“Hụt thu thì phải giảm chi”

QĐND Online – Sau 1,5 ngày Quốc hội thảo luận về tình hình kinh tế, chi tiêu công, cân đối ngân sách đã được mổ xẻ khá kỹ. Tuy nhiên, tới sáng 2-11, vấn đề thu, chi ngân sách vẫn tiếp tục làm “nóng” nghị trường…

Hụt thu hơn 63.000 tỷ đồng là vấn đề nổi bật của năm tài khóa 2013, năm đầu tiên đất nước không hoàn thành dự toán thu ngân sách. Hụt thu lớn đã làm đảo lộn dự toán ngân sách, buộc Chính phủ phải trình Quốc hội tăng bội chi để bù đắp. Các ý kiến đại biểu Quốc hội đều nhất trí với việc điều chỉnh chỉ tiêu bội chi ngân sách lên 5,3%. Song nhiều đại biểu băn khoăn về nguyên nhân hụt thu. Theo Chính phủ, đều do nguyên nhân khách quan, không thấy tồn tại, yếu kém thuộc về chủ quan. Đại biểu Trần Quang Chiểu (đoàn Nam Định) đặt câu hỏi: “Phải chăng tình trạng chuyển giá, hủy giá diễn ra trầm trọng hiện nay; tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại thông qua tạm nhập tái xuất vừa qua; tình trạng nợ đọng thuế tăng cao đột biến hiện nay theo Chính phủ cũng là nguyên nhân khách quan?”. Theo đại biểu Chiểu, Chính phủ, trực tiếp là Bộ Tài chính với tinh thần cầu thị, cần thẳng thắn, mạnh dạn nhận trách nhiệm về những yếu kém, tồn tại chủ quan của mình trong việc tổ chức điều hành năm 2013. Trên cơ sở đó làm bài học trong điều hành 2014 và các năm tiếp theo. Đại biểu Chiều góp ý, Quốc hội ra nghị quyết chỉ tăng bội chi theo số hụt thu thực tế. Nếu mức bội chi cố định là 195.500 tỷ đồng mà số hụt thu thực tế thấp hơn dự kiến thì không dùng số này để tăng chi thường xuyên mà dùng để bù đắp số nợ hoàn thuế, trả tiền chênh lệch lãi suất cho 2 ngân hàng và chi trả nợ cho quốc gia.

Đại biểu Bùi Đức Thụ (đoàn Lai Châu) phát biểu ý kiến

Cùng phân tích về nguyên nhân hụt thu, đại biểu Nguyễn Hữu Đức (đoàn Bình Định) chỉ ra, nhiều năm nay, chủ yếu ngân sách vẫn dựa vào nguồn thu từ dầu thô, đất đai, xuất khẩu, nhưng năm nay thu hụt, thu xuất nhập khẩu cũng hụt nhiều do chưa tính đầy đủ số hoàn thuế giá trị gia tăng. Đây là vấn đề cần phân tích kỹ hơn để tìm ra nguyên nhân chủ yếu cả về khách quan, chủ quan của thực chất số hụt thu này. Đại biểu Đức bày tỏ băn khoăn trước “nghịch lý chưa thấy bao giờ”, đó là nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài có biểu hiện khai lỗ nhiều năm, nhưng vẫn mở rộng sản xuất kinh doanh. Theo đại biểu Đức, nguyên nhân là các doanh nghiệp này vẫn thực hiện hành vi chuyển giá gây thất thu cho ngân sách nhà nước ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển kinh tế, tạo môi trường cạnh tranh không bình đẳng với doanh nghiệp trong nước. Đại biểu đề nghị: “Năm 2014, Bộ Tài chính tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan quyết liệt hơn, ráo riết hơn trong rà soát kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, gắn công tác chống chuyển giá việc cấp phép đầu tư mở rộng, thanh tra kiểm tra, xử lý sai phạm về chuyển giá đối cả các lĩnh vực như là giữa công ty mẹ, công ty con, từ doanh nghiệp nhà nước sang công ty cổ phần”.

Tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu nhất trí phương án giải quyết theo hướng địa phương chủ động sử dụng các nguồn lực của mình tiết kiệm và dự phòng, đồng thời sử dụng một tỷ lệ nhất định dự trữ tài chính để bảo đảm cân đối ngân sách. Đại biểu Bùi Đức Thụ (đoàn Lai Châu) đồng tình với nguyên tắc xử lý hụt thu của Chính phủ đã trình, cụ thể: “Đối với ngân sách địa phương chúng tôi thống nhất cho phép sử dụng 50% số dự phòng của ngân sách địa phương, sử dụng khoản tiết kiệm chi để bù đắp số hụt thu này. Đồng thời chúng tôi cũng đề nghị Quốc hội cho phép sử dụng quỹ tiền lương và 70% dự trữ tài chính để sử dụng số hụt thu này”.

Các ý kiến phát biểu đều đồng tình nâng mức bội chi ngân sách lên 5,3%. Đại biểu Hoàng Đăng Quang (đoàn Quảng Bình) bày tỏ sự đồng tình, nhưng đề nghị cần phải có giải pháp để kiểm soát chặt chẽ lạm phát để lạm phá không tăng trở lại. Đồng thời phải có giải pháp để siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính để đến năm 2015 sẽ giảm dần mức bội chi trở lại.

Còn đại biểu Danh Út (đoàn Kiên Giang) góp ý: “Về bội chi ngân sách, tôi đồng tình nâng mức bội chi từ 4,8% lên 5,3%, nhưng kiến nghị Chính phủ cần thực hiện nguyên tắc dựa vào cơ cấu thu để quyết định cơ cấu chi. Hụt thu thì phải giảm chi vì nếu cứ chi kiểu như hiện nay thì tất nhiên nợ công sẽ tăng lên, không giảm vào năm 2015 như Chính phủ đề ra”.

Trong vấn đề về khó cắt giảm chi tiêu ngân sách, nhiều đại biểu chỉ ra thực tế tổ chức bộ máy đang quá cồng kềnh, kém hiệu quả, lãng phí cán bộ công chức, không kích thích người lao động thi đua. Hiện nay, không còn Bộ nào, chỉ có 4 thứ trưởng như Quyết định 36 của Chính phủ đề ra. Có bộ có đến 9 thứ trưởng, 4 bộ có 7 thứ trưởng, 9 bộ có 6 thứ trưởng, 7 bộ có 5 thứ trưởng. “Bộ máy như vậy sao không tăng chi ngân sách được” đại biểu Út nhấn mạnh. Và theo ông, về cơ cấu tổ chức, bộ máy các cơ quan đơn vị nếu ai làm sai quy định phải xử lý kiên quyết, ai làm không được vị trí công việc thì kiên quyết thay đổi.

Đồng tình với quan điểm trên, đại biểu Lê Nam (đoàn Thanh Hoá) băn khoăn: “Dường như luật của chúng ta cứ mỗi luật ban hành ra thì lại phình thêm bộ máy và các điều kiện cho bộ máy, đó là vấn đề lại tiếp tục tăng thêm ngân sách, tăng thêm chi tiêu”. Từ đó, đại biểu Nam đề nghị, trong ban hành luật của Quốc hội kỳ này và sắp tới đề nghị cân nhắc trong việc xem xét không để phình ra một cách vô lý bộ máy cũng như các điều kiện phải chi tiêu cho ngân sách.

XUÂN DŨNG