Kiềm chế lạm phát: Không thể lơ là

QĐND - Sau tháng 6 và tháng 7 chỉ số giá tiêu dùng giảm 0,26% và 0,29%, đến tháng 8 năm nay, chỉ số giá tiêu dùng đã tăng tới 0,63% so với tháng trước đó, là mức tăng cao nhất trong vòng 6 tháng gần đây. Nhiều người cho rằng, đây là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đã “ấm” trở lại sau nỗi lo giảm phát. Tuy nhiên, cũng có không ít ý kiến lo ngại rằng, lạm phát đã quay trở lại và nếu không quyết liệt kiềm chế thì rất có thể cuối năm nay và đầu năm tới sẽ lại lạm phát cao…

Giá tăng không hoàn toàn do sức cầu tăng

Theo Tổng cục Thống kê, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8 tăng là do tác động của 3 đợt điều chỉnh tăng giá xăng, dầu vừa qua (trong các ngày 20-7, 1-8 và 13-8-2012) với tổng cộng mỗi lít xăng tăng 2.400 đồng/lít, dầu diezen tăng 1.650 đồng/lít); giá ga tăng 8,02% và một số tỉnh, thành phố điều chỉnh giá dịch vụ y tế theo Thông tư liên tịch số 04/2012/TTLT-BYT-BTC của Bộ Y tế - Bộ Tài chính. Trong các nhóm hàng hóa và dịch vụ, nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng cao nhất với 5,44% (riêng dịch vụ y tế tăng 7,71%); nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 2,03%; giao thông tăng 1,07%; văn hóa, giải trí và du lịch tăng 0,95%. Tính chung của cả nước, chỉ số giá tiêu dùng tháng 8-2012 tăng 2,86% so với tháng 12-2011 và tăng 5,04% so với cùng kỳ năm 2011. Chỉ số giá tiêu dùng bình quân 8 tháng năm 2012 tăng 10,41% so với bình quân cùng kỳ năm 2011.    

Để kiềm chế lạm phát, không thể nới lỏng chính sách tài chính-tiền tệ. Trong ảnh: Hoạt động nghiệp vụ tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam.

Như vậy, CPI tháng 8 tăng không hoàn toàn do sức cầu tăng. Thực tế chỉ số tồn kho tại các cơ sở sản xuất công nghiệp vẫn còn khá lớn. Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, chỉ số giá tiêu dùng tháng 8 tăng là do giá điện, xăng dầu tăng, là những chi phí đầu vào của nền kinh tế, giá lương thực, thực phẩm ở chợ có giảm nhưng vẫn ở mức cao, cho nên câu chuyện "thắt lưng buộc bụng" vẫn xảy ra ở đông đảo người dân. Nếu tiếp tục tăng giá xăng, dầu thì lại tiếp tục kéo giá hàng hóa lên vì các doanh nghiệp rất khó khăn, nên khó tăng sức tiêu dùng chung của xã hội .

Lạm phát quay trở lại?

Theo Tổ điều hành thị trường trong nước, tháng 9 này dự báo sẽ có nhiều yếu tố tác động đến giá cả trong nước. Trước hết, tháng 9 là tháng cao điểm của thiên tai. Tháng 9 cũng là tháng đầu tiên của năm học mới mà trong năm học này, nhiều địa phương trong nước đã có quyết định tăng học phí. Hiện tại, giá lương thực phía Nam có xu hướng tăng; giá xăng, dầu thế giới vẫn tiếp tục tăng. Từ ngày 1-9, giá gas đã được các doanh nghiệp điều chỉnh tăng thêm 51.000 đồng với loại bình 12kg... Đặc biệt, trong tháng 8 chỉ có 10 địa phương tăng giá dịch vụ y tế mà đã tác động tăng CPI chung tới 0,4-0,5%, trong khi tháng 9 tiếp tục có 34 địa phương sẽ thực hiện tăng giá dịch vụ y tế sẽ tác động lớn đến CPI. Vì thế, có khả năng CPI tháng 9 sẽ tăng cao hơn tháng 8.

