Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân cho biết "Bộ Giáo dục-Đào tạo nhận được 30 phiếu chất vấn của các đại biểu. Chúng tôi cố gắng đến sátkỳ họp lần này thì chuẩn bị được 24 phiếu, còn 6 phiếu đã nhận, đang chuẩn bị nội dung nhưng chưa kịp gửi các vị đại biểu, chúng tôi sẽ gửi trong thời gian sớm nhất.

Tuy nhiên, những nội dung đó, chúng tôi cũng sẵn sàng trả lời".

Nhiều vấn đề bức xúc từ các phía
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Thiện Nhân trả lời chất vấn trước Quốc hội (ảnh: TTXVN).

Theo Bộ trưởng thì 24 ý kiến thành 9 vấn đề lớn: chung quanh các trọng tâm của cải cách giáo dục. Căn cứ vào văn bản Nhà nước đến nay chúng ta có 3 lần cải cách giáo dục: năm 1950, năm 1956 và năm 1979. Tuy nhiên, thực tế từ năm 2000 - 2005 đã có một loạt văn bản quan trọng chi phối hoạt động của giáo dục toàn quốc. Chúng tôi cho rằng đến 2010 tác dụng của toàn bộ các văn bản này và thông qua điều hành của Chính phủ nó cũng có tác dụng như một cuộc cải cách giáo dục. Tăng cường thiết bị dạy và học. Các giải pháp ổn định chương trình giáo dục và sách giáo khoa.

Thay thế các giáo viên có đóng góp cho ngành, nhưng không có điều kiện đáp ứng nhu cầu hiện tại. Chất lượng tiến sĩ đào tạo từ xa. Việc xét tuyển trực tiếp vào đại học đối với học sinh giỏi các cấp. Đã có dự kiến trước năm 2009 sẽ tổ chức một kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông toàn quốc và căn cứ vào đó, căn cứ vào kết quả học tập của các em, căn cứ vào nhu cầu nhà trường thì các trường đại học sẽ xét tuyển sinh, chứ không tổ chức thi cuộc thứ hai tuyển sinh nữa. Triển khai cuộc vận động "Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục". Về đề tài hoàn thiện công nghệ dạy tiếng Việt lớp một cho học sinh miền núi.

Thi nghiêm túc có lợi cho cả học sinh, gia đình và xã hội

Đại biểu Nguyễn Lân Dũng (Đắc Nông) cảm ơn về bản trả lời gửi trước dài 6 trang của Bộ trưởng tới đại biểu, nhưng cũng hỏi thêm: Thi như hiện nay, làm nghiêm có thể chỉ từ 30 đến 50% số thí sinh đạt điểm trung bình. Nếu năm học này đạt dưới 50% tốt nghiệp phổ thông thì xử lý như thế nào?

Bộ trưởng trả lời:

- Khi đặt vấn đề thi nghiêm túc thì cũng có ý kiến là như thế thì không biết tỷ lệ tốt nghiệp sẽ thế nào. Nhưng cũng chỉ có thể chọn một trong hai cách: Một là, làm nghiêm túc, các học sinh có động lực học tập, đủ trình độ với tấm bằng để học và có một nghề. Hai là, bỏ mặc trình độ các em thế nào cũng cứ công nhận, cấp bằng, rồi ra đời gặp khó khăn. Sắp tới sẽ bàn xem xét chất lượng học kỳ 1 rồi sẽ cùng tìm cách để xử lý ở học kỳ 2.

Đại biểu Nguyễn Thị Thanh Bình (Bình Định) hỏi:

- Triển khai một kỳ thi cho cả tốt nghiệp phổ thông và đại học vào trước năm 2009 có được không?

- Việc tổ chức thi đại học rất nặng nề, tốn kém. Trên thế giới, là việc của các trường đại học. Sẽ bàn với trường, sở và phụ huynh ủng hộ thì có thể làm. Vào học không đáp ứng đủ yêu cầu thì không được tốt nghiệp, do trường quyết định.

Tôi vẫn băn khoăn về chất lượng, nếu không chuẩn bị kỹ thì không công bằng giữa các vùng miền.

Nâng cao chất lượng giáo dục là yêu cầu cao nhất

Đại biểu Huỳnh Minh Hoàng (Bạc Liêu) nêu lãng phí chất xám của đào tạo sau đại học, là các luận văn đó thường đưa vào lưu trữ, cần khắc phục thế nào?

- Hoan nghênh ý kiến này. Ở thành phố Hồ Chí Minh đã có chợ công nghệ giới thiệu các sản phẩm này, sẽ tổ chức tiếp chợ trên mạng ở Hà Nội.

Đại biểu Hoàng Văn Xim (Hà Tây) đề nghị cho biết tình hình phân ban trung học phổ thông thời gian qua.

