sụp đổ; nền kinh tế nước ta bị ảnh hưởng rất lớn, thị trường xuất khẩu thu hẹp, sản xuất khó khăn, tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại và giảm thấp; Tập đoàn Vinashin chịu tác động hết sức nặng nề, đặc biệt về thị trường và nguồn vốn. Cùng với đó năng lực quản trị doanh nghiệp và dự báo của Vinashin yếu kém, trình độ cán bộ lãnh đạo quản lý chưa đáp ứng yêu cầu; xây dựng và thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh, kế hoạch đầu tư của doanh nghiệp quá nhanh, quá nóng, không phù hợp với nguồn vốn, năng lực quản lý và quy hoạch phát triển được cấp có thẩm quyền phê duyệt; quản lý đầu tư, quản lý tài chính lỏng lẻo, kém hiệu quả, nhiều quyết định trái quy định của pháp luật; tổ chức phát triển hệ thống doanh nghiệp quá dàn trải và quản lý nhân sự cán bộ không chặt chẽ. Báo cáo không đúng thực trạng về sử dụng vốn, về đầu tư, về phát triển thêm doanh nghiệp, ngành nghề kinh doanh và tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, mỗi lần báo cáo số liệu khác nhau. Năm 2009 và Quý I năm 2010 thua lỗ nhưng vẫn báo cáo có lãi. Quyết định thực hiện nhiều dự án đầu tư ngoài quy hoạch, không đúng quy định của pháp luật hiện hành; quyết định sử dụng vốn kém hiệu quả, có biểu hiện sai trái... Việc quản lý Nhà nước và thực hiện quyền chủ sở hữu của Chính phủ đối với DNNN, tập đoàn kinh tế nói chung và Tập đoàn Vinashin nói riêng còn nhiều bất cập, kém hiệu quả. Tất cả các nguyên nhân chủ quan và khách quan này đã làm cho Vinashin lâm vào tình trạng hết sức khó khăn. Đến tháng 6 năm 2010, tổng tài sản của Tập đoàn Vinashin khoảng 104.000 tỷ đồng nhưng tổng số nợ là 86 nghìn tỷ đồng, vốn điều  lệ thấp lại sử dụng vốn dàn trải nên tỷ lệ nợ phải trả/vốn chủ sở hữu gần 11 lần, rơi vào tình trạng mất cân đối tài chính nghiêm trọng, đứng trước nguy cơ phá sản, sản xuất đình đốn, công nhân chuyển việc, bỏ việc gần 17.000 người, mất việc gần 5.000 người.

Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Sinh Hùng trả lời các câu hỏi của phóng viên

Tại cuộc họp báo, Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Sinh Hùng cho biết, Vinashin vẫn nằm trong tầm kiểm soát và cần thiết phải tái cơ cấu lại. Vì thực tế với điều kiện có bờ biển dài như nước ta, kinh tế hàng hải, đóng tàu có vai trò hết sức quan trọng. Nếu chúng ta để Vinashin phá sản thì chúng ta vẫn phải lập ra một doanh nghiệp mới về đóng tàu vừa tốn kém, lại không tận dụng được những nền tảng, vốn sẵn có của Vinashin.

Không có chuyện Chính phủ cấp vốn cho Vinashin trả nợ

Sau khi báo cáo Bộ Chính trị, Chính phủ chủ trương tái cơ cấu toàn diện với sự hỗ trợ trực tiếp, mạnh mẽ từ kinh tế nhà nước và của các định chế tài chính tín dụng để duy trì và từng bước ổn định, phát triển Tập đoàn Vinashin với hiệu quả ngày càng cao, trả được nợ, thu hồi được vốn và làm được vai trò nòng cốt của ngành đóng tàu biển; với mục tiêu ít thiệt hại nhất và có lợi nhất về kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước.

Các giải pháp cụ thể để tái cơ cấu gồm có nhóm giải pháp về kiện toàn tổ chức và bộ máy lãnh đạo, duy trì sản xuất kinh doanh và tiếp tục tái cơ cấu. Khẩn trương kiện toàn tổ chức quản lý, nhân sự lãnh đạo Tập đoàn, phê duyệt Điều lệ, quy chế quản lý tài chính và các quy chế nội bộ khác để thực hiện việc quản lý, điều hành Tập đoàn thông suốt và có hiệu lực, hiệu quả. Tập trung giữ, từng bước ổn định sản xuất, dồn sức hoàn thành các hợp đồng đóng tàu còn hiệu lực để bàn giao cho khách hàng, hạn chế tối đa việc tiếp tục hủy các hợp đồng đóng tàu trong năm 2010-2011, bảo đảm việc làm và giữ đội ngũ lao động, nhất là cán bộ kỹ thuật và công nhân lành nghề; chuẩn bị điều kiện để phát triển khi thị trường đóng tàu thế giới hồi phục. Tiếp tục thực hiện phương án tái cơ cấu đang triển khai, khẩn trương thoái vốn ở những doanh nghiệp ngoài ngành kinh doanh chính, rà soát để bán hoặc chuyển giao các dự án; di dời các nhà máy đóng tàu để sử dụng quỹ đất cho mục tiêu mới để có thêm nguồn vốn phục vụ sản xuất...

Cũng trong buổi họp, trước thắc mắc của phóng viên, Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Sinh Hùng khẳng định, không có việc Chính phủ cấp vốn cho Vinashin trả nợ. Vấn đề nợ, Vinashin phải tự giải quyết. Trước hết, Tập đoàn Vinashin có trách nhiệm, chủ động, tích cực giải quyết các vấn đề về tài chính của mình thông qua việc thu hồi, thoái vốn, cổ phần hóa, bán, chuyển giao dự án ngoài ngành chính để có nguồn tài chính phục vụ cho yêu cầu duy trì và phát triển sản xuất.

Nhà nước cấp đủ vốn điều lệ từ Quỹ Hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp; bằng các nguồn tài chính thích hợp cho Tập đoàn Vinashin vay để trả nợ nước ngoài đến hạn, cơ cấu lại nợ tín dụng, hoàn thành các dự án dở dang, các con tàu đang đóng để đưa vào sử dụng, để bán và sẽ hoàn trả vốn vay từ kết quả sản xuất kinh doanh.

Theo Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Sinh Hùng, Trên cơ sở định hướng với các nhiệm vụ giải pháp nêu trên, Hội đồng quản trị Tập đoàn Vinashin bước đầu đã xây dựng phương án sản xuất kinh doanh mới, sơ bộ tính toán các năm 2010-2012 còn lỗ, dự báo năm 2013, 2014 bắt đầu có lãi và sau 2015 phát triển ổn định. Năm 2015 sẽ có một Vinashin mới, không còn đa ngành theo kiểu cũ.

Hiện, Tổng thanh tra Chính phủ đang thanh tra toàn diện Vinashin. Sau khi có kết quả cụ thể, những sai phạm sẽ được xử lý theo đúng quy định của pháp luật.

Bài và ảnh: Đinh Xuân Dũng