Các thành viên Tổ điều hành thị trường trong nước cũng lưu ý: Chỉ số lạm phát các năm cho thấy, quy luật lạm phát là “2 tăng, 1 giảm”. Chẳng hạn, năm 2007, 2008, lạm phát tăng đến 2 chữ số. Năm 2009, lạm phát thấp xuống. Năm 2010, 2011 lặp lại mức tăng xấp xỉ 20%. Năm nay, với kết quả 8 tháng đầu năm và dự đoán cả năm thì lạm phát đang xuống thấp. Hiện nay, các chính sách tiền tệ đang nới lỏng có thể tác động làm cho lạm phát cao trở lại. Dự đoán năm 2013, theo chu kỳ, lạm phát sẽ tăng cao trở lại, gây khó khăn cho cả nền kinh tế.

Người dân thường trực nỗi lo giá cả tăng.

Chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Vũ Đình Ánh lo ngại rằng, hiện nay, nhiều yếu tố tăng giá đang tiềm ẩn. Chẳng hạn như bước vào tháng 9 yếu tố thời tiết sẽ phức tạp hơn, chuẩn bị cho năm học mới, giá xăng, dầu thế giới có thể tăng cao, ắt sẽ tác động thị trường nội địa.

Vẫn phải ưu tiên nhiệm vụ kiềm chế lạm phát

Tuần qua, tại cuộc họp báo về phiên họp thường kỳ của Chính phủ tháng 8, Bộ trưởng-Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam, Người phát ngôn Chính phủ cho biết: Chính phủ vẫn kiên trì mục tiêu kiềm chế lạm phát. Nếu chủ quan, lạm phát hoàn toàn có thể lại cao, kéo theo rất nhiều hệ lụy. Một nền kinh tế lúc nào cũng có nguy cơ lạm phát, nguy cơ đổ vỡ, thì các nhà đầu tư cả trong và ngoài nước sẽ giảm niềm tin và không muốn đầu tư.

Các chuyên gia kinh tế cũng đồng ý với quan điểm nói trên của Chính phủ. Tiến sĩ Vũ Đình Ánh cho rằng: Chúng ta phải kiên định với mục tiêu kiềm chế lạm phát. Đồng bộ chính sách tài khóa và tiền tệ với chính sách giá. Vì lạm phát là chỉ số tính theo năm và hoạch định theo năm, nên chúng ta cần những chính sách dài hơi.

Theo Tiến sĩ Vũ Viết Ngoạn, Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, lạm phát vẫn cần được kiểm soát một cách “chủ động” theo định hướng mục tiêu “ổn định kinh tế vĩ mô”. Nếu những tháng cuối năm 2012 và đầu năm 2013, lạm phát không được kiểm soát trong phạm vi mục tiêu sẽ gây tác động tâm lý và gây hiệu ứng lạm phát kỳ vọng. Nhu cầu điều chỉnh giá một số mặt hàng cơ bản như điện, nước, điều chỉnh lương cơ bản và những biến động giá dầu lửa trên thế giới có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến lạm phát của Việt Nam trong năm 2013.

Ngày 7- 9, trao đổi với báo chí Việt Nam, ông Alfred Schipke, Trưởng đoàn Tham vấn Điều IV Điều lệ Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cho rằng, ông đã khuyến nghị Chính phủ Việt Nam, từ nay cho tới năm 2013 không nới lỏng chính sách mà nên tiếp tục giữ vị thế chính sách hiện tại, trong bối cảnh lạm phát cơ bản vẫn tương đối cao và tiềm ẩn rủi ro về việc giá lương thực thế giới tăng sẽ tác động tới nền kinh tế trong nước. Đồng thời, Việt Nam vẫn cần tiếp tục xây dựng các khoảng đệm chính sách, đặc biệt là dự trữ quốc tế.

Để góp phần kiềm chế lạm phát, mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 22/CT-TTg về việc điều hành thực hiện nhiệm vụ tài chính - ngân sách Nhà nước những tháng cuối năm 2012. Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu các bộ, cơ quan, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải tăng cường quản lý chi ngân sách Nhà nước, bảo đảm tiết kiệm, chặt chẽ và hiệu quả; nghiêm túc thực hiện chủ trương thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong chi thường xuyên; rà soát, sắp xếp lại, cắt giảm hoặc lùi thời gian thực hiện các nhiệm vụ chi chưa thực sự cấp thiết; tiết giảm tối đa chi phí điện, nước, xăng, dầu, hội nghị, đi công tác trong và ngoài nước...

Bài và ảnh: Đỗ Phú Thọ