Bộ trưởng nói: Lúc đầu chỉ có 2 phân ban là tự nhiên và xã hội, sau 3 năm thử nghiệm thì thấy vào lớp 10, nhiều học sinh vẫn chưa xác định ở ban nào. Do đó có thêm phân ban cơ bản, tạo điều kiện cho học sinh lựa chọn. Khi học ban này, học sinh có quyền chọn thêm một số môn. Trong thực tế, tuy sự lựa chọn có thiên về các môn tự nhiên nhưng nhìn chung tỷ lệ học sinh chọn các ban là tương đối đều.

Đại biểu Chu Quang Hòa (Hà Giang) nhận xét Bộ trưởng rất kiên quyết trong chống tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục. Xin chất vấn về việc tổ chức các loại hình đào tạo: Đại học tại chức tiêu cực ngay từ đầu vào, trong quá trình học thì học chạy, mua điểm, dẫn đến học giả-bằng thật…Phổ cập thì học theo kiểu xoá nạn mù chữ ngày trước. Lớp ghép hai trình độ ở vùng sâu, vùng xa, dân tộc thiểu số thì ngay phụ huynh cũng không đồng ý và sau đó cũng chuyển sang phổ cập.

- Chất lượng chưa tương xứng với việc đào tạo chính quy? Muốn nâng cao chất lượng thì đang có lộ trình, giữa năm 2007 có hội nghị lớn về chất lượng đào tạo đại học. Phải có bước đi, bàn kỹ, không thể làm ngay điều gì gây tác hại đến sự vận hành cả hệ thống thì sẽ khó khăn.

Vùng khó khăn, gom các em khó, thời Pháp cũng có làm lớp ghép song thông tin về việc này chưa có đủ, xin nợ lại đại biểu.

Phổ cập có tính nhân đạo, biết rằng có khoảng cách chất lượng so với lý thuyết nhưng việc nâng cao kiến thức cho học sinh ở những nơi đó vẫn rất cần thiết.

- Lớp ghép, quay đầu này dạy một lớp, đầu kia dạy một lớp thì có bảo đảm tính sư phạm?

- Thiếu lớp, thiếu thầy, hoàn cảnh khó khăn là những điểm rất đáng chú ý ở những nơi đó. Các thầy giáo, cô giáo của chúng ta dời đồng bằng lên miền núi, ở trong những “lều công vụ”, có những người cười phải che tay trước miệng vì phải ăn những loại rau làm đen răng…

Nhân đây cũng xin gửi lời cảm ơn các thầy giáo, cô giáo đã tận tuỵ, chịu đựng gian khổ ở những vùng đó. Như vậy thì các em học sinh mới có thể được học hành. Đó cũng là sự ưu việt của chế độ ta. Nhưng chúng ta phải cùng nhau “xắn tay áo”, chăm lo cho giáo dục và cuộc sống của thầy giáo, cô giáo ở những nơi này.

Dạy thêm, học thêm thời nay thế nào?

Đại biểu Trần Đắc Sửu (Hải Phòng) hỏi:

- Trong số 149thành viêncủa Tổ chức Thương mại thế giới( WTO), họ có học thêm-dạy thêm không?

- Nhiều nước cũng có học thêm, nhất là thành phố. Đó là việc thường xuyên ở châu Á. Chúng ta hai lần có hướng dẫn của Chính phủ song thực hiện chưa tốt. Học thêm không xấu song cái chính là tôn trọng quyền lựa chọn của học sinh, phụ huynh và nhà giáo. Bộ đã chuẩn bị đề án và vừa đưa lên mạng để lấy ý kiến rộng rãi, tập trung vào 3 vấn đề. Một, các trường hợp không được tổ chức dạy thêm, học thêm, đây là kiến nghị để thảo luận. Những học sinh học 2 buổi/ngày không được dạy thêm, học thêm nữa, phải học trong 2 buổi chứ không được buổi thứ 3. Thứ hai, không tổ chức dạy thêm, học thêm cho học sinh tiểu học, trừ trường hợp kết hợp trông học sinh ngoài giờ theo yêu cầu của các gia đình hoặc phụ đạo học sinh học lực kémv.v... Thứ ba, giáo viên không được học trước tiến độ quy định của chương trình đã được thông qua hoặc các chương trình chính khoá để dạy và học thêm, cái đó không cho phép làm.

Nhưng việc này là do các địa phương quyết định, theo quyền hạn và trách nhiệm của mình.

Đại biểu không chất vấn tiếp song nêu suy nghĩ với Bộ trưởng: Các nước khi cần cho con cái học thêm họ mượn gia sư và trả tiền. Nếu coi dạy thêm, học thêm cần cho nâng cao chất lượng giáo dục thì miền núi cần hơn miền xuôi.

Nhiều đại biểu có nhận xét: Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân ngay lần đầu “ra mắt” Quốc hội này, đã tỏ rõ sự tâm huyết cùng hiểu biết, những ý tưởng kiên quyết của người được Đảng, Nhà nước và nhân dân trao quyền đầy tính nhân văn. Trong phiên họp sáng thứ hai, 27-11, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân sẽ tiếp tục trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội.

VIỆT ÂN